|
|
|
|
| ||||||
|
Ο Α.-Φ. Χριστίδης και η πολιτική προσέγγιση των νέων τεχνολογιών*
Ο Α.-Φ. Χριστίδης επιχείρησε με επιμονή στο επιστημονικό του έργο να αναδείξει τη βαθύτερη πολιτική διάσταση που έχει πάντα η επιστημονική αναζήτηση και παράλληλα να επικρίνει τη ρηχή οπτική της επιστημονικής ουδετερότητας, η οποία χαρακτηρίζει συχνά μεγάλο μέρος των κοινωνικών επιστημών και της γλωσσολογίας σήμερα (Χριστίδης 1999, 2005). Στο πλαίσιο της ίδιας λογικής κινείται και το μοναδικό του, από όσο γνωρίζω, κείμενο, μέσω του οποίου επιχείρησε να συζητήσει και το θέμα της αξιοποίησης των υπολογιστών στην εκπαίδευση (Χριστίδης 2001). Σε αυτό το κείμενο θίγει μεταξύ άλλων ένα πολύ σημαντικό και επίκαιρο ζήτημα: την ανιστορική και εργαλειακή προσέγγιση των νέων τεχνολογιών. Η προσέγγιση των υπολογιστών από μια αποκλειστικά τεχνική/εργαλειακή λογική εξακολουθεί να κυριαρχεί μέχρι σήμερα και είναι ιδιαίτερα ορατή στις πάμπολλες πολιτικές πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται για την εισαγωγή και αξιοποίηση τους σε διάφορους θεσμούς και ιδίως στην εκπαίδευση. Είναι γεγονός ότι από τη δεκαετία του 1990 και ύστερα πολλά έχουν αλλάξει στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) σε σχέση με τη γλώσσα και τη (γλωσσική) εκπαίδευση. Και η αλλαγή αυτή αποτελεί εν πολλοίς συνέπεια της ίδιας της ευρείας κοινωνικής χρήσης των ΤΠΕ ως καθημερινών μέσων επικοινωνίας, ψυχαγωγίας αλλά και δημιουργίας διαδικτυακών κοινοτήτων καθημερινής πρακτικής. Η νέα αυτή επικοινωνιακή πραγματικότητα είναι προφανές ότι δεν θα μπορούσε να αφήσει αδιάφορες τις επιστήμες που ασχολούνται με τη γλώσσα και τη διδασκαλία της (Γεωργακοπούλου 2006). *Δημήτρης Κουτσογιάννης, «Το πολιτικό υπόβαθρο των επιστημονικών αναζητήσεων στην προσέγγιση των ψηφιακών πρακτικών γραμματισμού των παιδιών», Μαρία Θεοδωροπούλου (επιμ.) Θέρμη και φως - Αφιερωματικός τόμος στη μνήμη του Α. Φ. Χριστίδη, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 386 (απόσπασμα από την εισαγωγή)
Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι). Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν.
Α. Να αποδόσεις το κείμενο σε περίληψη 50-60 λέξεων. Πριν γράψεις την περίληψη φρόντισε να απαντήσεις προφορικά στα παρακάτω ερωτήματα: α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου; β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα; γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνεται; δ) τι είδος κείμενο είναι; Μονάδες __
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο πως αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο της παρακάτω φράσης του κειμένου: «Ο Α.-Φ. Χριστίδης επιχείρησε με επιμονή στο επιστημονικό του έργο να αναδείξει τη βαθύτερη πολιτική διάσταση που έχει πάντα η επιστημονική αναζήτηση». Μονάδες __
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο πως αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο της παρακάτω φράσης του κειμένου: «Ο Α.-Φ. Χριστίδης επιχείρησε με επιμονή στο επιστημονικό του έργο… να επικρίνει τη ρηχή οπτική της επιστημονικής ουδετερότητας». Μονάδες __
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο με παραδείγματα την παρακάτω φράση: «της ευρείας κοινωνικής χρήσης των ΤΠΕ ως καθημερινών μέσων επικοινωνίας, ψυχαγωγίας αλλά και δημιουργίας διαδικτυακών κοινοτήτων καθημερινής πρακτικής» Μονάδες __
Β2. Σε πέντε περιπτώσεις ο συγγραφέας χρησιμοποιεί παρενθέσεις. Να εξηγήσετε την χρήση τους σε κάθε περίπτωση. Μονάδες __
Β2. Να τεκμηριώσετε τον επιστημονικό χαρακτήρα του κειμένου (θα χρησιμοποιήσετε κριτήρια σχετικά με τη δομή του κειμένου, τη λειτουργία της γλώσσας, τη χρήση ειδικού λεξιλογίου). Μονάδες __
Β3. Να μετατρέψετε τη σύνταξη της παρακάτω φράσης από ενεργητική σε παθητική: «Ο Α.-Φ. Χριστίδης επιχείρησε με επιμονή στο επιστημονικό του έργο να αναδείξει τη βαθύτερη πολιτική διάσταση». Μονάδες __
Β4. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να φτιάξεις μια πρόταση που θα δείχνει τη σημασία τους: επιμονή, οπτική, αξιοποίηση, προσέγγιση, εισαγωγή. Μονάδες __
Γ. Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές προσπάθειες και δίνονται πολλά χρήματα για να μπουν και να αξιοποιηθούν οι Νέες Τεχνολογίες στην εκπαίδευση. Να γράψεις ένα κείμενο στο οποίο θα βλέπεις το ζήτημα από την οπτική του μαθητή και θα αναπτύσσεις τα παρακάτω ερωτήματα: α) κατά πόσο βοήθησαν ή μπορούν να βοηθήσουν οι Νέες Τεχνολογίες την προσπάθειά σου στο σχολείο; β) ποια είναι η θέση και ο ρόλος των Νέων Τεχνολογιών στη ζωή σου και ποια διαφορά έχει ο τρόπος που αξιοποιούνται στην εκπαίδευση; γ) αλλάζει το σχολείο με την είσοδο των Νέων Τεχνολογιών; σε ποιο βαθμό και σε ποιους τομείς; (500-600 λέξεις) Μονάδες __
Δείκτες Αναγνωσιμότητας των κειμένων, από το http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/tools/readability/index.html Αριθμός προτάσεων 9 Αριθμός Λέξεων 227 Αριθμός συλλαβών 558 Λέξεις ανα πρόταση 25.22 Συλλαβές ανα λέξη 2.46 Δείκτης αναγνωσιμότητας Flesch 36.20 δύσκολο, ΤΕΙ-ΑΕΙ Δείκτης αναγνωσιμότητας SMOG 16.75 επίπεδο ΤΕΙ - ΑΕΙ Δείκτης αναγνωσιμότητας FOG 47.03 δύσκολο
Α.-Φ. ΧΡΙΣΤΙΔΗΣ (1946-2004) Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1946, όπου και τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του (απόφοιτος του Πειραματικού Σχολείου Θεσσαλονίκης). Το 1968 πήρε το πτυχίο του από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου έφυγε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Cambridge, όπου παρακολούθησε το Τμήμα Κλασικών Γλωσσών. Απέκτησε το Β.Α. το 1970 με εξαιρετικές επιδόσεις επιτυγχάνοντας έτσι τη χορήγηση νέων υποτροφιών. Στο διάστημα 1970-1971 ασχολήθηκε με την έρευνα της γραμμικής Β υπό την εποπτεία του καθηγητή J. Chadwick. (…) Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο εξωτερικό δίδαξε κατά καιρούς γλωσσολογία και νέα ελληνικά στο Cambridge και το Birmingham. Το 1976 έγινε βοηθός στο τότε Τμήμα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και το 1978 επιμελητής. Το 1984 εκλέχτηκε επίκουρος καθηγητής (γνωστικό αντικείμενο: γενική γλωσσολογία με ειδίκευση στη θεωρία της σύνταξης) του μετέπειτα Τμήματος Φιλολογίας (Τομέας Γλωσσολογίας), το 1990 αναπληρωτής και το 1994 τακτικός καθηγητής. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες των ετήσιων συναντήσεων του Τομέα Γλωσσολογίας, στον οποίο συνεισέφερε πολλαπλώς - εκτός των άλλων, με την οργάνωση της βιβλιοθήκης του Τομέα και με τη διοργάνωση συνεδρίων σε συνεργασία με άλλα πανεπιστημιακά τμήματα. Το εκπαιδευτικό του έργο υπήρξε ιδιαίτερα εμπνευσμένο, ενώ η συνεισφορά του στο πανεπιστημιακό πλαίσιο ήταν πολύπτυχη: από το 1995 μέλος του Δ.Σ. και από το 2000 γενικός γραμματέας του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], από το 1995 μέχρι το 2004 μέλος της Επιτροπής Εποπτείας του Σχολείου Ελληνικής Γλώσσας του Α.Π.Θ. Η επιστημονική του παραγωγή χαρακτηρίζεται από ένα αξιοθαύμαστο εύρος: θεωρία της γλώσσας, ιστορική σημασιολογία, σύνταξη, περιγραφή της νέας ελληνικής, ιστορία της αρχαίας ελληνικής, αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, ζητήματα της σχέσης γλώσσας και κοινωνίας, γλωσσικές πολιτικές, αρχαιολογικές και φιλολογικές μελέτες, επιγραφικές-γλωσσολογικές μελέτες (κυπριακές συλλαβικές επιγραφές, καρικά, σημιτικές γλώσσες και σημιτική επιγραφική). Από το 1987 άρχισε να παρεμβαίνει δημόσια (τηλεόραση και Τύπο) στις συζητήσεις για το σύγχρονο «γλωσσικό ζήτημα», την εισαγωγή της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο και γενικότερα για ζητήματα γλωσσικής ιδεολογίας και πολιτικής. Από το 1976 ο Α.-Φ. Χριστίδης υπήρξε μέλος της ομάδας για τη μελέτη των χρηστηρίων ελασμάτων του Μαντείου της Δωδώνης (…). Πρόκειται για 1453 μολύβδινα πινάκια, στα οποία καταγράφονται, πολλές φορές επάλληλα, περί τις 4000 επιγραφές μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται το διαλεκτικό και πολιτισμικό πανόραμα της αρχαιότητας. Για τον σκοπό αυτό, ο Α.-Φ. Χριστίδης έφυγε το 1982-1983 με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου στη Σχολή Κλασικών Σπουδών του Cambridge, ενώ η προσέγγιση και μελέτη του υλικού από μέρους του υπήρξε συστηματική και αδιάλειπτη για περισσότερο από 25 χρόνια. (…) Ο Α.-Φ. Χριστίδης υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. Από την εποχή της ίδρυσης του ΚΕΓ (1994) και μέχρι τον θάνατό του διετέλεσε διευθυντής του Τμήματος Γλωσσολογίας και μέλος του Δ.Σ. Η δράση του στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του περιέλαβε ερευνητικές δραστηριότητες και πρακτικές που αφορούν τη θέση της ελληνικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα και στα Βαλκάνια ειδικότερα, ζητήματα γλωσσικής και εκπαιδευτικής πολιτικής καθώς και επιμόρφωσης, την προβολή της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, το ζήτημα των ελληνικών διαλέκτων, τη σύνταξη ειδικών λεξιλογίων και γλωσσαρίων. (…)
http://www.greeklanguage.gr/christidis/cv.htm
ολόκληρο το βιογραφικό
Α.-Φ. ΧΡΙΣΤΙΔΗΣ (1946-2004) Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1946, όπου και τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του (απόφοιτος του Πειραματικού Σχολείου Θεσσαλονίκης). Το 1968 πήρε το πτυχίο του από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου έφυγε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Cambridge, όπου παρακολούθησε το Τμήμα Κλασικών Γλωσσών. Απέκτησε το Β.Α. το 1970 με εξαιρετικές επιδόσεις επιτυγχάνοντας έτσι τη χορήγηση νέων υποτροφιών. Στο διάστημα 1970-1971 ασχολήθηκε με την έρευνα της γραμμικής Β υπό την εποπτεία του καθηγητή J. Chadwick. Το 1972 με ειδική εργασία (On relative and complement clauses) έγινε κάτοχος του Diploma in General Linguistics και το 1974 του Μ.Α. Το 1977 του απονεμήθηκε ο τίτλος του διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο του Cambridge (τίτλος διδακτορικής διατριβής: Adverbials: A study in the theory and practice of Transformational Generative Grammar· επόπτες: καθηγητές Sommerstein και Comrie· εξεταστές: καθηγητές Moore και Lyons). Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο εξωτερικό δίδαξε κατά καιρούς γλωσσολογία και νέα ελληνικά στο Cambridge και το Birmingham. Το 1976 έγινε βοηθός στο τότε Τμήμα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και το 1978 επιμελητής. Το 1984 εκλέχτηκε επίκουρος καθηγητής (γνωστικό αντικείμενο: γενική γλωσσολογία με ειδίκευση στη θεωρία της σύνταξης) του μετέπειτα Τμήματος Φιλολογίας (Τομέας Γλωσσολογίας), το 1990 αναπληρωτής και το 1994 τακτικός καθηγητής. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες των ετήσιων συναντήσεων του Τομέα Γλωσσολογίας, στον οποίο συνεισέφερε πολλαπλώς - εκτός των άλλων, με την οργάνωση της βιβλιοθήκης του Τομέα και με τη διοργάνωση συνεδρίων σε συνεργασία με άλλα πανεπιστημιακά τμήματα. Το εκπαιδευτικό του έργο υπήρξε ιδιαίτερα εμπνευσμένο, ενώ η συνεισφορά του στο πανεπιστημιακό πλαίσιο ήταν πολύπτυχη: από το 1995 μέλος του Δ.Σ. και από το 2000 γενικός γραμματέας του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], από το 1995 μέχρι το 2004 μέλος της Επιτροπής Εποπτείας του Σχολείου Ελληνικής Γλώσσας του Α.Π.Θ. Η επιστημονική του παραγωγή χαρακτηρίζεται από ένα αξιοθαύμαστο εύρος: θεωρία της γλώσσας, ιστορική σημασιολογία, σύνταξη, περιγραφή της νέας ελληνικής, ιστορία της αρχαίας ελληνικής, αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, ζητήματα της σχέσης γλώσσας και κοινωνίας, γλωσσικές πολιτικές, αρχαιολογικές και φιλολογικές μελέτες, επιγραφικές-γλωσσολογικές μελέτες (κυπριακές συλλαβικές επιγραφές, καρικά, σημιτικές γλώσσες και σημιτική επιγραφική). Από το 1987 άρχισε να παρεμβαίνει δημόσια (τηλεόραση και Τύπο) στις συζητήσεις για το σύγχρονο «γλωσσικό ζήτημα», την εισαγωγή της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο και γενικότερα για ζητήματα γλωσσικής ιδεολογίας και πολιτικής. Από το 1976 ο Α.-Φ. Χριστίδης υπήρξε μέλος της ομάδας για τη μελέτη των χρηστηρίων ελασμάτων του Μαντείου της Δωδώνης, μαζί με τον Σ. Δάκαρη, καθηγητή αρχαιολογίας του Παν/μίου Ιωαννίνων, και την Ιουλία Βοκοτοπούλου, έφορο -τότε- αρχαιοτήτων Ηπείρου και μετέπειτα διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για 1453 μολύβδινα πινάκια, στα οποία καταγράφονται, πολλές φορές επάλληλα, περί τις 4000 επιγραφές μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται το διαλεκτικό και πολιτισμικό πανόραμα της αρχαιότητας. Για τον σκοπό αυτό, ο Α.-Φ. Χριστίδης έφυγε το 1982-1983 με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου στη Σχολή Κλασικών Σπουδών του Cambridge, ενώ η προσέγγιση και μελέτη του υλικού από μέρους του υπήρξε συστηματική και αδιάλειπτη για περισσότερο από 25 χρόνια. Από το 1996, μετά τον θάνατο της Ιουλίας Βοτοκοτοπούλου και του Σωτήρη Δάκαρη, υπήρξε ο τελευταίος εναπομείνας της ομάδας, ο οποίος συνεχίζοντας τη μελέτη των ελασμάτων πρόλαβε σχεδόν να ολοκληρώσει το κολοσσιαίο αυτό έργο, το οποίο πρόκειται να εκδοθεί από την Αρχαιολογική Εταιρεία. Ο Α.-Φ. Χριστίδης υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. Από την εποχή της ίδρυσης του ΚΕΓ (1994) και μέχρι τον θάνατό του διετέλεσε διευθυντής του Τμήματος Γλωσσολογίας και μέλος του Δ.Σ. Η δράση του στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του περιέλαβε ερευνητικές δραστηριότητες και πρακτικές που αφορούν τη θέση της ελληνικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα και στα Βαλκάνια ειδικότερα, ζητήματα γλωσσικής και εκπαιδευτικής πολιτικής καθώς και επιμόρφωσης, την προβολή της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, το ζήτημα των ελληνικών διαλέκτων, τη σύνταξη ειδικών λεξιλογίων και γλωσσαρίων. Συνεργάστηκε με τη Διεύθυνση Διεθνών και Εκπαιδευτικών Σχέσεων, Τμήμα Β΄, του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για την προβολή της ελληνικής γλώσσας και του έργου του ΚΕΓ στο εσωτερικό και το εξωτερικό (διοργάνωση των διαλέξεων των ετήσιων Expolangues στο Παρίσι, μεταξύ άλλων) και λειτούργησε ως συνδετικός κρίκος του ΚΕΓ με ανάλογους φορείς του εξωτερικού (π.χ. EFNIL). Παράλληλα, επί θητείας του το Τμήμα Γλωσσολογίας του ΚΕΓ ανέπτυξε αξιόλογη εκδοτική δράση. Η Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα πρωτοκυκλοφόρησε το 2001, με επιστημονικό σχεδιασμό και επιμέλεια δική του, και θεωρήθηκε «εκδοτικό γεγονός της χρονιάς» (αναμένεται η αγγλική έκδοση από το Cambridge University Press μέσα στο 2006).
|
|
