Δημήτρης Γληνός

Η θεραπεια της αγραμματωσύνης

Ο κ. Δημ. Γληνος απο περσυ το Φλεβαρη (1929) εκηρυξε την αναγκη να εφαρμοσουμε τη Λατινικη γραφη, για να γλυτωσουμε απο ανοητους κοπους κι απο την πληγη της αγραμματωσυνης. Με τον τιτλο «Το κυμα της αγραμματωσυνης» εδημοσιεψε στο περιοδικο «Ο νεοςδρομος», που εβγαινε τοτες μια σειρα απο αρθρα. Το συμπερασμα από ταρθρα εκεινα, που καταληγει στην υποστηριξη της ιδεας για το Λατινικο αλφαβητο, το ξαναδημοσιευουμε εδω:

Το συμπερασμα ειναι, πως το ελληνικο εκπαιδεφτικο συστημα και στην οργανωση των σχολιων και στα προγραμματα, και στη μορφωση των δασκαλων και στη διοίκηση και στα υλικα μεσα της αγωγης, αν συγκριθει με ταλλα αστικα συστηματα, ειναι απολυτα καθυστερημενο και χρειαζεται ριζικη αναδιοργανωση.

Υστερα λοιπον απο τη διαπιστωση, που καμαμε ως προς τα βαθυτερα αιτια της αγραμματωσυνης, ειναι ολοφανερα τα μεσα, που επιβαλλονται για τη θεραπεια:

Α). Ως προς την ορθογραφια: Η σημερινη ελληνικη ορθογραφια δε μπορει να κρατηθει. Οι λυσεις ειναι τρεις: 1) ν’ απλοποιηθει το σημερινο oρθoγραφικo συστημα συντηρητικα. Δηλαδη: Να καταργηθoυν οι τονοι και τα πνεβματα. Ο Ελισαιος Γιανιδης εχει προτεινει ενα αρκετα καλο συστημα ωςπρος αφτο. Ενα αλλο συστημα ειναι να κρατηθει ενας τονος για καθε τονιζομενη λεξη. Να καταργηθoυν τα διπλα συμφωνα παντου. Το αυ, ηυ, ευ, να γραφονται οπως προσφερονται. Η συνιζηση να γραφεται παντου με ι. 2) Να εισαγαγουμε τη φωνητικη ορθογραφια. Οι Ελληνες της Ρουσιας εκαμαν την αρχη. Μπορουμε να μελετησουμε το συστημα-τους και να τοδιορθωσουμε. 3) Να παρουμε το λατινικο αλφαβητο. Την τριτη λυση θεωρουμε για την καλυτερη, γιατι πρωτα πρωτα μας εισαγει μoρφικα στην οικογενεια των εβρωπαϊκων λαων, επειτα λυνει με μιας ολοκληρο το ορθογραφικο προβλημα. Δε θα μπορει και θελοντας κανεις ν’ ανορθογραφησει. Τριτο και πολυ σπουδαιο: Διατηρει ανεπαφη την ορθογραφια της αρχαιας και της αρχαϊζουσας, δε δημιουργει επομενως, διπλες οπτικες εικονες για καθε λεξη. Ετσι η ψυχολογικη αντισταση για ολους μας υπερνικιεται με μιας και εφκολυνονται, οσοι θα μαθαινουν τα αρχαια ελληνικα. Ως προς το ζητημα του «Εθνικου φιλοτιμου» αρκει να υπενθυμισουμε, πως και οι προγονοι-μας το αλφαβητο το πηραν απο τους Φοινικες και ακομα πως το Λατινικο αλφαβητο καταγεται απο το ελληνικο.

Β). Ως προς τη γλωσα. Να καθιερωθει η δημοτικη απο το δημοτικο σκολειο ως το Πανεπιστημιο. Ενας λαος, μια γλωσα. Αν η καθαρεβουσα εχει οποιοδηποτε μνημειο αξιο να κρατηθει - που ειναι πολυ προβληματικο - να μεταφραστει στη δημοτικη.

Γ). Ως προς τον κλασικισμο: Η σπουδη της αρχαιας ελληνικης και λατινικης να περιοριστει σε κεινους, που επαγγελματικα υπηρετει, φιλολογους, νομικους, θεολογους. Τα αρχαια λογοτεχνικα μνημεια να διαβαζονται απο ολους τους αλλους σε μεταφραση στη δημοτικη. Ο «κλασικισμος» θα παρει το ουσιαστικο περιεχομενο, που του δινει η σημερινη στιγμη του πολιτισμου.

Δ). Ως προς το εκπαιδεφτικο συστημα. Τελεια αναδιοργανωση απο το δημοτικο σκολειο ως το Πανεπιστημιο και ως προς τα προγραμματα και ως προς τη διοικηση και ως προς τη μορφωση των δασκαλων και ως προς τα υλικα μεσα της παιδειας.

Αφτη ειναι η σωστη θεση του προβληματος της αγραμματωσυνης στη γενικοτερη επισκοπηση-του.

Από το περιοδικό Πρωτοπορία, τομ. 1930, σελ. 76-77

το κείμενο περιλαμβάνεται στο βιβλίο με συλλογή άρθρων με τον τίτλο "φωνητική γραφή", εκδ. Κάλβος