ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

εργασίες συναδέλφων 

επιμέλεια: Σωτήρης Γκαρμπούνης

ΑΣΚΗΣΗ 1.

          Υπόθεσε ότι κάποιος συμμαθητής σου χρησιμοποιεί ιδιωματικές φράσεις όπως οι παρακάτω. Τι συμπεράσματα θα έβγαζες για τον ίδιο όσον αφορά την κατάγωγή του, την οικογένειά του και τη μόρφωσή του; Ποια θα ήταν η στάση σου απέναντί του;

Ιδιωματικές φράσεις:

α. Κλότσ'σα μια πέτρα με το πόδ μου

β. Δεν ξέρω μπιτ για μπιτ μαθηματικά

γ. Μα καΛά, τι μπουνταΛάς που είσαι

δ. Ν'ίκο, λ'ύσε το σχοιν'ί![1]

ε. Με έκανε κεφτεδάκια και με έστειλε

ΑΣΚΗΣΗ 2.

          Να διαβάσεις το παρακάτω κείμενο και να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

          Το σχολείο διδάσκει μία από τις παραλλαγές της εθνικής γλώσσας, τη ρυθμισμένη και  κωδικοποιημένη από τους γραμματικούς κοινή, που αντιστοιχεί στην ομιλούμενη από τις κοινωνικές ομάδες των μορφωμένων στα μεγάλα αστικά κέντρα. Το σχολείο δε διδάσκει αυτή τη γλώσσα αναγνωρίζοντάς τη σαν μία παραλλαγή της εθνικής γλώσσας, αλλά την παρουσιάζει σαν το μόνο πρότυπο ορθής γλώσσας, σαν τη μοναδική ποιοτικά άρτια εκδοχή του λόγου. Έτσι, η γλωσσική εκπαίδευση παίρνει τη μορφή της γλωσσικής λογοκρισίας. Το σχολείο υποβιβάζει στην κατηγορία του "λάθους" ή της κακής γλωσσικής ποιότητας όλες τις άλλες ομιλούμενες παραλλαγές της εθνικής γλώσσας, όλες τις γεωγραφικές και τις λαϊκές κοινωνικές διαλέκτους, που είναι μητρικές γλώσσες των μαθητών από τις αντίστοιχες γεωγραφικές περιοχές ή κοινωνικές τάξεις.

Α. Φραγκουδάκη, Γλώσσα και Ιδεολογία, σελ. 116

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1.         Σε ποια από τις παρακάτω περιόδους η λέξη λογοκρισία χρησιμοποιείται σωστά;

α. Στα λογοτεχνικά περιοδικά η παρουσίαση και η λογοκρισία νέων μυθιστορημάτων δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να επιλέξει με βάση τα ενδιαφέροντά του το επόμενο βιβλίο.

β. Εξαιτίας της λογοκρισίας κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας δεν επιτρεπόταν το ανέβασμα παραστάσεων με έργα του Αριστοφάνη.

γ. Εκείνο που τον κάνει και ξεχωρίζει είναι ότι σε κρίσιμες στιγμές μένει ψύχραιμος και ενεργεί με λογοκρισία και όχι με συναισθηματισμό.

2.         Χαρακτηρίστε τις παρακάτω φράσεις με τη λέξη σωστό ή λάθος

 Σύμφωνα με το κείμενο:

Α. Το σχολείο αξιολογεί τις διάφορες παραλλαγές της γλώσσας.

Β. Το σχολείο διδάσκει το πρότυπο της ορθής γλώσσας.

Γ. Το σχολείο καλλιεργεί τη μητρική γλώσσα του κάθε μαθητή.

Δ. Το σχολείο διδάσκει μία από τις πολλές κοινωνικές και γεωγραφικές εκδοχές της ελληνικής γλώσσας.

3.         Ποια είναι, σύμφωνα με το κείμενο, η γλώσσα που διδάσκει το σχολείο; Μπορείτε να δώσετε κάποια γνωρίσματά της; Για να τα διαπιστώσετε μπορείτε να μεταφέρετε στη σχολική παραλλαγή τα παραδείγματα της άσκησης 1.

4.         Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που μας επηρεάζουν ώστε να μη χρησιμοποιούμε τις ιδιωματικές ή διαλεκτικές εκδοχές της μητρικής μας γλώσσας; Να τους αναφέρετε επιγραμματικά.