Δημήτρης Γληνός, για την επιστήμη

Και η τάξη αυτή έχει την «επιστήμη» της και η επιστήμη της, η επιστήμη της Ελληνικής ψευτοαναγέννησης, είναι θρονιασμένη στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο, έναν αιώνα τώρα. Στενόκαρδη, συντηρητική, στεγνή, χωρίς ένα γενναίο πέταγμα, χωρίς μιαν αναλαμπή, σημαιοφόρα της καθυστέρησης και της αντίδρασης, πιστή εικόνα της ελλαδικής κοινωνίας, αίτιο και αιτιατό του ψυχικού ξεπεσμού της.

Ο άγονος ιστορισμός και ο πιθηκικός συγχρονισμός εκεί έχουν το παλάτι τους. Στους φυσιογνωστικούς κλάδους μια λίγο ή πολύ καλοσυνείδητη, μα λίγο ή πολύ πάντα καθυστερημένη μετάδοση γνώσεων από τον επιστημονικό θησαυρισμό της Δύσης. Μα και μόνο γνώσεων. Ούτε το πνεύμα της παρατήρησης και της συστηματικής έρευνας, ούτε η νηφαλιότητα και των μεσαιωνικών προλήψεων το ξεκαθάρισμα, ούτε της ζωής το πλούσιο πότισμα και δυνάμωμα από τις επιστήμες αυτές μεταδόθηκε ποτέ στην Ελλάδα. Τον περισσότερο άλλως τε καιρό ήταν φιλολογία φυσικών επιστημών και όχι φυσικές επιστήμες. Δεν είχε η Ελληνική επιστήμη τη δύναμη όχι να αυτενεργήση στους κλάδους αυτούς, μα ούτε να παρακολούθηση παθητικά τη γοργή περπατησιά της Δυτικής Ευρώπης. Η κοινωνία δεν έδινε τα μέσα γιατί ζώντας μέσα στον πνευματικό της μεσαίωνα δεν τις είχεν ανάγκη τις επιστήμες αυτές. Η κοινωνία που άφηνε ως τα 1910 σόλη τη Μέση Εκπαίδευση και ανέχεται ακόμη και σήμερα να διδάσκωνται στα Ελληνικά σχολεία τα φυσιογνωστικά μαθήματα από φιλολόγους και θεολόγους!

Στους κλάδους των πνευματικών επιστημών η μια διακοσμητική Ιστορία χωρίς βαθύτερο νόημα, ή ένας άγονος ιστορισμός. Κουτσαίνοντας κι εδώ παρακολουθιέται η Ευρωπαϊκή επιστήμη από τις απόψεις, που προσαρμόζονται στο πνεύμα των σχολών. Στις επιστήμες του δικαίου ένας ξερός ιστορικός ρωμαϊσμός και η τρεχούμενη δικονομία, στη θεολογία ο ίδιος ιστορισμός σφιχτοπεδικλομένος από της ορθοδοξίας τα δεσμά, στους ιστορικούς κλάδους, η λεγόμενη «καθαρή επιστήμη» η μικρομπακαλική δηλαδή έρευνα, το εντρύφημα της σοφίας, χωρίς μια συνθετική απόπειρα, χωρίς ένα στοχασμό. Κλάδοι ολόκληροι των επιστημών, της νεώτερης έρευνας καταχτήσεις, μένουν για ολόκληρες δεκαετηρίδες άγνωστοι στην Ελλάδα.

Δημήτρης Γληνός, Εκλεκτές Σελίδες, τ. 2, Στοχαστής, 1971: 52-53 (η κρίση του δημοτικισμού 1923-24)

Α1. Απαντήστε σύντομα με μια φράση 10-15 λέξεων στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνεται;

δ) τι είδος κείμενο είναι;

Α2. Σε ποιες επιστήμες αναφέρεται ο «άγονος ιστορισμός»; Τεκμηριώστε την απάντησή σας με αναφορά στο κείμενο.

Α3. Σε ποιες επιστήμες αναφέρεται ο «πιθηκικός συγχρονισμός»; Τεκμηριώστε την απάντησή σας με αναφορά στο κείμενο.

Α4. Πότε νομίζετε ότι γράφτηκε το κείμενο; (προσοχή: όχι πότε εκδόθηκε το βιβλίο που συμπεριλαμβάνεται). Τεκμηριώστε την απάντησή σας με αναφορά στο κείμενο.

Α5. Προσπαθήστε, με βάση τα αρνητικά χαρακτηριστικά της ελληνικής επιστήμης) να δώσετε τα χαρακτηριστικά των «φυσικών» επιστημών στη Δυτική Ευρώπη.

Α6. Προσπαθήστε, με βάση τα αρνητικά χαρακτηριστικά της ελληνικής επιστήμης) να δώσετε τα χαρακτηριστικά των «πνευματικών» επιστημών στη Δυτική Ευρώπη.

Α7. Πώς χαρακτηρίζεται η επιστήμη στην αρχή του κειμένου; Αιτιολογούνται επαρκώς οι χαρακτηρισμοί;

Β1. Αναπτύξτε την παρακάτω φράση του κειμένου με τη μέθοδο της σύγκρισης-αντίθεσης: Τον περισσότερο άλλως τε καιρό ήταν φιλολογία φυσικών επιστημών και όχι φυσικές επιστήμες.

Β2. Βρείτε ένα στοιχείο στην ορθογραφία της κατάληξης ορισμένων ρημάτων που διαφέρει από τη σημερινή γραφή. Εξηγήστε τη διαφορά.

Β3. Να προσεγγίσετε το νόημα των παρακάτω λέξεων από τα συμφραζόμενά τους (ακόμα και αν γνωρίζετε τις λέξεις): αιτιατό, νηφαλιότητα, αυτενεργήση, εντρύφημα. Να εξηγήσετε πώς σκεφτήκατε.

Β4. Να ερμηνεύσετε τη σημασία των παρακάτω μεταφορικών φράσεων του κειμένου: α) της ζωής το πλούσιο πότισμα β) ζώντας μέσα στον πνευματικό της μεσαίωνα γ) Κουτσαίνοντας κι εδώ παρακολουθιέται η Ευρωπαϊκή επιστήμη

Β5. Στις παρακάτω σύνθετες λέξεις και να τις αναλύσετε στα συνθετικά τους: ψευτοαναγέννησης, Στενόκαρδη, σημαιοφόρα, μικρομπακαλική, φυσιογνωστικούς, ξεκαθάρισμα, σφιχτοπεδικλομένος. Να κάνετε δικές σας προτάσεις χρησιμοποιώντας τις ίδιες σύνθετες λέξεις.

Β6. Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου να βρείτε πέντε επίθετα που χρησιμοποιούνται στο κείμενο ως προσδιορισμοί. Να τα χρησιμοποιήσετε σε δικές σας φράσεις κάνοντας νέα δικά σας ονοματικά σύνολα.

Β7. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική, παθητική) και να μετατρέψετε τη φράση στην αντίθετη σύνταξη: «Κουτσαίνοντας κι εδώ παρακολουθιέται η Ευρωπαϊκή επιστήμη από τις απόψεις, που προσαρμόζονται στο πνεύμα των σχολών».

Γ. Θέμα της έκθεσης που θα γράψετε είναι η σχέση της επιστήμης με την κοινωνία. Ακόμη θα σας απασχολήσουν πιο συγκεκριμένα τα ερωτηματικά: α) μπορεί να αναπτυχθεί η επιστήμη αν δεν αναπτυχθεί παράλληλα και η κοινωνία; β) ποιοι παράγοντες ευνοούν την επιστημονική πρόοδο;

Δείκτες Αναγνωσιμότητας των κειμένων, από το http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/tools/readability/index.html

Αριθμός προτάσεων 14

Αριθμός Λέξεων 302

Αριθμός συλλαβών 755

Λέξεις ανα πρόταση 21.57

Συλλαβές ανα λέξη 2.50

Δείκτης αναγνωσιμότητας Flesch 37.44 δύσκολο, ΤΕΙ-ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας SMOG 16.19 επίπεδο ΤΕΙ - ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας FOG 45.08 δύσκολο