Μια καινούργια μορφή δικτατορίας

εργασίες συναδέλφων  

επιμέλεια: Σωτήρης Γκαρμπούνης

Όλες οι άλλες εξουσίες, οι τρεις «συντεταγμένες» όπως λέγονται, αντλούν τη νομιμοποίησή τους, έμμεσα έστω, από τη λαϊκή κυριαρχία. Υπάρχουν γιατί έτσι το θέλησε κάποια συντακτική συνέλευση από εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού και στελεχών από πρόσωπα που πάλι εκλέγει ο λαός ως βουλευτές και, έμμεσα, ως κυβέρνηση.

Ακόμα και η δικαστική εξουσία, που τα στελέχη της δεν εκλέγονται από το λαό, τελικά στηρίζεται στο σύνταγμα και στελεχώνεται με τη σύμπραξη αντιπροσώπων του λαού. Έστω με κάποια λογικά άλματα και με κάποια νομικά πλάσματα, οι τρεις εξουσίες απορρέουν από το λαό. Από πού απορρέει η τέταρτη, η πιο δυνατή; Για να γίνεις αφεντικό ενός ή περισσότερων μέσων μαζικής επικοινωνίας, εκδότης εφημερίδας ή ιδιοκτήτης καναλιού, χρειάζεται μόνο να διαθέτεις τα αναγκαία κεφάλαια, έχοντάς τα κερδίσει από άλλες δουλειές ή κληρονομήσει ή κλέψει.

Η πιο καθαρή -ή η πιο βρώμικη-  πάντως η πιο στεγνή μορφή κεφαλαιοκρατίας εκδηλώνεται στη δυνατότητα απόκτησης της εξουσίας που επηρεάζει έμμεσα –καμιά φορά και άμεσα- όλες τις άλλες. Και ας λέει το σύνταγμα ότι «καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και διά του Τύπου τους στοχασμούς του.

Δεν δοκιμάζετε να ασκήσετε αυτή την ελευθερία που γενναιόδωρα σας χαρίζει το σύνταγμα, εκδίδοντας μιαν εφημερίδα ή δημιουργώντας ένα σταθμό τηλεόρασης αν δεν έχετε τα αναγκαία, συχνά τεράστια, κεφάλαια; Και ας μη λεχθεί ότι ένα είδος λαϊκής νομιμοποίησης παρέχεται κάθε μέρα και κάθε ώρα στα μέσα μαζικής επικοινωνίας από τους αναγνώστες ή τους τηλεακροατές ή τους τηλεθεατές. Όχι μόνο γιατί οι ιδιοκτήτες των μέσων μαζικής επικοινωνίας, αποβλέποντας σε άλλα οφέλη, δέχονται να τα κινούν με ζημιά, αλλά και γιατί το κατέβασμα της ποιότητας σε επίπεδο λαϊκιστικής κακογουστιάς ή βλακείας πάντα μπορεί να σου εξασφαλίσει κάποιο κοινό απείρως ευκολότερα από ό,τι μερικές ψεύτικες προεκλογικές ρητορείες ή υποσχέσεις.

Με μιαν εξουσία παντοδύναμη και δημοκρατικά ανομιμοποίητη φτάνουμε σε μια καινούρια μορφή δικτατορίας, τη δικτατορία των μέσων μαζικής επικοινωνίας.

Μ’ ένα βασικό γνώρισμα: ότι την καταπίεση δεν την αισθάνεσαι, φαίνεται να την αποζητείς μόνος σου όπως ο ναρκομανής το ναρκωτικό του. Και έτσι, δεν αντιδράς. Στους συνταγματάρχες αντιδρούσες και στο τέλος μπορούσες ίσως να τους ανατρέψεις. Εδώ ο δικτάτορας δεν σου επιβάλλεται απ’ έξω, κερδίζει την ψυχή σου. Θα ήθελα να μπορούσα να τελειώσω με κάποια συνταγή θεραπείας αυτής της κατάστασης ή, έστω, με κάποιο φως ελπίδας.

Δυστυχώς, δεν μπορώ. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι συχνά μερικές καταστάσεις γίνονται λιγότερο επικίνδυνες όσο γίνονται πιο συνειδητές. Αν αποκτήσουμε, εμείς και ευρύτερες ομάδες, συνείδηση της πραγματικής λειτουργίας μέσων μαζικής επικοινωνίας, ιδιαίτερα των ιδιωτικών, ίσως αναπτυχθούν τα αναγκαία αντισώματα που θα μας προφυλάξουν από τα αποτελέσματα αυτής της λειτουργίας.

 (Από τον Τύπο)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες, χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα του κειμένου.

2. Χαρακτηρίστε τις παρακάτω φράσεις με τη λέξη σωστό ή λάθος

I. Στο κείμενο ο αρθρογράφος:

α. καταγγέλλει την αντισυνταγματική λειτουργία των ΜΜΕ

β. προτρέπει τους πολίτες να αντισταθούν και να δημιουργήσουν δικά τους ΜΜΕ

γ. εξηγεί γιατί τα ΜΜΕ δεν είναι «συντεταγμένη» εξουσία

δ. καταγγέλλει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΜΜΕ

II. Ο αρθρογράφος συγκρίνει τα ΜΜΕ με τους συνταγματάρχες για να

α. αναδείξει τον αυταρχισμό των ΜΜΕ

β. επισημάνει την ύπουλη λειτουργία των ΜΜΕ

γ. προβάλει τη δημοκρατικότητα των ΜΜΕ

δ. προκαλέσει την αντίδραση των αναγνωστών

3. Σε ποιο σημείο του κειμένου θεωρείς ότι υπάρχει έντονη ειρωνεία και με ποια μέσα εκφράζεται αυτή;

4. Να δώσεις στο κείμενο δύο τίτλους από τους οποίους ο ένας να εκφράζει καταγγελία και ο άλλος ειρωνεία.

5. Να ενημερώσεις τους συμμαθητές σου για το περιεχόμενο του κειμένου σε μια περίληψη 100 λέξεων περίπου.

6. Υπόθεσε ότι ως πρόεδρος του συνδικαλιστικού φορέα των δημοσιογράφων διαφωνείς με την άποψη που διατυπώνει ο αρθρογράφος. Γι’ αυτό γράφεις ένα κείμενο που θα δημοσιευθεί σε εφημερίδα και  προσπαθεί να αποδείξει ότι τα ΜΜΕ συμβάλλουν αποφασιστικά στη θωράκιση και διεύρυνση της δημοκρατίας. (400 λέξεις περίπου).