[Πολιτισμός]

Επιμέλεια: Θάνος Μπουζινέκης

Πολιτισμός δεν είναι μόνον ο Παρθενώνας και η αναπαλαίωση των ιστορικών κτιρίων και μνημείων, πολιτισμός δεν είναι μόνον η διεκδίκηση των δικών μας μαρμάρων, πολιτισμός δεν είναι μόνο η μουσική, η αρχιτεκτονική οι καλές τέχνες, ο χορός, το θέατρο, ο κινηματογράφος και οι τυποποιημένες σπονδές που χύνουμε στη λαϊκή μούσα. Πολιτισμός είναι και εκείνος που αναφέρεται στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, στους τρόπους επιβίωσης, μνήμης, λήθης. Στους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους ο καθένας από εμάς φαντασιώνει τη συμμετοχή του σε ένα κοινό γίγνεσθαι. Στους ιδιαίτερους τρόπους και τόπους με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας και με άλλον.

Με αυτή την έννοια πολιτισμός είναι και τα μνημεία της καθημερινής ζωής και της απόλαυσης, οι ιστορικοί τόποι συνάθροισης και κοινής συμβίωσης. Τα εστιατόρια, τα καφενεία, οι πλατείες και οι δρόμοι, οι συνήθειες. Αυτές που μάθαμε και αυτές που δεν γνωρίσαμε ακόμα. Δεν είναι σημαντικός ένας χώρος μόνον επειδή εκεί "έτυχε" να πίνει τον καφέ του ο Χατζιδάκις ή ο Ελύτης. Σημαντικός είναι επειδή συνδέεται με την ιστορία του τόπου και η ιστορία του τόπου είναι και εκείνη των ανώνυμων κατοίκων που απολάμβαναν ακόμα και δίχως να ομιλούν τον καφέ τους. Σημαντικός είναι επειδή εξακολουθεί εις μάτην των ασήμαντων καιρών να "σημαίνει" ως χώρος και ως τόπος.

Δεν είναι ο περί κουλτούρας λόγος, δεν είναι η μνήμη, δεν είναι οι ρητορείες περί ενδόξου παρελθόντος, είναι και ο σεβασμός που θα δείξουμε στους τόπους που αντιστάθηκαν στο χρόνο και απόκτησαν μια, ισχνή έστω, συμβολική ταυτότητα μέσα στο χάος της αναλώσιμης ασημαντότητας που μας περιβάλλει. Δε χρειάζεται βέβαια όλα να "διατηρούνται". Το κόστος θα ήταν απαγορευτικό. Αλλά η "προστασία" της παράδοσης θα πρέπει τουλάχιστον επιλεκτικά να μην περιορίζεται στα άψυχα αλλά να επεκτείνεται και στα έμψυχα. Να μην αναφέρεται μόνο στη μορφή, αλλά να διασώζει τη λειτουργία. Ορισμένα καφενεία-μνημεία πρέπει να επιχορηγούνται όχι ως μουσεία αλλά ως αενάως ζωντανά μνημεία μιας παράδοσης εξίσου πολύτιμης με τα πανταχού παρόντα ίχνη των προγόνων.

. Στο Παρίσι όταν ανοικοδομήθηκε το οικοδομικό τετράγωνο όπου βρίσκονταν το ιστορικό εστιατόριο "Κουπόλ", οι επιχειρηματίες υποχρεώθηκαν να το ανακατα­σκευάσουν αυτούσιο και στην ίδια θέση. Όταν το πολύ λιγότερο ιστορικό "Μπαλζάρ" απειλήθηκε να εκτοπισθεί από την αλυσίδα που απέκτησε την ιδιοκτησία του, οι Παρισινοί κινητοποιήθηκαν και επέβαλαν τη διατήρησή του. Ξένοι τόποι όπως π.χ. η Ρώμη, η Βιέννη, η Βουδαπέστη, το Μπουένος Άιρες μας υπενθυμίζουν τη σημασία της περιφρούρησης ανάμεσα στα διατηρητέα μνημεία της πόλης και τα μνημεία της καθημερινής ζωής.

Η καθημερινή ζωή ως παρόν διαρκείας είναι και αυτή δείκτης πολιτισμού. Αξίζει να της συμπεριφερθούμε ως "ένδοξο παρελθόν". Είναι ο μόνος τρόπος για να καταστήσουμε ένδοξο και το παρόν.

Φ. Τσαλίκογλου

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις )

Μονάδες 25

Β1.  «Δεν είναι ο περί κουλτούρας λόγος, δεν είναι η μνήμη… Είναι και ο σεβασμός που θα δείξουμε στους τόπους που αντιστάθηκαν στο χρόνο…». Να αναπτύξετε το απόσπασμα σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων.

Μονάδες 10

Β2. Να εντοπίσετε τους τρόπους και τα μέσα πειθούς που επικαλείται η συντάκτρια του κειμένου.Να τεκμηριώσετε την απάντηση σας.

Μονάδες 7

Β3. α) Ποια η συνεκτικότητα της 3^ης και 4^ης  παραγράφου;

       β) Να σχολιάσετε τη γλώσσα και το ύφος του κειμένου;

Μονάδες 10

Β4. Να εντοπίσετε τα μέσα με τα οποία η συντάκτρια του κειμένου προσδίδει ενάργεια και αμεσότητα στο λόγο της.

Μονάδες 8

Γ.  Σε ένα αποδεικτικό δοκίμιο (500-600 λέξεις) να αναφερθείτε στη στάση του Νεοέλληνα απέναντι στα μνημεία του αρχαίου πολιτισμού.

Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι η παιδεία θα μπορούσε να διατηρήσει αυτή την επαφή γόνιμη και δημιουργική;

 Μονάδες 40