Το ιερό βλέμμα του ικέτη

του Νίκου Παπαδογιάννη, 19/08/2015, 12:16

http://www.rocking.gr/picknroll/To-iero-blemma-tou-iketi/25137/

και σε .doc

Ο Νίκος Παπαδογιάννης έμαθε με καθυστέρηση τριών ετών μία ιστορία που πέρασε στα ψιλά των καναλιών. Και καταθέτει τον απέραντο σεβασμό του στον άνθρωπο που την έκανε ύμνο ανθρωπιάς

Το τραγούδι είναι από εκείνα που σου κόβουν την ανάσα, ακόμα και την πρώτη φορά που το συναντάς. Εάν τύχει να το πρωτακούσεις σε κάποιο live, με το αίμα θολό από το αλκοόλ, πιάνεις σπαράγματα που σου ανοίγουν τα μάτια διάπλατα και σε κάνουν νηφάλιο αυτοστιγμή.

«Ελλάδα χώρα της ντροπής και γι' άλλους κρύο σπίτι, ξέχασες που 'ναι ιερό το βλέμμα του ικέτη». «Η ξενιτιά είναι βάσανο. Κι άμα δεν βγάζεις άκρη, για ρώτα τα τραγούδια σου. Εκείνα της Καρπάθου και τ' άλλα τα ηπειρώτικα, που φέρνουνε το δάκρυ». «Η χώρα της ανάγκης απλώνει το βρωμόχερο, θέλει μπροστά το νοίκι».

Έπειτα, μαθαίνεις την ιστορία που κρύβεται πίσω από τους στίχους. Και τότε σου κόβεται στ' αλήθεια η ανάσα. Ανεπιστρεπτί. Ο Χομαγιούν Άνγουαρ και ο Βακάρ Αχμέντ, 19 χρονών ο πρώτος και λίγο μεγαλύτερος ο δεύτερος, ήταν δύο πάμπτωχοι μετανάστες από το Πακιστάν. «Της φτώχειας το σκουλήκι» τους έφερε στην Ελλάδα. Της ανάγκης και της ντροπής. Και η κακιά στιγμή τους έφερε στο Κρυονέρι, δίπλα σε μία σιδηροδρομική διάβαση, το μεσημέρι της 6ης Απριλίου 2012.

Παγιδευμένο πάνω στις ράγες, ένα παλιό αυτοκίνητο ετοιμαζόταν να γίνει φριχτός τάφος για ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που είχε παγώσει από τον τρόμο. Οι δύο νεαροί Ασιάτες έτρεξαν να βοηθήσουν χωρίς δισταγμό. Πάλευαν με τα σίδερα μέχρι την τελευταία στιγμή, μολονότι άκουγαν το τρένο να έρχεται. Η αμαξοστοιχία πέρασε πάνω από τα κορμιά των τεσσάρων ανθρώπων και τα έλιωσε. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, ο Χομαγιούν και ο Βακάρ έγιναν μάρτυρες σε έναν ξένο, αφιλόξενο τόπο, «όχθες και κυλά της ανθρωπιάς ποτάμι».

Η χώρα της ντροπής, και της ανάγκης, που «τώρα πια μισάνθρωποι τη σέρνουν απ' τη μύτη», ξεφορτώθηκε την υποχρέωση με ένα ματαθανάτιο βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Οι σοροί των δύο παιδιών μεταφέρθηκαν στο Ισλαμαμπάντ με πρωτοβουλία και έξοδα -όχι κρατικά, αλλά- ανωνύμων συνανθρώπων μας. Τρεις χιλιάδες ευρώ. Γιατί υπάρχουν και τέτοιοι Έλληνες, που έχουν κλάψει γοερά με το τραγούδι το πένθιμο, το προσφυγικό, το ηπειρώτικο. Πίσω έμειναν να παλεύουν για μια ανθρώπινη ζωή οι τρεις μικρές αδελφές του Χομαγιούν, ο θείος του, οι φίλοι και συνοδοιπόροι των δύο μαρτύρων. Η Ελλάδα θα μπορούσε τουλάχιστον να κηρύξει την 6η Απριλίου «μέρα συμπαράστασης στους πρόσφυγες». Έχει, όμως, άλλες δουλειές. Τη σέρνουν από τη μύτη οι μισάνθρωποι με τα φαιά ρούχα.

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, που τον ανακάλυψα αργά αλλά τείνω να τον θεωρήσω εθνικό θησαυρό, έκανε τη θυσία του Χομαγιούν και του Βακάρ συγκλονιστικό τραγούδι. Την έβαλε στον πρόσφατο δίσκο του "Πρόσκληση Σε Δείπνο Κυανίου" και τη διαδίδει όπου βρίσκει ευήκοον ους. Για να συνεχίσει να κυλά της ανθρωπιάς το ποτάμι, το κόκκινο από το αίμα των δύο παιδιών. Για να θυμόμαστε, όλοι, ότι οι μετανάστες δεν είναι ανθρώπινα σκουπίδια. Και ότι τον ίδιο αυτό ρόλο, του απελπισμένου πρόσφυγα, τον έπαιξαν κάποτε οι παππούδες μας. Αύριο θα τον παίξουμε και εμείς.

Α1. Να συντάξετε περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.

Απαντήστε σύντομα με μια φράση 10-15 λέξεων στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνετε;

δ) τι είδος κείμενο είναι;

Α2. Τι εξυπηρετεί το σχόλιο για τον συγγραφέα του κειμένου;

Α3. Με ποια αντίθεση στην εισαγωγική παράγραφο κερδίζεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη; (πρώτη παράγραφος)

Α4. Πώς επιτυγχάνεται η παραστατικότητα στην πρώτη παράγραφο; (πρώτη παράγραφος)

Α5. Προσπάθησε να ερμηνεύσεις το νόημα των στίχων που παρατίθενται στη δεύτερη παράγραφο. Θα ξαναπροσπαθήσεις και αφού διαβάσεις όλο το κείμενο.

Α6. Ποια είναι η ιστορία των δύο νέων Πακιστανών; (τρίτη παράγραφος)

Α7. Ποιο είναι το συγκεκριμένο περιστατικό που έγινε αφορμή για το τραγούδι;  (τέταρτη παράγραφος)

Α8. Ποια ήταν η στάση της πολιτείας σχετικά με το περιστατικό; Με ποιον τρόπο την κρίνει ο συγγραφέας; (πέμπτη παράγραφος)

Α9. Νομίζει ότι όσα αναφέρονται στη συνέχεια της παραγράφου αιτιολογούν την κρίση του συγγραφέα; (πέμπτη παράγραφος)

Α10. Ποιο αίτημα εκφράζει ο συγγραφέας σχετικά με την μνήμη του περιστατικού; (πέμπτη παράγραφος)

Α11. Νομίζετε ότι όσα αναφέρονται στην έκτη (τελευταία) παράγραφο ικανοποιούν την οπτική του συγγραφέα;

Α12. Μπορείς να εξηγήσεις τον τίτλο του κειμένου; Θα μπορούσες να δώσεις έναν δικό σου τίτλο που θα συμπυκνώνει το περιεχόμενο του κειμένου;

Β1. Εντόπισε σε τι συνίσταται η μεταφορική χρήση της γλώσσας στους στίχους που παρατίθενται στη δεύτερη παράγραφο.

Β2. Νομίζεις ότι τα ονόματα των δύο Πακιστανών έπρεπε να είναι γραμμένα με την γραφή της δικής τους γλώσσας; Τεκμηρίωσε την απάντησή σου.

Β3. Πώς εξηγούνται τα εισαγωγικά στην τρίτη, τέταρτη και πέμπτη παράγραφο;

Β4. Νομίζεις ότι το κείμενο πείθει για κάτι; Χρησιμοποιεί κάποιον τρόπο πειθούς;

Γ. “Για να θυμόμαστε, όλοι, ότι οι μετανάστες δεν είναι ανθρώπινα σκουπίδια. Και ότι τον ίδιο αυτό ρόλο, του απελπισμένου πρόσφυγα, τον έπαιξαν κάποτε οι παππούδες μας. Αύριο θα τον παίξουμε και εμείς”. Με βάση την τελευταία κρίση του κειμένου, να σκεφτείς ποια από τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται συνήθως στην περίπτωση των προσφύγων. Προσπάθησε να δεις τα ζητήματα που ανακύπτουν τόσο από τη δική τους πλευρά, όσο και από την πλευρά των χωρών υποδοχής προσφύγων.

Προαιρετικές εργασίες

Ψάξε να βρεις στοιχεία, ειδήσεις, ρεπορτάζ, άρθρα, για το περιστατικό στο οποίο αναφέρεται το κείμενο.

Βρες τους στίχους του τραγουδιού (μπορείς και να το ακούσεις).