Ένας στους δύο εκτός Λυκείου, λόγω γλώσσας

Του ΝΙΚΟΥ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, 22/6/2009

  Στο 11% για το Δημοτικό και Γυμνάσιο και στο 6,5% για το Λύκειο φτάνουν τα ποσοστά των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών στα σχολεία της χώρας μας, αλλά το πρόβλημα της γλώσσας τούς εμποδίζει συνήθως να προχωρήσουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

 «Φέτος, παρά τις διακηρύξεις για το αντίθετο από πλευράς υπουργείου Παιδείας, τα σχολεία βρέθηκαν κυριολεκτικά στον αέρα, καθώς δεν εντάχθηκαν όσες πρακτικές έχουν αποδειχτεί ευεργετικές για την αγωγή και διδασκαλία των μαθητών, ούτε αξιοποιήθηκαν εκπαιδευτικοί που απέκτησαν εξειδικευμένα προσόντα και εμπειρία», αναφέρει η υπεύθυνη του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Διαπολιτισμική Παιδεία και Εκπαίδευση, καθηγήτρια Παιδαγωγικής του ΑΠΘ, Ζωή Παπαναούμ.

Στον Νομό Θεσσαλονίκης, στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σε σύνολο 150.532 μαθητών, οι αλλοδαποί ανέρχονται σε 11.466 (7,62%) και οι παλιννοστούντες σε 6.020 (4%). Τα αντίστοιχα νούμερα για την Κεντρική Μακεδονία είναι: 260.511 μαθητές, από τους οποίους 19.203 (7,37%) αλλοδαποί και 8.632 (3,31%) παλιννοστούντες.

«Διαρκώς αυξανόμενος είναι ο αριθμός των παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών που φοιτούν στα ελληνικά σχολεία σήμερα, ξεπερνώντας σε ορισμένες περιοχές κατά πολύ το 10%. Η φοίτηση των παιδιών αυτών δεν είναι πάντοτε εύκολη. Η ανεπάρκεια στη χρήση της ελληνικής γλώσσας ως οργάνου ζωντανής επικοινωνίας, η σχολική αποτυχία -ακόμη και όταν το πρόβλημα της γλώσσας δεν είναι οξύ, η κοινωνική καχυποψία που ενδεχομένως έχουν να αντιμετωπίσουν είναι μερικές μόνο από τις κατηγορίες προβλημάτων», αναφέρει στην «Ε» ο περιφερειακός διευθυντής εκπαίδευσης Γιώργος Καρατάσιος.

Η καθηγήτρια Παιδαγωγικής του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνη του Παρατηρητηρίου τονίζει ωστόσο: «Την τελευταία δεκαετία γίνονται πολυεπίπεδες δραστηριότητες και δαπανώνται κονδύλια -εθνικά και κοινοτικά- για την καλύτερη δυνατή ένταξη των παιδιών μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Από υποστηρικτικές παρεμβάσεις που γίνονται σε σχολεία έχουν ήδη καταγραφεί θετικά αποτελέσματα, όπως η μείωση της διαρροής των αλλοδαπών μαθητών, καθώς και η βελτίωση της προόδου τους στο σχολικό περιβάλλον.

Τέτοιες παρεμβάσεις όμως, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σωρευτικά και συμπληρωματικά η μία με την άλλη, δεν έχουν ακόμη ενταχθεί οργανικά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Έτσι, το όφελος για τους μαθητές δεν είναι διαρκές και η βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία δεν είναι σταθερή. Επίσης, κρατικοί και μη φορείς, καθώς και ερευνητές δραστηριοποιούνται με επιτυχία σε θέματα διαπολιτισμικής παιδείας, χωρίς όμως τον αναγκαίο συντονισμό και τη λήψη μέτρων από την πολιτεία, έτσι ώστε να ενταχθούν στο σχολείο οι καλές πρακτικές που προκύπτουν».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.

Α. Να συντάξετε περίληψη του κειμένου σε εκατό (100) περίπου λέξεις.

Πριν γράψετε την περίληψη φροντίστε να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) ποια είναι η άποψη της συγγραφέα;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο;

δ) τι είδος κειμένου είναι;

Β1. Το κείμενο είναι παράθεση τεκμηρίων σχετικά με το ζήτημα των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών στα σχολεία της χώρας. Γιατί νομίζεται ότι επιλέγεται η παράθεση τεκμηρίων για να γίνει αναφοράς στο θέμα;

Β2. Στην τέταρτη παράγραφο («Διαρκώς αυξανόμενος είναι ... εκπαίδευσης Γιώργος Καρατάσιος».) του κειμένου επισημαίνονται κάποια προβλήματα που αντιμετωπίζουν αλλοδαποί και παλιννοστούντες μαθητές. Ποια είναι αυτά; 

Β3. Στις δύο τελευταίες παραγράφους του κειμένου γίνεται λόγος για «πολυεπίπεδες δραστηριότητες» και «υποστηρικτικές παρεμβάσεις». Μπορείτε να προτείνετε συγκεκριμένα το είδος των δραστηριοτήτων και των παρεμβάσεων που θεωρείτε κατάλληλες, ώστε να βοηθηθούν οι μαθητές που μειονεκτούν;

Β4. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία του κειμένου; (επαγωγική, παραγωγική) Τεκμηριώστε την απάντησή σας.

Β5. Να επισημάνετε τεκμηριωμένα δύο τρόπους πειθούς που αναγνωρίζετε στο κείμενο

Β6. Να βρείτε συνώνυμες λέξεις, που μπορούν να αντικαταστήσουν μέσα στο κείμενο τις παρακάτω λέξεις (μία για κάθε περίπτωση): παλιννοστούντων, διακηρύξεις, εντάχθηκαν, προσόντα, υπεύθυνη

Γ. Στο σχολείο σας φοιτούν αρκετοί μαθητές των οποίων μητρική γλώσσα δεν είναι η ελληνική. Με δεδομένο το ενδιαφέρον της Πολιτείας για τη φοίτηση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών, συμμετέχετε σε εκδήλωση του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων με θέμα την απόδοση αυτών των μαθητών. Μιλάτε από τη δική σας μαθητική οπτική και επικεντρώνεστε σε δύο ζητήματα: Ποια ξεχωριστά προβλήματα νομίζετε ότι αντιμετωπίζουν; Πώς μπορεί να βοηθήσετε εσείς οι μαθητές, ώστε να οι συγκεκριμένοι μαθητές να ενταχθούν ομαλότερα στο σχολικό περιβάλλον; (555 λέξεις)

Αποτελέσματα αξιολόγησης του κειμένου, από το http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/tools/readability/index.html

Δείκτες Αναγνωσιμότητας

Αριθμός προτάσεων 18

Αριθμός Λέξεων 381

Αριθμός συλλαβών 926

Λέξεις ανα πρόταση 21.17

Συλλαβές ανα λέξη 2.43

Δείκτης αναγνωσιμότητας Flesch 41.95 δύσκολο, ΤΕΙ-ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας SMOG 14.92 επίπεδο ΤΕΙ - ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας FOG 36.78 αρκετά δύσκολο

η συνέχεια του κειμένου:

ΤΕΙ και πανεπιστήμια

Ο αναλογικά μικρός αριθμός των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών που φοιτούν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δείχνει ότι για τους περισσότερους είναι δύσκολο να ξεπεράσουν κυρίως το πρόβλημα της γλώσσας. Ωστόσο, όσοι τα καταφέρνουν συγκαταλέγονται συνήθως ανάμεσα στους καλύτερους σπουδαστές και φοιτητές.

Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο φοιτούν σήμερα 3.839 προπτυχιακοί φοιτητές, 235 μεταπτυχιακοί και 164 σε διδακτορικό επίπεδο, καταγόμενοι από 86 χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με την αντιπρύτανη ακαδημαϊκών υποθέσεων Αθανασία Τσατσάκου, τα παιδιά από άλλες χώρες που σπουδάζουν στην Ελλάδα, είτε έχουν έρθει απ' το εξωτερικό είτε είναι παιδιά οικονομικών μεταναστών που έφτασαν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, διακρίνονται για τη φιλομάθειά τους.

«Σε πρόσφατη διεθνή ημερίδα η καλύτερη εργασία ήταν μιας Μαροκινής μεταπτυχιακής μας φοιτήτριας. Είναι φοιτητές που θέλουν να δουλέψουν, δεν τεμπελιάζουν κι έχουν μιαν άλλη αντίληψη για την ακαδημαϊκή συμπεριφορά μέσα στο πανεπιστήμιο. Οι Αλβανοί φοιτητές μας, για παράδειγμα, είναι πάρα πολύ φιλομαθείς κι έχουν και ευρύτερη παιδεία. Ακόμη και οι μειονοτικοί, απ' τη Θράκη, έχουν τη διάθεση ν' αποδείξουν ότι δικαίως σπουδάζουν και βρίσκονται στο πανεπιστήμιο, παρ' όλο που έχουν αρκετές δυσκολίες. Φοιτητές από παρευξείνιες περιοχές, αλλά και του πρώην ανατολικού μπλοκ όχι μόνο μαθαίνουν αμέσως ελληνικά, αλλά ενδιαφέρονται πραγματικά για τον πολιτισμό μας», λέει.  

Στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης φοιτούν 340 αλλοδαποί και 185 μουσουλμάνοι.

 «Έχουμε αρκετούς φοιτητές καταγόμενους από τρίτες χώρες, κυρίως Αλβανία, Τουρκία και Πακιστάν. Επίσης αρκετά παιδιά από τη μειονότητα. Δεν θυμάμαι ποτέ να έχουν δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα στο πανεπιστήμιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι κοινωνικοί, συνεπείς και ολοκληρώνουν τον κύκλο σπουδών τους. Στο πρόσφατο παρελθόν θυμάμαι έναν Αλβανό φοιτητή που αρίστευσε», αναφέρει στην «Ε» η διευθύντρια ακαδημαϊκών υποθέσεων Ελένη Τζελέπη.

 Εξαιρετικές εντυπώσεις απ' τους αλλοδαπούς σπουδαστές του έχει και ο πρόεδρος του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Παύλος Καρακολτσίδης.

«Σπουδάζουν εδώ παιδιά από 20 χώρες. Έχουμε σπουδαστές από την Παλαιστίνη και τη Γεωργία, από τη Ρωσία, το Ιράκ και το Ιράν ως τη Ζιμπάμπουε. Οι περισσότεροι αλλοδαποί σπουδαστές μας είναι Αλβανοί. Μπαίνουν με ειδικές εξετάσεις του υπουργείου Παιδείας και μας έρχεται λίστα με επιπλέον ονόματα ανά σχολή. Μετανάστες που δεν διαθέτουν πράσινη κάρτα δεν μπορούν να φοιτήσουν. Πάντως, αφομοιώνονται πλήρως με τους άλλους σπουδαστές, είναι ιδιαίτερα αγαπητοί και αποφοιτούν κανονικά».

 Στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης σπουδάζουν σήμερα 105 Αλβανοί, 28 Βούλγαροι, 13 Γεωργιανοί, 11 Ρώσοι, 7 Αρμένιοι, 6 Παλαιστίνιοι, 5 Σέρβοι και ένας-δυο από Ισπανία και Γερμανία. Αλλά και στο ΤΕΙ Σερρών υπάρχουν αλλοδαποί, μειονοτικοί, ακόμη και Τσιγγάνοι. Ο πρόεδρος του ΤΕΙ Σερρών, Δημήτρης Πασχαλούδης, αναφέρει: «Αλλοδαπούς σπουδαστές έχουμε κυρίως προερχόμενους από χώρες της Βαλκανικής, συνήθως Βούλγαρους και Αλβανούς. Περίπου 30 είναι Αλβανοί που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, είτε ήρθαν σε πολύ μικρή ηλικία με τους γονείς τους ως οικονομικοί μετανάστες. Έχουμε και Τσιγγάνους. Είναι πολύ φιλότιμοι και φροντίζουν να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους. Μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι η έκφραση σε ορισμένα μαθήματα, αλλά τα παιδιά κάνουν μεγάλες προσπάθειες με τη γλώσσα. Το ίδιο και οι μουσουλμάνοι της Θράκης που έχουμε. Γι' αυτό υποβάλαμε μια πρόταση στο υπουργείο Παιδείας να χρηματοδοτηθεί μια έρευνα για τη διαπολιτισμική επικοινωνία ώστε να ξεπεραστούν τέτοια ζητήματα. Μην ξεχνάτε, Έλληνες είναι όσοι μετέχουν στην ελληνική παιδεία».