Σπινόζα, Πραγματεία για τη διόρθωση του νου* (παράγραφοι 1-3)

[1] Αφού με δίδαξε η πείρα ότι όλα όσα συμβαίνουν συνήθως στην κοινή ζωή είναι μάταια και μηδαμινά, και βλέποντας ότι όλα όσα φοβόμουν ή γίνονταν αφορμή να δοκιμάζω φόβο δεν είχαν καθεαυτά τίποτε καλό ούτε κακό παρά μόνο στο βαθμό που με αναστάτωναν, αποφάσισα τελικά να αναζητήσω μήπως υπήρχε κάποιο πραγματικό και κοινωνήσιμο αγαθό που μόνο αυτό να ήταν η αιτία που θα επηρέαζε τη σκέψη, αποκλείοντας όλα τα υπόλοιπα- ή, ακριβέστερα ακόμη, κάποιο πράγμα που η ανακάλυψη και η απόκτηση του θα μου πρόσφεραν για πάντα την ικανοποίηση μιας υπέρτατης και αδιάκοπης χαράς.

[2] Λέω ότι τελικά αποφάσισα: πράγματι, στην πρώτη ματιά φαινόταν απερισκεψία να απαρνηθώ κάτι σίγουρο για ένα πράγμα αβέβαιο ακόμη. Έβλεπα, φυσικά, ποια πλεονεκτήματα εξασφαλίζουν οι τιμές και τα πλούτη και ότι ήμουν αναγκασμένος να αποφεύγω να τα αναζητώ εάν ήθελα να καταπιαστώ σοβαρά μ’ αυτή την καινούρια και διαφορετική αναζήτηση. Και αν τυχόν η ύψιστη ευτυχία βρισκόταν στις τιμές και τα πλούτη, αναγνώριζα με καθαρότητα ότι έπρεπε να τα στερηθώ. Εάν απεναντίας αυτό δεν ίσχυε κι εγώ μονάχα μαζί τους καταγινόμουν, και πάλι τότε θα είχα στερηθεί την ύψιστη ευτυχία.

[3] Έτσι λοιπόν, στριφογυρίζοντας στη σκέψη μου αυτό το ερώτημα, γύρευα να ξεκαθαρίσω αν τυχόν αυτή η νέα στάση ζωής ήταν εφικτή ή, τουλάχιστον, αν μπορούσα να βεβαιωθώ ότι ήταν εφικτή χωρίς να άλλαζα την τάξη και τον κοινό τρόπο της ζωής μου. Το δοκίμασα αυτό πολλές φορές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Όντως, όσα συμβαίνουν συνήθως στη ζωή και ό,τι εκτιμούν οι άνθρωποι ως το υπέρτατο αγαθό, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από τις πράξεις τους, συνοψίζονται στα εξής τρία: πλούτη, δόξα και ηδονή. Αυτά διασπούν τόσο πολύ το πνεύμα ώστε δεν μένει θέση για την παραμικρή σκέψη κάποιου άλλου αγαθού.

Α1. Οι παρακάτω φράσεις ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο του κειμένου;

α. Ο συγγραφέας αποφασίζει να απομακρυνθεί από πράγματα της καθημερινής ζωής που τον αναστατώνουν. [παρ. 1]

β. Ο συγγραφέας αναζητά ένα αγαθό που θα του προσφέρει συνεχή χαρά. [παρ. 1]

γ. Οι τιμές και τα πλούτη είναι από τα αγαθά που αναστατώνουν και εμποδίζουν την ύψιστη ευτυχία. [παρ. 2]

δ. Η αναζήτηση των τιμών και του πλούτου έρχεται σε αντίθεση με την αναζήτηση της ύψιστης ευτυχίας. [παρ. 2]

ε. Ο συγγραφέας ανακαλύπτει ότι υπάρχει διαζευκτική σχέση ανάμεσα στο αγαθό που επιζητά και στα: «πλούτη, δόξα και ηδονή». [παρ. 3]

Α2. Από ποια αφετηρία ξεκινά την σκέψη του ο συγγραφέας; Ποιος είναι ο σκοπός του; [παρ. 1]

Α3. Ποιο ρίσκο – κίνδυνο έχει η απόφασή του να απαρνηθεί τις τιμές και τα πλούτη; [παρ. 2]

Α4. Για ποιον λόγο ο συγγραφέας πρέπει να αλλάξει τον «κοινό τρόπο ζωής του»; [παρ. 3]

Α5. Απαντήστε σύντομα με μια φράση 10-15 λέξεων στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

β) ποια είναι η άποψη του συγγραφέα;

γ) για ποιο λόγο γράφει το κείμενο; σε ποιους απευθύνεται;

δ) τι είδος κείμενο είναι;

Β1. «πλούτη, δόξα και ηδονή. Αυτά διασπούν τόσο πολύ το πνεύμα ώστε δεν μένει θέση για την παραμικρή σκέψη κάποιου άλλου αγαθού». Να τεκμηριώσετε την παραπάνω κρίση με παραδείγματα.

Β2. «πλούτη, δόξα και ηδονή. Αυτά διασπούν τόσο πολύ το πνεύμα ώστε δεν μένει θέση για την παραμικρή σκέψη κάποιου άλλου αγαθού». Να εξηγήσετε ποια στάση πρέπει να έχουμε απέναντι στα τρία αγαθά που κατονομάζει ο Σπινόζα.

Β3. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος;

Β4. Πού τεκμηριώνει τις σκέψεις του ο Σπινόζα; Πού αναζητά την επαλήθευση τους;

Β5. Εξηγήστε τη σημασία των παρακάτω διαρθρωτικών λέξεων του κειμένου: Αφού, πράγματι, φυσικά, Εάν Έτσι λοιπόν, Όντως.

Β6. Να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λέξεις του κειμένου σε δικές σας φράσεις με τρόπο ώστε να φαίνεται η σημασία τους: μηδαμινά, αδιάκοπης, αβέβαιο, καινούρια, εφικτή, παραμικρή. (μπορείτε να αλλάξετε τις λέξεις σε κάποιον τύπο που σας βολεύει, ακόμα και το γένος).

Γ1. Ο Σπινόζα αναστοχάζεται σχετικά με τη «στάση ζωής» που θα ακολουθήσει. Νομίζετε ότι οι σκέψεις του έχουν κάποια σημασία για τους σημερινούς νέους, όπως εσύ; Πόσο κοντά είναι σε προβληματισμούς και σκέψεις σου; Ποια ζητήματα προβληματίζουν περισσότερο εσένα; Γράφεις ένα κείμενο που δεν θα το διαβάσει κανείς, αλλά θα μείνει καταχωνιασμένο στα συρτάρια κάποιου γραφείου. Ή, θα είναι σαν να μην το διάβασε κανείς. Γράφεις όσες λέξεις θες και αν δε θες δεν γράφεις.

Γ2. Ο Σπινόζα θεωρεί ότι ο πλούτος, η δόξα και η ηδονή αναστατώνουν την σκέψη και εμποδίζουν την κατάκτηση άλλων αγαθών. Συμφωνείς με αυτήν την άποψη; Να τεκμηριώσεις την θέση σου με αναφορές στην καθημερινή ζωή (πείρα) και στον «κοινό τρόπο ζωής» των περισσότερων ανθρώπων. Γράφεις κείμενο 500 λέξεων με σκοπό να δημοσιευτεί στην σχολική εφημερίδα.

Αναγνωσιμότητα κειμένου, αποτελέσματα αξιολόγησης

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/foreign/tools/readability/index.html

Αριθμός προτάσεων 9

Αριθμός Λέξεων 286

Αριθμός συλλαβών 643

Λέξεις ανα πρόταση 31.78

Συλλαβές ανα λέξη 2.25

Δείκτης αναγνωσιμότητας Flesch 41.93 δύσκολο, ΤΕΙ-ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας SMOG 16.15 επίπεδο ΤΕΙ - ΑΕΙ

Δείκτης αναγνωσιμότητας FOG 40.69 αρκετά δύσκολο

διάβασε άλλες τρεις παραγράφους της πραγματείας εδώ