|
|
|
|
| ||||||
|
Πόσο εύκολο είναι να χτυπήσεις κάποιον που δεν σου έκανε τίποτε αν ξέρεις ότι δεν θα τιμωρηθείς γι' αυτό; Τη δεκαετία του '60 ο δρ Στάνλεϊ Μίλγκραμ στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ πραγματοποίησε ένα πείραμα. Είπε μάλιστα σε όσους δέχθηκαν να συμμετέχουν ότι προσπαθεί να ανακαλύψει αν ο πόνος συνδέεται με τη μάθηση. Στην πραγματικότητα διερευνούσε αν ένας απλός άνθρωπος μπορεί να βασανίσει μέχρι θανάτου έναν άλλον, υπό την προϋπόθεση να αναλάβει κάποιος τρίτος την ευθύνη. Βλέπω το πείραμα στο βίντεο. Η κάμερα είναι στραμμένη σε έναν καθ’ όλα αξιοπρεπή κύριο. Είναι γύρω στα 40, εκπαιδευτικός. Μπροστά του έχει τους διακόπτες ηλεκτροσόκ. «Το "σιγανά"» λέει «με τι ταιριάζει; Με το "βάδισμα", το "χορεύω", το "κομμάτι" ή τη "μουσική"». «Το τέταρτο» ακούγεται από τον δίπλα θάλαμο. «Λάθος» λέει ο εκπαιδευτικός. «Το "χορεύω" ήταν η σωστή απάντηση». Σηκώνει αυτομάτως τον διακόπτη των 195 βολτ. Ένα ουρλιαχτό ακούγεται από τον θάλαμο δίπλα και μετά κραυγές: «Αφήστε με να φύγω! Αφήστε με! Θέλω να φύγω...». Σε κάθε ερώτηση επαναλαμβάνεται το ίδιο σκηνικό: «Λυπάμαι, έδωσες λάθος απάντηση», και τα βολτ να ανεβαίνουν: 220, 270, 320... Μαζί τους και η ένταση των κραυγών από τον θάλαμο. Στα 375 βολτ η ερώτηση μένει μετέωρη: «Με το ''χρυσό'' ταιριάζει το "δολάριο', το "κολιέ", το "φεγγάρι" ή το "μπογιά';». Σιωπή από τον θάλαμο. Ο άνθρωπος έχει σταματήσει να αντιδρά. «Κάτι τού συνέβη. Μήπως να πάει κάποιος να δει αν είναι καλά;» λέει ο εκπαιδευτικός. Ο ερευνητής απαντά: «Συνεχίστε, παρακαλώ, η σιωπή θεωρείται λάθος απάντηση. Πάνω απ' τον διακόπτη γράφει: "Κίνδυνος! Υψηλή τάση ρεύματος"». Ο εκπαιδευτικός σηκώνει τους ώμους και ανεβάζει τον διακόπτη. Η τελευταία ερώτηση τίθεται στα 400 βολτ. Το μόνο που ρωτάει ο εκπαιδευτικός τον ερευνητή είναι: «Παίρνετε Εσείς την ευθύνη;». Στο «ναι, η ευθύνη είναι δική μου!» ο εκπαιδευτικός σηκώνει αδιαμαρτύρητα τον διακόπτη κι ας γράφει στον πίνακα από πάνω του «Θανατηφόρο σοκ». Ο εκπαιδευτικός δεν ήταν ο μόνος πρόθυμος να σκοτώσει τον άνθρωπο στον θάλαμο χάριν του πειράματος. Οι έξι στους δέκα απλούς, καθημερινούς ανθρώπους που συμμετείχαν στο πείραμα βασάνισαν το θύμα τους μέχρι θανάτου, πάντα με ευθύνη του ερευνητή. Και μόνο αφού διέπραξαν το φόνο έμαθαν ότι αυτός ήταν εικονικός – ότι στον θάλαμο απέναντί τους, δηλαδή, καθόταν ένας ηθοποιός που προσποιούνταν πως πονάει... Αν ήδη σκέφτεστε ότι «το πείραμα έγινε το 1960 στην Αμερική, τι ουσία μπορεί να έχουν τα ευρήματα;», σημειώστε πως το ίδιο ακριβώς πείραμα έκανε η κυρία Φατούρου το 1986 στην Ελλάδα σε φοιτητές διάφορων σχολών... Και διαπίστωσε ότι οι έξι στους δέκα φοιτητές ήτανε εξίσου πρόθυμοι να εξοντώσουν κάποιο δυστυχές θύμα με αλλεπάλληλα ηλεκτροσόκ, αρκεί εκείνη να αναλάμβανε την ευθύνη... Αν ο μέσος άνθρωπος μπορεί τόσο εύκολα να βασανίσει, πόσο μάλλον κάποιος που εκπαιδεύτηκε για να το κάνει.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Με μια φράση 15-20 λέξεων αποδώστε το περιεχόμενο καθεμίας από τις πέντε παραγράφους. 25/100 2. προσπαθήστε να εξηγήσετε την συμπεριφορά των έξι στους δέκα ανθρώπων που δέχθηκαν να εξοντώσουν τον συνάνθρωπό τους (100 λέξεις) 10/100 3. Ποιο τρόπο σκέψης /συλλογισμού (επαγωγή, παραγωγή, αναλογία) εφαρμόζουν οι δύο επιστήμονες. α) ο δρ Στάνλεϊ Μίλμπερ που πρώτος έκανε το πείραμα και β) η κυρία Φατούρου που το επανέλαβε. 15/100 4. Τέσσερις στους δέκα ανθρώπους δεν δέχθηκαν να συνεχίσουν το πείραμα ως το τέλος. Προσπαθήστε να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητά τους σε ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί σε σχολική εφημερίδα. (400 λέξεις) 50/100
|
|
