για τους νέους και τη φιλοσοφία

Δ. Ν. Μαρωνίτης,

Προλόγισμα στο δίδυμο πόνημα του Βασίλη Κάλφα και του Γιώργου Ζωγραφίδη, συντελεσμένο στο πλαίσιο του συνεργατικού προγράμματος «Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση». (…) Το τέταρτο αυτό εγχειρίδιο της σειράς φέρει τον τίτλο Αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι, σκοπεύοντας να υποδείξει την αμοιβαία σχέση φιλόσοφου στοχασμού και φιλόσοφου βίου. Άμεσος προορισμός του, όπως και των άλλων εγχειριδίων, ο μαθητικός κόσμος του Γυμνασίου, που βρίσκεται στην κόψη της ανήσυχης εφηβείας.

Φιλοσοφία για γυμνασιακούς μαθητές, δεν πάει πολύ; Οπότε το συγκεκριμένο εγχείρημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ουτοπικό και απρόσιτο. Η επιφύλαξη ωστόσο ισχύει μόνον αν μείνουμε καθηλωμένοι στη βολική προκατάληψη ότι η γυμνασιακή ηλικία δεν είναι έτοιμη ακόμη να υποδεχτεί στοιχεία φιλοσοφικού στοχασμού και βίου. Μίζερη γνώμη που αντιστρέφεται, αν λάβουμε υπόψη τις οριακές απορίες για τον κόσμο και τον άνθρωπο, που βασανίζουν τους εφήβους. Αυτή τη στοχαστική αγωνία της εφηβικής ηλικίας έρχεται να καλύψει το προκείμενο εγχειρίδιο, και το κατορθώνει με οικείο και συναρπαστικό τρόπο.

Σύμμαχος εξάλλου στην τολμηρή αυτή επιχείρηση αποδείχτηκε ο σαμιώτης Επίκουρος, ο οποίος έδειχνε αμέριστη εμπιστοσύνη στους νεαρούς μαθητές, που δεν τους είχε ακόμη μπουκώσει η σχολική γνώση της εποχής. Γράφοντας επί λέξει σχετικώς στον Μενοικέα: «Όσο είναι κάποιος νέος, να μην αργοπορεί να φιλοσοφήσει, ώστε, όταν γεράσει, να μην καταπονείται φιλοσοφώντας. Γιατί κανένας δεν είναι ανώριμος ούτε υπερώριμος για ό,τι φέρνει υγεία στον νου και στην ψυχή»*.

Πρόλογος του συντονιστή της σειράς «Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση» στο βιβλίο: Β. Κάλφας & Γ. Ζωγραφίδης, Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, ΙΝΣ, 2005

* Μήτε νέος τις ὢν μελλέτω φιλοσοφεῖν͵ μήτε γέρων ὑπάρχων κοπιάτω φιλοσοφῶν. οὔτε γὰρ ἄωρος οὐδείς ἐστιν οὔτε πάρωρος πρὸς τὸ κατὰ ψυχὴν ὑγιαῖνον.

Α1. Ποιος είναι ο ρόλος της πρώτης παραγράφου;

Α2. Ποιο ερώτημα θέτει ο συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο; Ποια είναι η δική του απάντηση;

Α3. Ποιος είναι ο ρόλος της τρίτης παραγράφου; Πώς συνδέεται νοηματικά με τη δεύτερη;

Α4. Τι σχέση έχει η άποψη του συγγραφέα, όπως διατυπώνεται στη δεύτερη παράγραφο, με την άποψη του Επίκουρου;

Α5. Απαντήστε σύντομα με μια φράση 10-15 λέξεων στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) τι είδος κείμενο είναι;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνεται;

Β1. Αναπτύξτε το περιεχόμενο της παρακάτω φράσης: «Γιατί κανένας δεν είναι ανώριμος ούτε υπερώριμος για ό,τι φέρνει υγεία στον νου και στην ψυχή».

Β2. Αναπτύξτε το περιεχόμενο της παρακάτω φράσης: «προκατάληψη ότι η γυμνασιακή ηλικία δεν είναι έτοιμη ακόμη να υποδεχτεί στοιχεία φιλοσοφικού στοχασμού».

Β3. «βολική προκατάληψη», η φράση είναι οξύμωρο σχήμα. Να εξηγήσετε γιατί; Τι θέλει να υπαινιχτεί ο συγγραφέας;

Β4. «στοχαστική αγωνία», να εξηγήσεις το λεκτικό σύνολο

Β5. «τολμηρή αυτή επιχείρηση». Τι χαρακτηρίζει με αυτήν τη φράση ο συγγραφέας; Πώς δικαιολογείτε τον χαρακτηρισμό;

Β6. Να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λέξεις σε δικές σας φράσεις με τρόπο ώστε να φαίνεται η σημασία τους: απρόσιτο, επιφύλαξη, Μίζερη, οριακές, στοχαστική.

Γ1. Στο σχολείο υπάρχουν πλήθος μαθήματα που τελικά φαίνεται ότι μάλλον «μπουκώνουν» παρά ωφελούν τους μαθητές. Κάτι τέτοιο φαίνεται από τη φράση: «στους νεαρούς μαθητές, που δεν τους είχε ακόμη μπουκώσει η σχολική γνώση». Αν συμφωνείτε με την άποψη αυτή, να την τεκμηριώσετε αξιοποιώντας στοιχεία από τη δική σας σχολική εμπειρία. Αν διαφωνείτε, να την αναιρέσετε με παρόμοιο τρόπο.

Γ2. Από το σχολείο φαίνεται ότι απουσιάζουν μαθήματα όπως η φιλοσοφία. Ποιο νομίζετε ότι είναι το περιεχόμενο αυτού του μαθήματος που σχετίζεται με απορίες «για τον κόσμο και τον άνθρωπο»; Για ποιο λόγο νομίζετε ότι δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα; Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ενώ διδάσκεστε πολλές ώρες αρχαία ελληνικά, γνωρίζετε ελάχιστα για τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους;

Αναγνωσιμότητα κειμένου, αποτελέσματα αξιολόγησης

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/tools/readability/index.html

Αριθμός προτάσεων 11

Αριθμός Λέξεων 219

Αριθμός συλλαβών 548

Λέξεις ανά πρόταση 19.91

Συλλαβές ανά λέξη 2.50

Δείκτης αναγνωσιμότητας Flesch 38.99 δύσκολο, ΤΕΙ-ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας SMOG 15.73 επίπεδο ΤΕΙ - ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας FOG 36.80 αρκετά δύσκολο