τηλεθέαση και κοινωνικές επιπτώσεις

Απόσπασμα από κείμενο του Χρήστου Γιανναρα

Καθημερινή, Κυριακή, 27 Μαρτίου 2005

Σε μια κοινωνία με τρεισήμισι ώρες κατά κεφαλήν τηλεθέαση ημερησίως και όπου ένας στους δύο «πολίτες» δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο και ποτέ εφημερίδα, η κριτική σκέψη, το επιχείρημα, η συνεπής ανάλυση, η αξιολογική ιεράρχηση, η ποιοτική διαβάθμιση είναι πράγματα ανύπαρκτα και αδιανόητα. Δεν μπορεί αυτή η κοινωνία να ξεχωρίζει τι είναι καλύτερο και τι χειρότερο για το παρόν και το μέλλον της, τι τη συμφέρει και τι τη βλάπτει, ποιος πολιτικός και ποιο πρόγραμμα μπορεί να ανταποκριθεί στις πραγματικές της ανάγκες.

Σε μια τέτοια κοινωνία έσχατης παρακμής οι άνθρωποι χάνουν, αναπόφευκτα, κάθε αίσθηση της πραγματικότητας – ζουν με φαντασιώδη υποκατάστατα πραγματικών αξιών. Στα κομματικά όργανα, λ.χ., επιτελεία ή συνέδρια, όλοι εγείρονται μόλις εμφανιστεί ο όποιος αρχηγός - αφέντης και τον χειροκροτούν επιδεικτικά και πειθήνια, για να καταθέσουν στη συνέχεια λιβανωτό απίστευτης δουλοπρέπειας. Έστω κι αν όλοι γνωρίζουν ότι τον αρχηγό τούς τον έχει φορέσει στανικά η αστερόεσσα πρεσβεία ή η «επικοινωνιακή» δεοντολογία των διαφημιστών.

1.       Ποια είναι η «έσχατη παρακμή» που διαπιστώνει ο συγγραφέας;

2.       Από πού προέρχονται τα «φαντασιώδη υποκατάστατα»;

3.       Τι συνέπειες έχει για την κοινωνία, σύμφωνα με το κείμενο, η υψηλή τηλεθέαση (31/2 ώρες καθημερινά);

4.       Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η δεύτερη παράγραφος αναπτύσσετε με παραδείγματα;

5.       Πώς αντιλαμβάνεστε την παρακάτω φράση του κειμένου: «τον αρχηγό τούς τον έχει φορέσει στανικά η αστερόεσσα πρεσβεία ή η ‘‘επικοινωνιακή’’ δεοντολογία των διαφημιστών»;

6.       Να βρείτε συνώνυμα των παρακάτω λέξεων του κειμένου: εγείρονται πειθήνια λιβανωτό δουλοπρέπειας στανικά. Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει αυτό το λεξιλόγιο και όχι κάποιο απλούστερο; Ποια νομίζετε ότι είναι τα χαρακτηριστικά των αναγνωστών στους οποίους απευθύνεται;

7.       Γράψτε ένα αντίστοιχο κείμενο στο οποίο θα προσπαθήσετε να προσεγγίσετε την τηλεθέαση ως ένα χαρακτηριστικό της εποχής μας. Ποιες είναι οι αιτίες εξαιτίας των οποίων αυξάνεται η τηλεθέαση;