Όταν οι πολίτες αντικαθιστούν το κράτος

διασκευασμένα αποσπάσματα από κείμενο του Τακη Καμπυλη, Καθημερινή 16-02-08

Γεννήθηκε κοντά στο Ελμπασάν. Τα βήματά του αν και μικρά, ήταν δεν ήταν οκτώ χρόνων, άντεξαν το μεγάλο ταξίδι. Ο πατέρας του δεν του είχε πει πολλά πράγματα. Μόνο ότι η «μαμά έφυγε» (τους εγκατέλειψε) και ότι στον Πειραιά, «ένα ωραίο μεγάλο λιμάνι με καλούς ανθρώπους όλα θα είναι πιο εύκολα». Στον Πειραιά ζούσε η αδελφή του πατέρα. Τετραμελής οικογένεια μεροκαματιάρηδων με έναν στόχο: να ριζώσουν και να μείνουν μόνιμα σ’ αυτή την κοινωνία. Όταν ο Ναζί και ο πατέρας του εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά τα πράγματα δυσκόλεψαν κι άλλο. Ο πατέρας κατέρρευσε. Η ανεργία έφερε το ποτό. Ο Ναζί μετακόμισε στη θεία του, ενώ ο πατέρας χάθηκε -εξαφανίστηκε- κάπου ανάμεσα στο λιμάνι και στα αποτελέσματα του αλκοόλ.

Ο Ναζί ξεκίνησε στα 10 του από τη Β΄ Δημοτικού λόγω της δυσκολίας του με τα ελληνικά. Τελειώνοντας την Ε΄ Δημοτικού έδωσε ειδικές εξετάσεις και γράφτηκε στην Α΄ Γυμνασίου, σημάδι της προόδου που είχε κάνει ο μικρός. Στο σχολείο αποδείχτηκε ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητός. Η δασκάλα του στο δημοτικό είχε ξεχωρίσει τον Ναζί και διατήρησε την επαφή τα επόμενα χρόνια. Θα αποδεικνυόταν πολύτιμη η παρουσία της για τον μικρό Αλβανό.

Ο Ναζί τα κατάφερε καλά στο γυμνάσιο. Ήδη, βέβαια, τα οικονομικά προβλήματα δυσκόλευαν την πορεία του. Τα καλοκαίρια εργαζόταν όπου έβρισκε, αλλά και το χειμώνα βοηθούσε σε μία κάβα της γειτονιάς ή μοίραζε στους δρόμους διαφημιστικά φυλλάδια. Είχε ήδη αναπτύξει γερές φιλίες με μία ελληνική οικογένεια. Το σπίτι τους ήταν πάντα ανοιχτό για τον Ναζί και ο γιος τους ένας καλός συνομήλικος φίλος. Μουσική, βόλτες, αθλητισμός και διάβασμα βρήκαν την ισορροπία τους στη ζωή των νεαρών για περίπου δύο χρόνια.

Ο χειμώνας τον βρήκε στο τέλος της Α΄ Λυκείου. Ο Ναζί τότε αποφάσισε να σταματήσει το σχολείο. Δεν μπορούσε πια να φιλοξενείται στο σπίτι της θείας του. Ο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής για χρόνια και ο Ναζί κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα. Η φιλική οικογένεια προσπάθησε να τον μεταπείσει. Ή έστω να συνεχίσει σε νυχτερινό σχολείο, μια τέχνη βρε αδελφέ. Το δοκίμασε ο Ναζί, αλλά δεν άντεξε. Να τελειώνεις τη δουλειά στις έξι το απόγευμα, να κάνεις ένα βιαστικό μπάνιο και να ανοίγεις μια κονσέρβα προτού πας στο νυχτερινό, ήταν βαρύ για έναν 17άρη. Σταμάτησε και το νυχτερινό.

Όμως η ελληνική οικογένεια παρέμεινε δίπλα του. Άλλοτε για ένα πιάτο φαΐ, για μια φιλική παρέα και συνήθως για αγγλικά. Του τα μάθαινε δύο φορές τη βδομάδα η μητέρα του φίλου του. Έτσι διατήρησε την επαφή. Στον Πειραιά ο Ναζί γνώρισε μερικούς ακόμη φίλους. Στο «σπίτι», έτσι το ’λέγαν. Ένας Πειραιώτης έμπορος είχε νοικιάσει έναν χώρο για παιδιά σαν τον Ναζί. Μερικά επιτραπέζια παιχνίδια, τηλεόραση, ένα τραπέζι για πιγκ πογκ και δυο - τρία κρεβάτια για ώρα ανάγκης. Ο έμπορος το έκανε από την καρδιά του.

Τον περασμένο Δεκέμβρη ο Ναζί ενηλικιώθηκε και κατάλαβε ότι αυτό τιμωρείται σ’ αυτήν τη χώρα. Ήταν μία από τις επιχειρήσεις ρουτίνας για την αστυνομία. Ο Ναζί έβγαινε από τον κινηματογράφο μαζί με κάποιους φίλους του «Ιμο». Ένας αστυνομικός τους πλησίασε και ζήτησε ταυτότητες (στη συνέχεια εκμυστηρεύτηκε στη φιλική οικογένεια που έσπευσε στο τμήμα ότι και η κόρη του είναι «Ιμο» αλλά καλή μαθήτρια)! Ο Ναζί στο κρατητήριο έμεινε πέντε μέρες. Ο νόμος είναι σαφής. Εφόσον έχει κλείσει τα 18 του χρόνια και δεν πηγαίνει σχολείο, «απέλαση» εδώ και τώρα.

Η φιλική οικογένεια έφθασε μέχρι τον «Συνήγορο του Πολίτη», ενώ η δασκάλα του έτρεξε να μαζέψει όσα χαρτιά μπορούσε από το δημοτικό και το γυμνάσιο. Ο Ναζί μία απορία είχε: «Γιατί θεωρούν ότι η Αλβανία θα είναι λύση για μένα; Δεν έχω κανέναν εκεί και τα ελληνικά μου είναι καλύτερα από τα αλβανικά μου».

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να συντάξετε περίληψη του κειμένου σε εκατό (100) περίπου λέξεις.

Πριν γράψετε την περίληψη φροντίστε να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) ποια είναι η άποψη της συγγραφέα;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο;

δ) τι είδος κειμένου είναι;

Β1. Πώς εξηγείται ο τίτλος του κειμένου; Απαντήστε με σαφείς αναφορές στο κείμενο.

Β2. Σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων προσπαθήστε να περιγράψετε την ψυχολογία του Ναζί, όπως φαίνεται από τα λόγια του που παρατίθενται στο τέλος του κειμένου.

Β3. Χαρακτηρίστε τη γλώσσα του κειμένου. Προσέξτε και το ρόλο της στίξης.

Β4. Βρείτε πέντε (5) σύνθετες λέξεις – όποιες θέλετε – και από το δεύτερο συνθετικό της καθεμιάς σχηματίστε μια νέα λέξη (απλή ή σύνθετη). Χρησιμοποιήστε την σε μια σύντομη πρόταση με τρόπο ώστε να φαίνεται η σημασία της.

Β5. Βρείτε στο κείμενο πέντε (5) λέξεις ή φράσεις που να έχουν διαρθρωτικό ρόλο. Εξηγήστε το ρόλο τους.

Γ. Υποθέστε ότι είστε ο συνομήλικος φίλος του Ναζί, που αναφέρεται στην τρίτη παράγραφο. Θέλετε να του συμπαρασταθείτε και γράφετε τις σκέψεις σας σε κείμενο 500 περίπου λέξεων που θα του δώσετε.

Αποτελέσματα αξιολόγησης του κειμένου, από το http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/tools/readability/index.html

Δείκτες Αναγνωσιμότητας

Αριθμός προτάσεων 50

Αριθμός Λέξεων 599

Αριθμός συλλαβών 1279

Λέξεις ανα πρόταση 11.98

Συλλαβές ανα λέξη 2.14

Δείκτης αναγνωσιμότητας Flesch 68.70 μέσο, Γ' Γυμνασίου - Α' Λυκείου

Δείκτης αναγνωσιμότητας SMOG 9.86 επίπεδο Β' Γυμνασίου

Δείκτης αναγνωσιμότητας FOG 16.07 εύκολο

το πλήρες κείμενο

Ο μετανάστης, τα «χαρτιά» και η «καρδιά»

Όταν οι πολίτες αντικαθιστούν το κράτος

Του Τακη Καμπυλη, Καθημερινή 16-02-08

Γεννήθηκε κοντά στο Ελμπασάν. Τα βήματά του αν και μικρά, ήταν δεν ήταν οκτώ χρόνων, άντεξαν το μεγάλο ταξίδι. Ο πατέρας του δεν του είχε πει πολλά πράγματα. Μόνο ότι η «μαμά έφυγε» (τους εγκατέλειψε) και ότι στον Πειραιά, «ένα ωραίο μεγάλο λιμάνι με καλούς ανθρώπους όλα θα είναι πιο εύκολα». Κανείς τους δεν μπορούσε να ξέρει τότε, πριν από δέκα χρόνια, ότι ο μικρός Ναζί θα περνούσε πέντε μέρες στο κρατητήριο αλλά και ότι θα έβγαινε από ‘κει και θα επαναδιεκδικούσε τη ζωή του χάρη σε μερικούς αγνώστους.

Στον Πειραιά ζούσε η αδελφή του πατέρα. Τετραμελής οικογένεια μεροκαματιάρηδων με έναν στόχο: να ριζώσουν και να μείνουν μόνιμα σ’ αυτή την κοινωνία. Ήταν ο Ναζί και ο πατέρας του εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά τα πράγματα δυσκόλεψαν κι άλλο. Ο πατέρας κατέρρευσε. Η ανεργία έφερε το ποτό. Ο Ναζί μετακόμισε στη θεία του, ενώ ο πατέρας χάθηκε -εξαφανίστηκε- κάπου ανάμεσα στο λιμάνι και στα αποτελέσματα του αλκοόλ.

Ο Ναζί ξεκίνησε στα 10 του από τη Β΄ Δημοτικού λόγω της δυσκολίας του με τα ελληνικά.

Τελειώνοντας την Ε΄ Δημοτικού έδωσε ειδικές εξετάσεις και γράφτηκε στην Α΄ Γυμνασίου, σημάδι της προόδου που είχε κάνει ο μικρός. Στο σχολείο αποδείχτηκε ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητός. Η δασκάλα του στο δημοτικό είχε ξεχωρίσει τον Ναζί και διατήρησε την επαφή τα επόμενα χρόνια. Θα αποδεικνυόταν πολύτιμη η παρουσία της για τον μικρό Αλβανό.

Ο Ναζί τα κατάφερε καλά στο γυμνάσιο. Ήδη, βέβαια, τα οικονομικά προβλήματα δυσκόλευαν την πορεία του. Τα καλοκαίρια εργαζόταν όπου έβρισκε, αλλά και τη σχολική χρονιά θα βοηθούσε σε μία κάβα της γειτονιάς ή θα μοίραζε στους δρόμους διαφημιστικά φυλλάδια. Είχε ήδη αναπτύξει γερές φιλίες με μία ελληνική οικογένεια. Το σπίτι τους ήταν πάντα ανοιχτό για τον Ναζί και ο γιος τους ένας καλός συνομήλικος φίλος. Μουσική, βόλτες, αθλητισμός και διάβασμα βρήκαν την ισορροπία τους στη ζωή των νεαρών για περίπου δύο χρόνια.

Ο χειμώνας τον βρήκε στο τέλος της Α΄ Λυκείου. Ο Ναζί τότε αποφάσισε να σταματήσει το σχολείο. Δεν μπορούσε πια να φιλοξενείται στο σπίτι της θείας του. Ο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής για χρόνια και ο Ναζί κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα. Το πώς και το γιατί δεν έχουν σημασία και ο ίδιος δεν έδινε πολλές εξηγήσεις. Χρειαζόταν σπίτι για να μείνει και εργασία για να το πληρώνει.

Η φιλική οικογένεια προσπάθησε να τον μεταπείσει. Ή έστω να συνεχίσει σε νυχτερινό σχολείο, μια τέχνη βρε αδελφέ. Το δοκίμασε ο Ναζί, αλλά δεν άντεξε. Να τελειώνεις τη δουλειά στις έξι το απόγευμα, να κάνεις ένα βιαστικό μπάνιο και να ανοίγεις μια κονσέρβα προτού πας στο νυχτερινό, ήταν βαρύ για έναν 17άρη. Σταμάτησε και το νυχτερινό.

Όμως η ελληνική οικογένεια παρέμεινε δίπλα του. Άλλοτε για ένα πιάτο φαΐ, για μια φιλική παρέα και συνήθως για αγγλικά. Του τα μάθαινε δύο φορές τη βδομάδα η μητέρα του φίλου του. Έτσι διατήρησε την επαφή.

Στον Πειραιά ο Ναζί γνώρισε μερικούς ακόμη φίλους. Στο «σπίτι», έτσι το ’λέγαν. Ένας Πειραιώτης έμπορος είχε νοικιάσει έναν χώρο για παιδιά σαν τον Ναζί. Μερικά επιτραπέζια παιχνίδια, τηλεόραση, ένα τραπέζι για πιγκ πογκ και δυο - τρία κρεβάτια για ώρα ανάγκης. Ο έμπορος το έκανε από την καρδιά του. Ιδιαίτερα θρήσκος ως άνθρωπος και με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο στο «κέντρο», αλλά χωρίς εξαναγκασμούς ή προσηλυτισμούς. Είχε κι αυτός τους δικούς του λόγους να βοηθήσει παιδιά σαν τον Ναζί. Πολύ προσωπικούς - γι’ αυτό και μακριά από τη δημοσιότητα. Άλλωστε αυτά τα παιδιά δεν βλέπουν τηλεόραση ούτε διαβάζουν εφημερίδες. Τα νέα του κόσμου τους παράγονται από ένα υπόγειο δίκτυο πληροφοριών και φημών. Εκεί λοιπόν, στο «σπίτι», ο Ναζί γνώρισε έναν συνομήλικό του από τις Φιλιππίνες. Αποφάσισαν να μοιραστούν ένα δωμάτιο και μια μικρή κουζίνα κοντά στο λιμάνι. Το πρωί δούλευαν, το μεσημέρι δούλευαν, το απόγευμα δούλευαν και το βράδυ στο «σπίτι» για τηλεόραση, παιχνίδι και μετά στο σπίτι τους.

Τον περασμένο Δεκέμβρη ο Ναζί ενηλικιώθηκε. Και κατάλαβε ότι αυτό τιμωρείται σ’ αυτήν τη χώρα. Ήταν μία από τις επιχειρήσεις ρουτίνας για την αστυνομία. Ο Ναζί έβγαινε από τον κινηματογράφο μαζί με κάποιους φίλους του «Ιμο». Ένας αστυνομικός τους πλησίασε και ζήτησε ταυτότητες. (Στη συνέχεια εκμυστηρεύτηκε στη φιλική οικογένεια που έσπευσε στο τμήμα ότι και η κόρη του είναι «Ιμο» αλλά καλή μαθήτρια)! Ο Ναζί στο κρατητήριο έμεινε πέντε μέρες. Ο νόμος είναι σαφής. Εφόσον έχει κλείσει τα 18 του χρόνια και δεν πηγαίνει σχολείο, «απέλαση» εδώ και τώρα.

Η φιλική οικογένεια έφθασε μέχρι τον «Συνήγορο του Πολίτη», ενώ η δασκάλα του έτρεξε να μαζέψει όσα χαρτιά μπορούσε από το δημοτικό και το γυμνάσιο. Ο Ναζί μία απορία είχε: «Γιατί θεωρούν ότι η Αλβανία θα είναι λύση για μένα; Δεν έχω κανέναν εκεί και τα ελληνικά μου είναι καλύτερα από τα αλβανικά μου». Οι πιέσεις των Ελλήνων φίλων και η προθυμία του αστυνομικού διοικητή να μη διεκπεραιώσει «υπηρεσιακώς» το ζήτημα έδωσαν λύση.

Ο ίδιος νόμος προβλέπει περιθώριο ενός μήνα για τον «προς απέλαση», μέσα στον οποίο μπορεί να ζητήσει δικαστικά ανάκληση της εκτέλεσης απέλασης και παράλληλα τακτική δικάσιμο, ώστε μέσα στον περίπου ένα χρόνο να του δοθεί η ευκαιρία να τακτοποιήσει τα χαρτιά του. Στις 12 Ιανουαρίου ο Ναζί πήρε στα χέρια του την ελπίδα... Ίσως σε ένα χρόνο να αφήσει οριστικά πίσω του το Ελμπασάν. Οι Έλληνες φίλοι του θα είναι μαζί του.