για την εξωγλωσσική προσέγγιση των γλωσσικών ζητημάτων

επειδή φιλολογικό χρέος μας δεν είναι απλώς η εφαρμογή της γλωσσικής εκπαιδευτικής πολιτικής

αλλά πρωτίστως η κριτική της

Δε γίνεται να μιλάμε για τα γλωσσικά ζητήματα και να αποφύγουμε την κοινωνική και ιστορική διάστασή τους. Δηλαδή τα ζητήματα της γλώσσας είναι πολιτικά ζητήματα. Με αυτή την προσέγγιση ίσως δοθούν πειστικότερες απαντήσεις για την ανακοπή των απλοποιήσεων στη γραφή της γλώσσας που έφτασαν ως την καθιέρωση του μονοτονικού.

Καταγράφω σχηματικά την οπτική μου.

Στη δεκαετία του ’70 το μεταπολιτευτικό κλίμα και οι γρήγορες εξελίξεις πίεσαν την κυρίαρχη κατάσταση σε αποδοχή των απλοποιήσεων στην ορθογραφία και στη διδασκαλία της αρχαιοελληνικής γραμματείας από μετάφραση. Η προοπτική της αποτελεσματικότερης διδασκαλίας ήταν φανερή. Δεν ήταν οι πολιτικές αποφάσεις που καθόρισαν τις μεταρρυθμίσεις, ήταν η κοινωνική πραγματικότητα που πίεζε ασφυκτικά προς αυτή την κατεύθυνση. Αν αφήσουμε την κατάσταση στην εκπαίδευση, μπορούμε να θυμηθούμε ενδεικτικά ότι, αρκετά χρόνια πριν από την πολιτική καθιέρωση του μονοτονικού στην εκπαίδευση, οι εφημερίδες είχαν ήδη καθιερώσει ένα δικό τους τονικό σύστημα σημειώνοντας τον τόνο και το πνεύμα με ένα μικρό τρίγωνο πάνω από το φωνήεν.

Η συντηρητικοποίηση της κοινωνίας στη δεκαετία του ’80 εκφράστηκε με συστηματική συντηρητική αντεπίθεση και στην εκπαίδευση. Στοχοποιήθηκαν οι νέοι. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της «ευδοκίμησης» και της «αρωγής» με αφορμή το θέμα των πανελλαδικών εξετάσεων του 1985. Αμέσως τεκμηριώθηκε ότι οι νέοι έχουν γλωσσικό πρόβλημα που  διαγνώστηκε ως αρρώστια με την ορολογία  λεξιπένια. Επινοήθηκε η αναγκαία αρρώστια για να χορηγηθεί το ένδοξο φάρμακο. Στις 8 Ιουλίου 1987 ο ιδιόρρυθμος υπουργός μιλά για «την αναγκαία σταυροφορία ανάκτησης της Ελληνικής Παιδείας». Ορίζει τη μοναδική αξία της: «Αυτή η Παιδεία των Ελλήνων δημιούργησε τον οικουμενικό πολιτισμό και τον σύγχρονο κόσμο που εξ αυτού είναι Ελληνοκεντρικός στην μεγαλύτερη του έκταση».  Και διευκρινίζει την έννοια του νέου δημοτικισμού: «Σήμερα πλέον η καλλιέργεια της δημοτικής, της καθομιλουμένης γλώσσας είναι δυνατή όχι πλέον "ενστικτωδώς" από τον ίδιο τον λαό αλλά συστηματικά μέσα από την δόκιμη μελέτη της Ελληνικής Γλώσσας, μέσα από την διαχρονική της εξέλιξη από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα. Αυτός πρέπει να είναι ο νέος δημοτικισμός...». Ομφαλοσκόπηση και μεταμφιεσμένος αττικισμός. Η 8 Ιουλίου 1987 είναι η γενέθλια μέρα για την «επιχείρηση επαναφοράς».

Η όξυνση των εθνικισμών στη δεκαετία το ’90 φτιάχνει και προσφορότερες συνθήκες για την συντηρητική επιβολή στην εκπαίδευση. Αρχές τις δεκαετίας ο αρμόδιος υπουργός εκφράζει αυτή την επιβολή με την απόφαση, ανάμεσα στα άλλα, να ντύσει με ποδιές τους μαθητές. Έτσι δίνεται η αφορμή για την πρώτη ουσιαστική μαθητική αντίδραση. Τα γεγονότα 1990-91 είναι γνωστά.

Το 1992 ο νέος υπουργός θα βάλει ποδιά στη γλώσσα των μαθητών. Η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας επανέρχεται στα Γυμνάσια, ήπια, ως εξοικείωση. Η συστηματική διδασκαλία συνεχίζεται στην α΄ λυκείου με το γνωστό και δοκιμασμένο αναγνωστικό. Αργότερα, μόλις παγιώθηκε η επιβολή στα Γυμνάσια, καταργήθηκε και το αναγνωστικό της αρχαίας ελληνικής στην α΄  λυκείου αφού όσα περιέχει είναι διδαγμένα στο Γυμνάσιο!

Κάπως έτσι παράγεται και επιβάλλεται η ιδεολογία της αδιάλειπτης συνέχειας της γλώσσας που γίνεται τεκμήριο της αδιάλειπτης συνέχειας του έθνους, από τα χρόνια της κλασικής αρχαιότητας ως σήμερα...

Ουσιαστικά η επαναφορά της διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο συνιστά επαναφορά της διδασκαλίας του πολυτονικού και επιβολή της καθαρευουσιάνικης λογικής. Δυστυχώς η νεφελώδης ιδεολογία που συνοδεύει αυτή νέα αρχαιολατρία παράγει την αναγκαία σύγχυση που θολώνει την κριτική στάση και κάνει αποδεκτά ως γλωσσική καλλιέργεια όσα αποτελούν εμπόδιο. Η μεταπολιτευτική ιστορία του γλωσσικού ζητήματος είναι παράλληλη με την κοινωνική ιστορία...

http://smnds.blogspot.com/2009/01/563.html