|
|
|
|
| ||||||
|
Τι τραβάμε κι εμείς οι πωλήτριες! της Μαριάννας Tζιαντζή, Καθημερινή 06-06-09
«Θα ψηφίσετε στις ευρωεκλογές;» Στην ερώτηση καλείται να απαντήσει μία από τις κοπέλες που συμμετέχουν στα καλλιστεία Playmate (Star) κι εκείνη απαντάει: «Σαν Ελληνίδα πολίτρια, θα ψηφίσω!» Τι να σου κάνουν οι κοπελίτσες που τα δίνουν όλα για μια θέση στον ήλιο του μόντελινγκ και της σόου μπιζ; Μια ολόκληρη βιομηχανία τούς παίρνει τα μυαλά και οι γονείς από κοντά. Όμως, η αλήθεια είναι ότι πολλά αρσενικά ουσιαστικά δεν μπορούν να αποκτήσουν εύκολα «θηλυκή» κατάληξη. Λέμε Πολίτισσα για την κάτοικο της Κωνσταντινούπολης, όμως η «πολίτισσα» με μικρό «π» δεν έχει περάσει στα λεξικά. Έτσι, η υποψήφια Playmate αυτοχαρακτηρίστηκε «πολίτρια» κατά το συντάκτης / συντάκτρια ή μάλλον κατά το τηλεθεατής / τηλεθεάτρια. Η λέξη «τηλεθεάτρια» έχει καθιερωθεί στο τηλεοπτικό σύμπαν και, από τις πολλές φορές που την ακούμε, σχεδόν την έχουμε συνηθίσει. Τι να πούμε; «Μια κυρία τηλεθεατής μάς τηλεφώνησε;» Μέχρι στιγμής δεν έχω ακούσει μια γυναίκα να υποστηρίζει «τα γεγονότα εξελίσσονται ερήμην μου, είμαι θεάτρια της ζωής μου», όμως οι κυρίες τηλεθεάτριες είναι πια μια πραγματικότητα. Τις τελευταίες εβδομάδες, βλέπαμε στην τηλεόραση υποψήφιες «κυρίες ευρωβουλευτές» και όχι ευρωβουλευτίνες. Στις καθημερινές συζητήσεις μας λέμε η «βουλευτίνα», αλλά στις δημόσιες, τις τηλεοπτικές, συνήθως λέμε η κυρία βουλευτής και όχι «βουλευτίνα». «Να το πω χοντρά, να το πω λαϊκά», μας προειδοποιεί ένας γνωστός τηλεστάρ όταν πρόκειται να χρησιμοποιήσει μια λαϊκή έκφραση, π. χ., «ξέρετε τι λέει ο λαός μας, κύριε υπουργέ; Κάτι τρέχει στα γύφτικα!». Σαν να βλέπουμε μια ταινία και στην οθόνη να εμφανίζεται το προειδοποιητικό σήμα «Χ», δηλαδή η επόμενη σκηνή είναι αυστηρώς ακατάλληλη για ανηλίκους. Πριν από 30 χρόνια, ένας μεγάλος δάσκαλος και αγωνιστής της δημοτικής, ο Εμμ. Κριαράς έγραφε ότι «εμείς οι μορφωμένοι» κερδίζουμε όταν προσέχουμε πώς εκφράζεται ο λαός. Ο ίδιος έχει παραθέσει μια χαριτωμένη στιχομυθία με έναν χωρικό που μπαίνει στο γραφείο των καθηγητών, σε ένα γυμνάσιο κάπου στη Βόρεια Ελλάδα και ζητάει «την κυρία γυμνασιάρχισσα». Κι εκείνη του απαντάει: «Δεν έχουμε γυμνασιάρχισσα, κύριε». «Ε, τότε την κυρία γυμνασιαρχίνα». Και εκείνη απαντάει: «Όχι, θα πείτε την κυρία γυμνασιάρχη». Η γλώσσα είναι απρόβλεπτη. Άλλοτε φοράει τη σκοροφαγωμένη καπελαδούρα της Μαντάμ Σουσού με τα ψόφια πουλιά και άλλοτε μας εκπλήττει με την εκθαμβωτική της νεότητα. Κάποια λάθη βγάζουν μάτι, όμως υπάρχουν και λάθη ηθελημένα και χαριτωμένα, όπως το «εγώ δεν είμαι διακοψίας», που είπε ο Νίκος Χουντής στις «Αποδείξεις» (ΑΝΤ1) του Νίκου Ευαγγελάτου, όταν οι συνομιλητές του διέκοπταν συστηματικά ο ένας τον άλλον. Από μια άποψη, η κοπέλα των καλλιστείων εκφράστηκε σωστά. Για πωλήτρια την προορίζουν, αφού εκπαιδεύουν να συσκευάζει σωστά και να πουλάει τα νιάτα και την ομορφιά της. Μόνο που η αγορά έχει αρχίσει να πληρώνει όλο και λιγότερα χρήματα γι' αυτά τα προϊόντα.
Θέματα (με το νέο τρόπο αξιολόγησης) Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.
Α. Να συντάξετε περίληψη του κειμένου σε 100 περίπου λέξεις. μονάδες 25 Β.1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: «ο Εμμ. Κριαράς έγραφε ότι ‘‘εμείς οι μορφωμένοι’’ κερδίζουμε όταν προσέχουμε πώς εκφράζεται ο λαός». μονάδες 10
Β.2. Να αναγνωριστεί το είδος της σύνταξης (ενεργητικής ή παθητικής) στις παρακάτω προτάσεις και να μετατραπεί η καθεμιά σύνταξη στην αντίθετή της: α. «Η λέξη ‘‘τηλεθεάτρια’’ έχει καθιερωθεί στο τηλεοπτικό σύμπαν και, από τις πολλές φορές που την ακούμε» β. «Ο ίδιος έχει παραθέσει μια χαριτωμένη στιχομυθία με έναν χωρικό που μπαίνει στο γραφείο των καθηγητών» μονάδες 6 Β.3. Να βρείτε το ρόλο των παρακάτω διαρθρωτικών λέξεων (αντίθεση, ομοιότητα, συμπέρασμα, χρόνο) και να τον αιτιολογήσετε σύντομα. Έτσι, αλλά, Σαν, Πριν από, όμως. μονάδες 10 Β.4. Να βρείτε τα δεύτερα συνθετικά των παρακάτω λέξεων. Στη συνέχεια να δώσετε μια καινούρια λέξη (απλή ή σύνθετη) της νεοελληνικής: συμμετέχουν, κατάληξη, υπουργέ, στιχομυθία, διέκοπταν. μονάδες 5 Β.5. Ποιο είναι το λογοπαίγνιο που αξιοποιεί η συγγραφέας για να ασκήσει κριτική στο θεσμό των καλλιστείων; Ποια είναι η άποψή της για τα καλλιστεία; μονάδες 4
Γ. (α΄ λυκείου) Πολλές φορές στην καθημερινότητά μας υπάρχουν παρεξηγήσεις ή έλλειψη συνεννόησης εξαιτίας της απροσεξίας μας στην έκφραση. Αυτό άλλες φορές μπορεί να είναι διασκεδαστικό ή χωρίς σημαντικές συνέπειες και άλλες μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Γράφετε ένα κείμενο, το οποίο θα δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα, με τις σκέψεις σας για αυτό το θέμα. (Μπορείτε, αν θέλετε, να αφηγηθείτε τέτοια περιστατικά). (400 λέξεις) μονάδες 40 Γ. (β΄ λυκείου) Συχνά ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο, είναι καθοριστικός για και για τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι. Κατά πόσο αυτό μπορεί να δημιουργήσει μία θετική ή αρνητική εικόνα για το πρόσωπο μας; Γράφετε ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί στο προσωπικό σας ιστολόγιο και στο δικτυακό τόπο του σχολείου σας. (400 λέξεις) μονάδες 40
Γ. (γ΄ λυκείου) Σχετικά με τα γλωσσικά θέματα γίνονται συχνά συζητήσεις και συμβαίνουν διάφορα περιστατικά όπως αυτό με το χωρικό στο γραφείο καθηγητών. Γράφετε ένα κείμενο στο οποίο εκφράζετε τις απόψεις σας στο ερώτημα σε ποιο βαθμό και με ποιο κριτήριο θα πρέπει η εκπαίδευση να ρυθμίζει και να διδάσκει τη γλώσσα και σε ποιο βαθμό να δέχεται τη γλώσσα έτσι όπως διαμορφώνεται από τους ομιλητές της. (400-500 λέξεις) μονάδες 40
επιπλέον ερωτήσεις για την α΄, β΄ και γ΄ λυκείου 1. Ποιο είναι το κύριο θέμα του κειμένου; Ποια είναι η οπτική/άποψη που έχει η συγγραφέας; 2. Γιατί η συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλά παραδείγματα; 3. Playmate (Star), μόντελινγκ, σόου μπιζ. Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι σε άλλες περιπτώσεις γράφουμε τις ξένες λέξεις με λατινικούς χαρακτήρες και σε άλλες με ελληνικούς; 4. Εξηγήστε τη χρήση των εισαγωγικών στις λέξεις της δεύτερης παραγράφου: «θηλυκή», «πολίτισσα», «π», «πολίτρια». 5. «Σαν Ελληνίδα πολίτρια, θα ψηφίσω!». Τι μπορεί να σημαίνει το «σαν» στην συγκεκριμένη φράση; Με ποιους τρόπους μπορεί να ερμηνευτεί; 6. Να βρείτε μία συνώνυμη λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της προτελευταίας παραγράφου: απρόβλεπτη, εκθαμβωτική, ηθελημένα. 7. Τι ύφος διαμορφώνουν οι παρακάτω δύο λέξεις της προτελευταίας παραγράφου: εκπλήττει, ηθελημένα. 8. Τι ύφος διαμορφώνουν οι παρακάτω δύο φράσεις της προτελευταίας παραγράφου: ψόφια πουλιά, βγάζουν μάτι. 9. Καταγράψτε αδόκιμες λέξεις που δημιουργούν τα μικρά παιδιά, οι έφηβοι ή και οι μεγαλύτεροι σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιπτώσεις. 10. Να γράψετε μία παράγραφο 80 περίπου λέξεων που θα αναπτύσσεται με αιτιολόγηση. Θεματική περίοδος θα είναι «Ο θεσμός των καλλιστείων είναι απαξιωτικός/ πολύ σημαντικός (διαλέξτε) για τις κοπέλες που συμμετέχουν».
για τη β΄ και γ΄ λυκείου 11. Να βρείτε στο κείμενο δύο σημεία που αποτελούν είδηση και δύο σχόλιο. 12. Νομίζετε ότι στο κείμενο διαφαίνεται αρνητική στερεότυπη στάση απέναντι στην κοπέλα των καλλιστείων; Τεκμηριώστε την απάντησή σας με συγκεκριμένες αναφορές. 13. Να γράψετε μία παράγραφο 80 περίπου λέξεων που θα αναπτύσσεται με σύγκριση - αντίθεση. Θεματική περίοδος θα είναι: «Οι απλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν συνηθισμένο και καθημερινό λεξιλόγιο, ενώ οι πιο εγγράμματοι μιλούν με περισσότερες λόγιες λέξεις».
μόνο για την γ΄ λυκείου 14. Τεκμηριώστε το δημοσιογραφικό χαρακτήρα του κειμένου από στοιχεία που περιέχονται σε αυτό. 15. Ποιος είναι ο σκοπός του κειμένου; Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι χρησιμοποιεί την επίκληση στο συναίσθημα για να μας πείσει για κάτι; Ποιον άλλο τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί η συγγραφέας;
|
|
