αξίες της τηλεόρασης, οικογένεια και σχολείο

Η τηλεόραση επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των τηλεθεατών, δεν τους επηρεάζει όλους, όμως, με τον ίδιο τρόπο. Η επιρροή της ποικίλλει ανάλογα με το χρόνο που οι άνθρωποι περνούν μπροστά στην οθόνη και ανάλογα με το περιεχόμενο των εκπομπών. Εξάλλου, το επίπεδο μόρφωσης του τηλεθεατή, το κοινωνικό περιβάλλον του -και ιδιαίτερα η οικογένεια- είναι παράγοντες που καθορίζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό την επιρροή που ασκεί η τηλεόραση. Εξαιτίας του γεγονότος ότι οι οικογένειες σπάνια ενδιαφέρονται να επέμβουν, καθώς και του ότι το σχολείο παραμένει εξίσου αδιάφορο για την τηλεόραση, τα παιδιά δεν μπορούν να υπολογίζουν παρά μόνο στους εαυτούς τους για να δώσουν ένα νόημα σε όσα τούς παρουσιάζει αυτό το μέσο επικοινωνίας.

Αν η τηλεόραση ασκεί μία τέτοια επιρροή στους νέους, είναι ακριβώς επειδή οι υπόλοιποι θεσμοί που ασχολιούνται με τα παιδιά λειτουργούν τόσο άσχημα σήμερα. Σε άλλες εποχές, σε άλλα μέρη, η τηλεόραση θα μπορούσε να είχε διαφορετικά αποτελέσματα. Φαίνομαι ρομαντικός, όταν σκέφτομαι ότι, στη διάρκεια των προηγούμενων αιώνων, οι μύθοι και τα παραμύθια κατείχαν σημαντική θέση στη ζωή των παιδιών και ότι, αν και δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε, τα διάβαζαν στα μικρότερα παιδιά και ενθάρρυναν τα μεγαλύτερα σε αυτή τη δραστηριότητα; Σήμερα, σε πολλές οικογένειες, η τηλεόραση έχει αντικαταστήσει τα παραμύθια με σύγχρονες ιστορίες, ομοιογενείς, λιγότερο, όμως, αρμονικές. Ο χρόνος που περνούν τα παιδιά βλέποντας τηλεόραση τ’ απομακρύνει από το διάβασμα' η ικανότητά τους να διαβάζουν είναι πολύ λίγο ανεπτυγμένη' εξάλλου, δε δίνεται πια μεγάλη σημασία σε αυτή τη δραστηριότητα. Τα παιδιά παραδίδονται στα χέρια μιας άπιστης υπηρέτριας, η οποία το μόνο που τους προσφέρει είναι «ασυνάρτητες ιστορίες, όπου δρουν ανακόλουθα πρόσωπα».

Από πολλές απόψεις, ξαναβρίσκουμε στην τηλεόραση πολλά από τα προβλήματα του σχολείου. Το τελευταίο δεν ενδιαφέρεται πια για την τελειότητα και η τηλεόραση δεν καλλιεργεί περισσότερο την τέχνη αυτή. Η περιέργεια των ανθρώπων προκαλείται ολοένα και λιγότερο και δεν τους ζητιέται πια να συμμετέχουν - να, τουλάχιστον, ένα σημείο στο οποίο το σχολείο και η τηλεόραση φαίνεται ότι συμφωνούν. Δε γίνεται πια λόγος για «εκπαίδευση» αλλά για «εξάσκηση». Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη να μεταδώσει τις ηθικές αξίες στα παιδιά; Το σχολείο; Η οικογένεια; Η τηλεόραση, πάντως, σίγουρα ναι. Οι αξίες, όμως, που μεταδίδει είναι αυτές που θέλουμε να υιοθετήσουν τα παιδιά μας;

απόσπασμα από κείμενο του John Condry, (Karl Popper – John Condry, Τηλεόραση, κίνδυνος για τη δημοκρατία, σελ. 81-82 εκδ. Νέα Σύνορα – Α.Α. Λιβάνη)

Α. Να συντάξεις περίληψη του κειμένου σε εκατό (100) το πολύ λέξεις.

μονάδες 25

Β.1. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος; Αιτιολόγησε την απάντησή σου.

μονάδες 10

Β.2. Στις παρακάτω φράσεις του κειμένου έχουμε ενεργητική σύνταξη. Να τις μετατρέψεις σε παθητική: α) «Η τηλεόραση επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των τηλεθεατών» β) «Σήμερα, σε πολλές οικογένειες, η τηλεόραση έχει αντικαταστήσει τα παραμύθια με σύγχρονες ιστορίες»

μονάδες 10

Β.3. Στις παρακάτω δυο περιπτώσεις παθητικής σύνταξης δεν έχουμε ποιητικό αίτιο. Να υποθέσεις ποιο μπορεί να είναι και να μετατρέψεις τη σύνταξη σε ενεργητική: α) «Τα παιδιά παραδίδονται στα χέρια μιας άπιστης υπηρέτριας»

μονάδες 10

Β.4. Στις παρακάτω πέντε λέξεις να βρεις το δεύτερο συνθετικό και να γράψεις μια νέα σύνθετη λέξη: περιεχόμενο, περιβάλλον, επιρροή, προκαλείται, υιοθετήσουν.

μονάδες 5

Γ. Γράφεις ένα κείμενο για τη σχολική εφημερίδα. Σ’ αυτό αναφέρεσαι στα πρότυπα συμπεριφοράς που καλλιεργεί η τηλεόραση μέσα από τις εκπομπές που απευθύνονται στους νέους. Πώς θα μπορούσε η οικογένεια και το σχολείο να βοηθήσουν τους μαθητές να αποκτήσουν κριτική στάση απέναντι σε αυτά; (400 λέξεις)

μονάδες 40