έκθεση γ΄ λυκείου

Κοινωνία της αφθονίας

(ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ Β΄ ΚΥΚΛΟΥ  ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ 2001)

Επιτακτική σήμερα προβάλλει η ανάγκη για κατάκτηση και διατήρηση μιας υψηλής ποιότητας ζωής. Επειδή μπήκαμε αργά στον κόσμο της τεχνικής κι αποκτήσαμε καθυστερημένα ό,τι αγαθά αυτός εξασφαλίζει, είναι δικαιολογημένο να πέφτουμε σε μια σειρά από συγχύσεις.

Η βασικότερη σύγχυση είναι ότι πιστεύουμε ότι το αυτοκίνητο, η τηλεόραση, οι χίλιες δυο ηλεκτρικές συσκευές μας εξασφαλίζουν ποιότητα ζωής. Τώρα που η δίψα γι' αυτά τα πράγματα έχει σε μεγάλο βαθμό ικανοποιηθεί κι άρχισαν να εμφανίζονται σημάδια κορεσμού, είμαστε υποχρεωμένοι ν' αναθεωρήσουμε τις αντιλήψεις μας αυτές.

Τα αντικείμενα, οι επιτεύξεις της τεχνολογίας αποτελούν προϋποθέσεις για μια ανώτερη ποιότητα ζωής όταν και εφ' όσον χρησιμοποιούνται ορθολογικά και προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των όρων ζωής ώστε να μένει στον άνθρωπο και περισσότερος χρόνος και καλύτερη διάθεση για ν' ασχοληθεί με κάτι ουσιαστικότερο. Από τη στιγμή όμως, που χωρίς να το καταλαβαίνουμε υποδουλωνόμαστε στ' αντικείμενα κι υπάρχουμε γι' αυτά, η ζωή μας φτωχαίνει, δεν πλουτίζει. Καταντάμε να ζούμε με το άγχος της απόκτησης πραγμάτων και φυραίνουν οι ανθρώπινες σχέσεις μας, εξαφανίζονται σιγά-σιγά πολύτιμες ανθρώπινες αξίες, εκφράσεις και εκδηλώσεις, που αυτές και μόνο αυτές, δίνουν τη βάση και το θεμέλιο για την ανάπτυξη μιας ανώτερης ποιότητας ζωής.

Ακριβώς γι' αυτό συμβαίνει σήμερα, που έχουμε τόσα και τόσα πράγματα που μας έλειπαν στο παρελθόν, να πλήττουμε όσο ποτέ, να είμαστε τόσο αδιάφοροι, τόσο αλλοτριωμένοι, τόσο αποξενωμένοι ο ένας από τον άλλο. Ακριβώς γι' αυτό συμβαίνει η ευημερία μας να μην συνοδεύεται με αντίστοιχη πνευματική ανάπτυξη και ψυχική ολοκλήρωση. Ακριβώς γι' αυτό συμβαίνει να αποδυναμώνεται και φθείρεται ό,τι δεν είναι στενά ατομικό και κάθε μορφή γνήσιας και αυθόρμητης συλλογικότητας έχει σχεδόν εξαφανιστεί.

Μας δίνει αλήθεια ο κόσμος αυτός των πάμπολλων αντικειμένων, που αγοράζουμε για μας ή χαρίζουμε στους άλλους ή χαρίζουν εκείνοι σε μας μια πλουσιότερη αίσθηση ζωής: Γίνεται η ζωή μας ανθρωπινότερη και ουσιαστικότερη;
Μέσα σε μια φρενίτιδα "νεωτερισμού" ξεχάσαμε την αξία της ανθρώπινης χειρονομίας κι επικοινωνούμε με δώρα, "αποδεικτικά" των καλών μας αισθημάτων και προθέσεων εκεί, που μια γνήσια επαφή έχει πια εκλείψει. Εκείνο, που τελικά αποδεικνύουμε είναι βέβαια ότι είμαστε άνθρωποι "φτιαγμένοι" κι "επιτυχημένοι", επομένως σε θέση να κάνουμε δώρα ανάλογα με τη θέση μας. Άλλο αν γ' αυτή την "επιτυχία" δεν μας μένει χρόνος να διαβάσουμε ένα βιβλίο, να χαρούμε ένα λουλούδι, να καλλιεργήσουμε μια γλάστρα.

Η σιωπή, η έλλειψη επικοινωνίας απλώνεται ανάμεσά μας όλο και περισσότερο και το κενό που δημιουργείται προσπαθούμε να το καλύψουμε μ' έναν ανταγωνισμό καταναλωτικής επίδειξης κι απλοχεριάς εκεί όπου πραγματική αρχοντιά και ουσιαστικός σεβασμός του άλλου έχουν πια χαθεί. Στεκόμαστε βουβοί και παθητικοί μπροστά στην τηλεόραση και δεχόμαστε κάθε ανόητη φαντασμαγορία, κάθε ηλίθιο φιλμ και κάθε ασυνάρτητο "σόου" σαν ευχαρίστηση. Οι έμποροι του ελεύθερου χρόνου σερβίρουν αποβλακωτικά "υπερθεάματα", που μας φαίνονται διασκεδαστικά, επειδή ξεμάθαμε να επικοινωνούμε φυσιολογικά και νιώθουμε την απειλή της πλήξης και της μοναξιάς να μας κυκλώνει από παντού.

Σημεία των καιρών, ενδεικτικά μιας γιγάντιας πολιτιστικής κρίσης κι ενός γενικευμένου κλίματος παρακμής. Αναμφισβήτητα, και το τίμημα, που πληρώνει ο καθένας μας ατομικά και η κοινωνία στο σύνολό της είναι πολύ μεγάλο για να μπορέσει ν' αγνοηθεί. Από κάπου πρέπει ν' αρχίσει η αντίδραση προς αυτή την καθολική πορεία εκχυδαϊσμού και αλλοτρίωσης, που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
Οι νέοι και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι είναι η ελπίδα. Οι νέοι, γιατί διατηρούν μέσα τους ζωντανό το όνειρο και τη μεγάλη προσδοκία και δεν έχουν ακόμα παραιτηθεί ούτε συμβιβαστεί και οι σκεπτόμενοι γιατί αρνούνται τη θυσία των γνήσιων ανθρώπινων αξιών στο Μολώχ της καταναλωτικής "ευδαιμονίας".

Διασκευή κειμένου από το βιβλίο του Βασίλη Φίλια: "Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις"

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α1. Κάτω από ποιες προϋποθέσεις σύμφωνα με το συγγραφέα οι επιτεύξεις της τεχνολογίας συντελούν σε μια ανώτερη ποιότητα ζωής.

Μονάδες 10

Α2. Για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα αρίθμησης της πρότασης και δίπλα την ένδειξη Σωστό ή Λάθος σύμφωνα με το νόημα του κειμένου.
α) Είναι σύγχυση να πιστεύουμε πως το αυτοκίνητο εξασφαλίζει ποιότητα ζωής.
β) Τα δώρα αποδεικνύουν συνήθως τα καλά μας αισθήματα.
γ) Ο επιτυχημένος άνθρωπος σήμερα δεν έχει χρόνο να διαβάσει ένα βιβλίο ή να χαρεί ένα λουλούδι.
δ) Τα "αποβλακωτικά υπερθεάματα" είναι διασκεδαστικά.
ε) Η ελπίδα του αύριο είναι οι νέοι και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι.

Μονάδες 10

Β1. Να εντοπίσετε τη βασική θέση του συγγραφέα και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί για να τη στηρίξει.

Μονάδες 10

Β2. α. Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
Πολύτιμες - ευχαρίστηση - βελτίωση - θεμέλιο - έλλειψη

Μονάδες 5

β. Να γράψετε μια δική σας πρόταση με καθεμιά από τις λέξεις που σας δόθηκαν παραπάνω στην άσκηση Β.2.α.

Μονάδες 5

Γ. Να αποδώσετε περιληπτικά και χωρίς δικά σας σχόλια το περιεχόμενο του κειμένου "Κοινωνία της αφθονίας" σε 70-80 λέξεις.

Μονάδες 20

Δ. Σε μια σχολική εκδήλωση πρόκειται να εκθέσετε τις απόψεις σας για τις επιπτώσεις της κοινωνίας της αφθονίας και του καταναλωτισμού στο σύγχρονο άνθρωπο. Το κείμενο που θα συντάξετε να περιέχει 250-300 λέξεις.

Μονάδες 40

έκθεση γ΄ λυκείου