Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911)

και σε .doc 

Ήταν γιος φτωχού ιερέα και γεννήθηκε στη Σκιάθο, όπου έμαθε και τα πρώτα γράμματα· έπειτα φοίτησε, με διακοπές, σε γυμνάσια της Χαλκίδας, του Πειραιά και της Αθήνας. Τελείωσε τη Μέση Εκπαίδευση το 1874, σε ηλικία 23 ετών, και την ίδια χρονιά γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Παράλληλα μελετούσε μόνος του ξένες γλώσσες. Οι οικονομικές δυσκολίες τον ανάγκασαν να διακόψει τις σπουδές του και να στραφεί στο βιοπορισμό · εργάστηκε κυρίως ως μεταφραστής (από τα αγγλικά και γαλλικά) σε εφημερίδες. Έζησε με πολλές στερήσεις και πέθανε στη Σκιάθο. Ήταν άνθρωπος βαθύτατα θρησκευόμενος, ταπεινός και μοναχικός.

Άρχισε το συγγραφικό του έργο με ιστορικά μυθιστορήματα, περιπετειώδη και ρομαντικά. (Η Μετανάστις, Οι Έμποροι των Εθνών, Η Γυφτοπούλα), αλλά αργότερα στράφηκε στο διήγημα, όπου και διέπρεψε. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Νεοέλληνες πεζογράφους και ο κυριότερος εκπρόσωπος του ηθογραφικού διηγήματος.

Από τα 200 περίπου διηγήματά του τα πιο πολλά αναφέρονται στη ζωή των απλών ανθρώπων της Σκιάθου, ενώ ένας δεύτερος μικρότερος κύκλος αντλεί θέματα από τη ζωή στις φτωχογειτονιές της Αθήνας. Το γνήσιο αφηγηματικό υλικό του Παπαδιαμάντη, η αίσθηση της φύσης, η χριστιανική ευλάβεια κι ένα αίσθημα νοσταλγίας που διατρέχει την αφήγηση του συνθέτουν ένα κλίμα ιδιότυπης γοητείας, που είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της πεζογραφίας του. Γλώσσα του είναι η καθαρεύουσα, διάσπαρτη όμως από φράσεις και λέξεις των εκκλησιαστικών βιβλίων, καθώς και από λέξεις της δημοτικής· στη δημοτική εξάλλου (και συνήθως στο ιδίωμα της Σκιάθου) είναι γραμμένοι και οι διάλογοι. Η σύνθεση των διηγημάτων του μερικές φορές είναι χαλαρή (πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε από μερικούς κριτικούς), αλλά η έλλειψη αυτή αναπληρώνεται από τη φυσικότητα στην αφήγηση. Από τα εκτενέστερα διηγήματα του σημαντικότερο θεωρείται η Φόνισσα.

Ο Παπαδιαμάντης δεν μπόρεσε να εκδώσει ο ίδιος κανένα βιβλίο όσο ζούσε· τα έργα του τα δημοσίευε σε εφημερίδες και περιοδικά. Μετά το θάνατό του έγιναν διάφορες εκδόσεις.

Πρόσφατα έγινε η κριτική έκδοση των Απάντων του (εκδ. Δόμος) με την επιμέλεια του φιλολόγου Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911)

Κορυφαίος διηγηματογράφος. Γεννήθηκε και πέθανε στη Σκιάθο, όπου έμαθε και τα πρώτα γράμματα. Φοίτησε, έπειτα, σε γυμνάσια της Χαλκίδας, του Πειραιά, και της Αθήνας. Μεγάλος, το 1874, τελείωσε τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου, όπου και φοίτησε χωρίς ποτέ να πάρει πτυχίο· αναγκάστηκε νωρίς να στραφεί στο βιοπορισμό. Έτσι εργάστηκε ως δημοσιογράφος/μεταφραστής σε διάφορες εφημερίδες.

Χρονικά, ανήκει στη γενιά του 1880, αν και έμεινε έξω από τους αγώνες και τις αγωνίες αυτής της γενιάς, στην οποία πολλά οφείλει η λογοτεχνία μας. Κρατήθηκε μακριά από τις φιλολογικές ζυμώσεις της εποχής του: φιλολογικοί καβγάδες, γλωσσικό ζήτημα, νέοι φιλολογικοί προσανατολισμοί φαίνεται να τον αφήνουν ασυγκίνητο. Αυτό όμως είναι εντελώς εξωτερικό. Ο Παπαδιαμάντης έχει το δικό του κόσμο, και σύμφωνα µ' αυτόν πλάθει το δικό του έργο. Στα μεγάλα φιλολογικά προβλήματα του καιρού του δίνει τις προσωπικές του λύσεις. Γι' αυτό και μένει μόνος στα γράμματα χωρίς εταίρους και απογόνους. Όπως μόνος έμεινε και στη ζωή· μόνος και ιδιότυπος.

Το ίδιο ιδιότυπο είναι και το έργο του· είναι επηρεασμένο από τη ζωή του: Ο Παπαδιαμάντης καταγόταν από φτωχή οικογένεια· ήταν γιος ιερέα· το περιβάλλον του σπιτιού του ήταν θρησκευτικό· του ίδιου η ζωή υπήρξε ασκητική· ήταν ο κοσμοκαλόγερος, όπως τον είπαν, ο άγιος των ελληνικών γραμμάτων. Αυτή λοιπόν η μυστική ζωή του σφραγίζει το έργο του, που είναι εμπνευσμένο από τη Σκιάθο: οι ήρωές του, απλοί ναυτικοί, ευσεβείς χριστιανοί, γυναίκες, παιδιά, γέροι, ιερείς, κινούνται στο χώρο του νησιού, όπου κινήθηκε και ο ίδιος, όταν ήταν παιδί. Τα διηγήματά του δεν έχουν πάντα πλοκή και δέσιμο. Είναι αφηγήσεις απλές.

Η γλώσσα του είναι κι αυτή ιδιότυπη· είναι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη· μια γλωσσική ποικιλία που συναιρεί και ζωντανεύει μέσα της γλωσσικά στοιχεία παρμένα από τη δημοτική, την καθαρεύουσα, τα εκκλησιαστικά βιβλία και από το ιδίωμα της Σκιάθου. Ωστόσο έχει μουσικότητα και γοητεία.

Έργα του: "Οι Έμποροι των εθνών" (μυθιστόρημα), "Η Φόνισσα" (νουβέλα), "Όνειρο στο κύμα" (διήγημα), "Υπό την βασιλικήν δρυν" (διήγημα), "Φτωχός άγιος" (διήγημα), "Σταχτομαζώχτρα" (διήγημα), "Στο Χριστό στο κάστρο" (διήγημα) και άλλα πολλά διηγήματα, περίπου διακόσια.

«Εγεννήθην εν Σκιάθω , τη 4^η Μαρτίου 1851. Εβγήκα από το ελληνικόν σχολείον εις τα 1863, αλλά μόνον τω 1867 εστάλην εις το Γ’Γυμνάσιον Χαλκίδος, όπου ήκουσα την Α’και Β’Τάξιν. Την Γ’ εμαθήτευσα εις Πειραιά, είτα διέκοψα τας σπουδάς μου κ’ έμεινα εις την πατρίδα. Κατά Ιούλιον του 1872 υπήγα εις το Άγιον Όρος χάριν προσκυνήσεως, όπου έμεινα ολίγους μήνας. Τω 1873 ήλθα εις Αθήνας κ’ εφοίτησα εις την Δ’ του Βαραβκείου. Τω 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν, όπου ήκουσα κατ’ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ’ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας. Μικρός εζωγράφιζα Αγίους, είτα έγραφα στίχους, κ’ εδοκίμαζα να συντάξω κωμωδίας. Τω 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα. Τω 1879 εδημοσιεύθη η Μετανάστις, έργον μου εις τον ΝεολόγονΚωνσταντινουπόλεως. Τω 1881 έν θρησκευτικόν ποιημάτιον εις το περιοδικόν Σωτήρα. Τω 1882 εδημοσιεύθη Οι Έμποροι των Εθνών εις το Μη Χάνεσαι. Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα, δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά κ’ εφημερίδας».

σχολικό βιβλίο έκθεσης-έκφρασης β΄ λυκείου, σελ. 77, 80, 86