ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Σχετικά με το θέμα αυτό υπάρχει μία πληθώρα από ερευνητικές εργασίες (Κ. INGENΚAMP, 1981). Η πλειονότητα από αυτές αναφέρεται στη

α) Βαθμολόγηση των εκθέσεων, γιατί αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, πράγμα πού έχει ιός αποτέλεσμα μεγάλες διαφορές στη βαθμολογία του ίδιου γραπτού. "Έτσι:

                  Διαφορετικοί εξεταστές βαθμολογούν την ίδια έκθεση διαφορετικά.

                  Ο ίδιος εξεταστής σε διαφορετικούς χρόνους βαθμολογεί την ίδια έκθεση διαφορετικά.

                  Οι διαφορές στη βαθμολογία μεγαλώνουν, όσο πιο ελεύθερη ανάπτυξη επιτρέπει το θέμα.

Δεν θέλουμε να υπεισέλθουμε στις σχετικές επιστημονικές συζητήσεις και ερευνητικές εργασίες, αλλά θα συνοψίσουμε απλώς και μάλιστα πολύ σύντομα τα αδιαμφισβήτητα πορίσματα της έρευνας:

                  Οι πληροφορίες του δασκάλου για τον εξεταζόμενο παίζουν μεγάλο ρόλο στη βαθμολογία της έκθεσης, ακόμα και της ορθογραφίας της (βλ. παραπάνω επίδραση της άλω).

                  Η βαθμολογία είναι επιεικέστερη, όταν ο δάσκαλος ξέρει ότι την έκθεση την έγραψε ένας καλός μαθητής (βλ. λάθη κοινωνικής αντίληψης)

                  Εκτενέστερες εκθέσεις με το ίδιο θέμα βαθμολογούνται γενικά επιεικέστερα.

                  Η σειρά της βαθμολογίας επηρεάζει την αξιολόγηση. Τις πρώτες εκθέσεις πού διορθώνει ό δάσκαλος τις βαθμολογεί συνήθως αυστηρότερα.

                  Η κακογραφία και τα ορθογραφικά λάθη επηρεάζουν βέβαια δυσμενώς την αξιολόγηση. Μεμονωμένα όμως η επίδραση αυτή δεν είναι και τόσο μεγάλη, ενώ η ταυτόχρονη ύπαρξη και των δύο την πολλαπλασιάζει σοβαρά.

Από την πλευρά τόσο των ειδικών επιστημόνων όσο και των παιδαγωγών της πράξης προτείνονται διάφορα μέτρα για τη βελτίωση της αντικειμενικότητας της βαθμολόγησης των εκθέσεων. Αξίζει ίσως να αναφέρουμε δύο:

1. Χρησιμοποίηση μιας σκάλας εκθέσεων, δηλ. μιας σειράς εκθέσεων διαφορετικού επιπέδου, η όποια θα χρησιμεύει στο δάσκαλο ως πρότυπο διαβάθμισης των εκθέσεων. Μπορεί μάλιστα να την κάνει ό ίδιος ό δάσκαλος με δικά του γραπτά, τα όποια θα διαβάσει πρώτα, θα τα κατατάξει κατά επίπεδα, για να τα ξαναδιαβάσει μετά και να τα βαθμολογήσει και να βαθμολογήσει σύμφωνα με αυτά και τα υπόλοιπα.

2. Χρησιμοποίηση καταλόγων κριτηρίων, οι όποιοι δίνουν πληροφορίες σχετικά με το βάρος πού πρέπει να δίνεται σε ορισμένα χαρακτηριστικά της έκθεσης (γραμματική, στυλ, περιεχόμενο κλπ).

[...]

Δεν θέλουμε να επεκταθούμε σε άλλες έρευνες και συζητήσεις. Παραθέτουμε μόνον ως κατακλείδα μερικές γενικές παρατηρήσεις πού ισχύουν για τη βαθμολόγηση των γραπτών εξετάσεων όλων σχεδόν των μαθημάτων:

                  Η σειρά τής βαθμολόγησης ενός γραπτού παίζει σπουδαίο ρόλο στο βαθμό με τον οποίο θα βαθμολογηθεί. Ένα γραπτό του 10 μπορεί να πάρει 12, αν εξεταστεί αμέσως μετά από ένα πολύ κακό γραπτό, ή 8 μετά από ένα πολύ καλό.

                  Η αρχική καλή εντύπωση επηρεάζει ευμενώς την τελική κρίση του εξεταστή. Γι' αυτό και ένα γραπτό με καλό πρόλογο ή έξυπνη απάντηση στην πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με μεγαλύτερη επιείκεια.

                  Η γλωσσική ευχέρεια συντελεί στην ευμενή κρίση οποιουδήποτε γραπτού.

                  Οι γυναίκες εκπαιδευτικοί βαθμολογούν γενικά επιεικέστερα. Δάσκαλοι και δασκάλες βαθμολογούν επιεικέστερα τα κορίτσια. Στα κύρια μαθήματα ή βαθμολογία είναι πιο αυστηρή.

                  Στα Μαθηματικά και Φυσικά ή βαθμολογία είναι γενικά πιο αυστηρή από ότι στα Φιλολογικά.

                  Ακόμα και το όνομα του μαθητή (αν είναι κοινό ή παράξενο) παίζει ρόλο στη βαθμολόγηση (βλ. και Π. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, 1980).

Αχιλλέα Καψάλη, Παιδαγωγική Ψυχολογία, σελ. 468-471