«Να είσαι ο εαυτός σου» - ή ο εαυτούλης σου

διασκευασμένο απόσπασμα από άρθρο του Παντελή Μπουκάλα στον ημερήσιο τύπο Κυριακή, 23 Ιουνίου 2002

[…]«Περνάς καλά» όταν «είσαι ο εαυτός σου». Αλλά το θέμα είναι πώς ακριβώς εννοείται ο «εαυτός» στον κόσμο αυτής της πρωτότυπης προσταγής. Πόσες ελευθερίες τού αναγνωρίζονται και πόσες κρίνονται απαράδεκτες για τους άλλους. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με χαριτωμένες διακηρύξεις υπέρ του αυθορμητισμού, αλλά με το σλόγκαν μιας κοινωνιοβόρου εγωπάθειας. «Να είσαι ο εαυτός σου», στο συγκεκριμένο «σύστημα» αξιών, σημαίνει να είσαι ο εαυτούλης σου, χαλαρός, αδιάφορος για ό,τι μπορεί να χαλάσει την αμεριμνησία σου. Καμία κοινωνικού τύπου υποχρέωση να μη βαραίνει το πέταγμά σου.

Ο εαυτός σου, αυθέντης απόλυτος, είσαι όταν περνάς αγέρωχα με κόκκινο, επειδή «βιάζεσαι», πάντοτε βιάζεσαι, ή επειδή απλώς σου ήρθε ξαφνικά η χαριτωμένη ιδέα να τρομοκρατήσεις τη γερόντισσα που εμπιστεύτηκε το δικό της πράσινο και διανύει τον δρόμο. Ο εαυτός σου, αχαλίνωτος, είσαι όταν αφήνεις στην παραλία τα πλαστικά που αποδεικνύουν ότι «πέρασες καλά», φροντίζοντας πρώτα να στολίσεις φωναχτά τον δήμαρχο που «δεν έβαλε κάδους». Ο εαυτός σου είσαι όποτε συναλλάσσεσαι με οποιαδήποτε υπηρεσία, επιθετικός, βέβαιος ότι απέναντί σου «είναι όλοι λωποδύτες». Ο εαυτός σου είσαι, φυσικότατος, όταν στα φανάρια κάνεις νόημα στον Πακιστανό ή στο Αλβανάκι να σου καθαρίσει το παρμπρίζ και, μόλις ανάβει το πράσινο, πατάς το γκάζι για να γλιτώσεις το τριαντάλεπτο, γελώντας βέβαια με τον «βλαμμένο». Ο εαυτός σου είσαι όταν διπλοπαρκάρεις το γιωταχί σου (με τα αλάρμ αναμμένα, τάχα νόμιμος), κλείνεις τον δρόμο και προτρέπεις τους εμποδιζόμενους να πάνε να κόψουν το λαιμό τους. Αν βέβαια τύχαινε στη μεγαλειότητά σου τέτοιο εμπόδιο, θα έβρισκες μια πρώτης τάξεως αιτία για να βρίσεις τους «λεχρίτες που μόνο τον εαυτούλη τους κοιτάνε». Χονδρικώς, με τον ίδιο τρόπο φέρεσαι κι όταν ξεσπαθώνεις εναντίον των αναιδέστατων που κλείνουν τους δρόμους με τις διαδηλώσεις τους ή απεργούν όταν εσύ τους έχεις ανάγκη, κι ας κάνεις ακριβώς το ίδιο όταν διακυβεύονται τα δικά σου συμφέροντα.[…]

Α1. Να συνταχθεί περίληψη σαράντα (40) λέξεων.

Α2. Απαντήστε σύντομα με μια φράση 10-15 λέξεων στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνεται;

δ) τι είδος κείμενο είναι;

Β1. Να γράψετε παράγραφο 80-100 λέξεις για το νόημα της φράσης: «σλόγκαν μιας κοινωνιοβόρου εγωπάθειας».

Β2. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο (70 λέξεις) με δικά σας παραδείγματα την παρακάτω φράση: «Να είσαι ο εαυτός σου», στο συγκεκριμένο «σύστημα» δοξασιών και αξιών, σημαίνει να είσαι ο εαυτούλης σου.

Να ερμηνεύσετε την μεταφορική έκφραση: «κοινωνικού τύπου υποχρέωση να μη βαραίνει το πέταγμά σου».

Β3. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος;

Β4. Χαρακτηρίστε τεκμηριωμένα, με αναφορές στο κείμενο, το ύφος της δεύτερης παραγράφου.

Β5. Πώς εξηγείτε τη συχνή χρήση των εισαγωγικών στη δεύτερη παράγραφο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με τρεις αναφορές στο κείμενο

Β6. Να βρείτε αντώνυμα των λέξεων: πρωτότυπης, αδιάφορος, φροντίζοντας, μεγαλειότητά, αιτία. Να τα χρησιμοποιήσετε σε δικές σας φράσεις έτσι ώστε να φαίνεται η σημασία τους.

Β7. Να βρείτε συνώνυμα των λέξεων: απαράδεκτες, αμεριμνησία, αυθέντης, αγέρωχα, αποδεικνύουν. Να τα χρησιμοποιήσετε σε δικές σας φράσεις έτσι ώστε να φαίνεται η σημασία τους.

Γ. Γράφετε ένα κείμενο στο οποίο σκέφτεστε πόσο δύσκολο είναι να κάνει κάποιος αυτοκριτική. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις της αυτοκριτικής; Πόσο ποιο δύσκολο είναι να γίνει δημόσια; Νομίζετε ότι η παραδοχή των λαθών και των ελαττωμάτων μας δείχνει αδυναμία; Το κείμενο σας είναι μυστικό, μπορεί να υποθέσετε ότι γράφετε σε ημερολόγιο ή σε καλό σας φίλο, αλλά θα το διαβάσει ο καθηγητής /τρια δημόσια στην τάξη J