|
|
|
|
| ||||||
|
Σχετικά με το ρόλο της ιστορικής επιστήμης Διασκευασμένο κείμενο του Φαίδωνα Μαλιγκούδη στον ημερήσιο τύπο (Ελευθεροτυπία, 20/01/2000, εκχυδαϊσμός ή εκκοσμίκευση της ιστορίας;)
Στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη αποδίδεται η ρήση «Υπάρχουν παράπονα ότι δεν έχουμε λογοτεχνία. Να ελεγχθεί ως υπεύθυνος ο υπουργός των Εσωτερικών». Το ανέκδοτο αυτό αποδίδει μια, τηρουμένων των αναλογιών, διαχρονική νοοτροπία της εξουσίας. Ανέκαθεν ήταν για τους κρατούντες η Ιστορία μια θεραπαινίδα, μοναδικό λόγο ύπαρξης της οποίας αποτελούσε η καλλιέργεια του επίσημου κρατικού δόγματος ή του εκάστοτε καθεστωτικού μύθου. Στη συνάφεια αυτή ας επιτραπεί μια προσωπική μαρτυρία, ένα στιγμιότυπο που εκτυλίχθηκε τη Μεγάλη Εβδομάδα του έτους 1991 στη Σόφια. Μια μικρή ιστορία που θα μπορούσε να ήταν κωμική, αν πρωταγωνιστής της δεν ήταν ένα άτομο με κουρελιασμένη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Την ώρα που το μαυσωλείο με τη μούμια του Γκ. Ντιμιτρόφ, «πατέρα της σοσιαλιστικής Βουλγαρίας» παρέμενε έρημο και συλημένο, επισφράγιζε την καθεστωτική αλλαγή στη γειτονική μας χώρα η πανηγυρική αποκατάσταση ως εθνικού συμβόλου ενός άλλου μαυσωλείου, εκείνο του πρώτου ηγεμόνα της Βουλγαρίας, Αλέξανδρου Α΄(1879-1886). Κύριος ομιλητής της τελετής ήταν κορυφαίος κατά τη «σοσιαλιστική» περίοδο ιστορικός και ακαδημαϊκός, ο οποίος, με δάκρια στα μάτια, πανηγύριζε, διότι «ο ηγεμών Αλέξανδρος είναι και πάλι ανάμεσά μας», εξαγοράζοντας με τον τρόπο αυτό την πολιτική και ακαδημαϊκή του επιβίωση κάτω από τις νέες συνθήκες. ………………………………………………………………………………… Τρεις είναι, ως γνωστόν, οι κατηγορίες των θεραπόντων που διακονούν στο ναό της Μνημοσύνης. Στην πρώτη, την αρχαιότερη, ανήκουν οι, κατά τον χαρακτηρισμό του N. Chomsky, θεματοφύλακες της «επίσημης» ιστορίας. Χρήσιμοι για τη διατήρηση ενός ακμαίου εθνικού φρονήματος ή για τη συντήρηση μιας ενιαίας συλλογικής ιδεολογίας, οι ιστορικοί αυτοί είναι οι δαφνοστεφείς διανοούμενοι του έθνους ή του καθες6τώτος τους. Τα δικά τους έργα συνιστούν την «επίσημη» ιστοριογραφία, η οποία, μέσω της σχολικής εκπαίδευσης (του κατεξοχήν μηχανισμού ιδεολογικής χειραγώγησης που διαθέτει η κεντρική εξουσία) διαμορφώνει την ιστορική συνείδηση του «κοινού» υπηκόου. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι ερευνητές εκείνοι που μπροστά στο δίλημμα μεταξύ υποταγής στο κρατικό δόγμα ή της καταγραφής της ιστορικής Αλήθειας επιλέγουν την οδό της εσωτερικής φυγής. Απολιτικοί και περιχαρακωμένοι στα βιβλία και τα χειρόγραφά τους θεραπεύουν κατά μόνας την επιστήμη τους. Η Ιστορία είναι γι’ αυτούς μια ιδιωτική υπόθεση, χωρίς συνάφεια με το γίγνεσθαι του κοινωνικού περίγυρου. Στην τρίτη, τέλος, κατηγορία ανήκουν όλοι εκείνοι που, πασχίζοντας να θέσουν στη διάθεση του κοινωνικού τους περίγυρου τις όποιες γνώσεις τους, θεωρούν ότι η θεραπεία της ιστορικής τέχνης δεν αποτελεί υπόθεση ενός ολιγάριθμου ιερατείου. ……………………………………………………………………………… Για όλους μας όμως ισχύουν τα λόγια του βασιλιά Φρειδερίκου, όταν αρνήθηκε (στις 22.6.1740) να υπογράψει το διάταγμα απαγόρευσης της λειτουργίας καθολικών σχολείων στην προτεσταντική Πρωσία: «Ας είναι ο καθένας ελεύθερος ν’ αγιάσει με το δικό του τρόπο»…
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Σε ποιο είδος δημοσιογραφικού κειμένου ανήκει; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του; Νομίζετε ότι έχει σκοπό να πείσει για κάτι; 2. Σχολιάστε τη γλώσσα και to ύφος του κειμένου. 3. Ποιο συγκεκριμένο κύριο θέμά θίγει ο συγγραφέας; Τεκμηριώστε. 4. Ο συγγραφέας αναφέρεται στο Ναπολέοντα, σε επώνυμο Βούλγαρο ακαδημαϊκό, στο Ν. Chomsky και στο βασιλιά Φερδινάνδο. Για ποιο λόγο γίνεται καθεμία αναφορά; 5. «…θεραπόντων που διακονούν στο ναό της Μνημοσύνης;» Δηλαδή; 6. Ποιες κατηγορίες ιστορικών διακρίνει ο συγγραφέας; 7. Για ποια κατηγορία ιστορικών η επιστήμη της ιστορίας είναι ουδέτερη; 8. Τι ρόλο παίζει η δεύτερη παράγραφος; 9. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος; Είναι αποδεκτός ο επαγωγικός συλλογισμός; 10. Τι ρόλο παίζει η τελευταία (6η) παράγραφος; Τι εξυπηρετεί n αναφορά σε διάταγμα θρησκευτικού περιεχόμενου;
|
|
