Ιστορία θεωρητικής κατεύθυνσης

ερωτήσεις για διαγώνισμα

με επιλογή ανάμεσα σε ορισμούς, σύντομης απάντησης και τρία κείμενα

σχολικό βιβλίο Θέματα νεοελληνικής ιστορίας, γ΄ λυκείου θεωρητικής κατεύθυνσης,

σελίδες 70-98

 και σε .doc

μορφή διαγωνίσματος για μία σχολική ώρα

Α1. 2 όροι

μονάδες 20

Α2. 1 σύντομης απάντησης

μονάδες 30

Β1. Μία με πηγή

μονάδες 50

Α1. Διευκρινίστε το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών όρων:

α. Κοινοβουλευτική δικτατορία (σχολικό βιβλίο, σ. 74)

β. Ορεινοί (σχολικό βιβλίο, σ. 77)

γ. Εθνικό Κομιτάτο (σχολικό βιβλίο, σ. 77)

δ. Εκλεκτικοί (σχολικό βιβλίο, σ. 77)

ε. Ιάπωνες (σχολικό βιβλίο, σ. 86, “Το μοναδικό νέο... διαλύθηκε το 1908”)

στ. Στρατιωτικός Σύνδεσμος (σχολικό βιβλίο, σ. 86-87, “...τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο... μέσω της Βουλής. [...] “Στις 15 Μαρτίου... τις επιδιώξεις του”)

ζ. Εθνικό Κόμμα (σχολικό βιβλίο, σ. 92, “Το εθνικό κόμμα... οι Βενιζελικοί”)

η. Συνθήκη Σεβρών (σχολικό βιβλίο, σ. 96, “Η Συνθήκη των Σεβρών... απτή πραγματικότητα)

Α2. Ποια κριτική ασκούσε η “νέα γενιά” πολιτικών κατά τη δεκαετία του 1850 και ποια αιτήματα εξέφραζε;

(σχολικό βιβλίο, σ. 75-76, “Η νέα γενιά ασκούσε... απλούστερη διοίκηση”)

Α3. Τι προέβλεπε το Σύνταγμα του 1864;

(σχολικό βιβλίο, σ. 78, “Μέσα σε συνθήκες... ή οι βιαιοπραγίες”)

Α4. Για ποιον λόγο στην Ελλάδα δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα κατά τον 19ο αιώνα;

(σχολικό βιβλίο, σ. 84, “Αντίθετα με άλλες χώρες... του ενεργού πληθυσμού”)

Α5. Ποιες αλλαγές περιλαμβάνει το μεταρρυθμιστικό έργο του Βενιζέλου στην αναθεώρηση του Συντάγματος κατά το 1911;

(σχολικό βιβλίο, σ. 90, “Το πρώτο εξάμηνο... δημοσίων υπαλλήλων”

Α6. Ποιες αλλαγές περιλαμβάνει το μεταρρυθμιστικό έργο του Βενιζέλου με την ψήφιση 337 νέων νόμων κατά το 1911;

(σχολικό βιβλίο, σ. 90-91,  “Η κυβέρνηση Βενιζέλου... κοινοβουλευτικές συζητήσεις κλπ”)

Α7. Ποια απήχηση είχε το μεταρρυθμιστικό έργο του Βενιζέλου στις εκλογές του Μαρτίου 1912;

(σχολικό βιβλίο, σ. 91, “Το ρεύμα που είχε... κοινωνικών προβλημάτων”)

Α8. Ποια ήταν η δομή του κόμματος των Φιλελευθέρων;

(σχολικό βιβλίο, σ. 91-92, “Όσον αφορά... κάθε άλλο κόμμα”)

Β1. Με βάση τις ιστορικές γνώσεις σας και το κείμενο που σας δίνεται να παρουσιάσετε τις συνέπειες που είχε η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 στο ρόλο των κομμάτων στη διαμόρφωση των πολιτικών πραγμάτων.

(σχολικό βιβλίο, σ. 70, “Η επανάσταση της... για τις συνταγματικές ρυθμίσεις”)

Τα ετερόκλητα αυτά στοιχεία του δημόσιου βίου υποχρέωσαν τον Όθωνα, την 3η Σεπτεμβρίου 1843, διά της στρατιωτικής φρουράς της Αθήνας, να συγκαλέσει εθνοσυνέλευση και να παραχωρήσει Σύνταγμα. Ήταν η αφετηρία του κοινοβουλευτικού βίου της χώρας.

Με την επικράτηση της Επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου, όπως αποκλήθηκε το στρατιωτικό αυτό κίνημα, επανήλθαν στα πράγματα οι παλαιοί άρχοντες, ενδεδυμένοι τον κοινοβουλευτικό μανδύα και πανίσχυροι. Δεν ήταν όμως τόσο ισχυροί απέναντι στον μονάρχη όσο απέναντι στον λαό, επειδή δεν υπήρχαν ακόμη οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη σταθερών πολιτικών κομμάτων, που θα εξασφάλιζαν ομαλό πολιτειακό βίο και ουσιαστικό έλεγχο της βασιλικής εξουσίας.

Ιωάννης Κολιόπουλος, κ.ά., Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου Κόσμου (από το 1815 ως σήμερα) γ΄ λυκείου γενικής παιδείας, σ. 36

Β1. Με βάση τις ιστορικές γνώσεις σας και το κείμενο που σας δίνεται να παρουσιάσετε τη σύγκρουση του Βενιζέλου με τον Κωνσταντίνο κατά τα χρόνια 1914-1915.

(σχολικό βιβλίο, σ. 94, “Με αφορμή... παραίτηση της κυβέρνησης”)

Η ουδετερότητα της Ελλάδας έγινε ακόμη πιο επικίνδυνη για τη χώρα, όταν τον Φεβρουάριο του 1915 η αγγλική κυβέρνηση, εν όψει της επιχείρησης κατά των Στενών που προετοίμαζε, πρότεινε στην Ελλάδα να συμμετάσχει στην επιχείρηση με αντάλλαγμα «σπουδαίες» εδαφικές παραχωρήσεις στα παράλια της Μικράς Ασίας. Η προσφορά ήταν άκρως δελεαστική για την ελληνική κυβέρνηση. Αποτελούσε συνάμα η αγγλική πρόταση προειδοποίηση ότι η Αγγλία δε θα ανεχόταν την Ελλάδα ουδέτερη από τη στιγμή που θα έθετε σε εφαρμογή την επιχείρηση για την εκπόρθηση των Στενών. Ο Βενιζέλος εγκατέλειψε τότε και τους τελευταίους δισταγμούς του για την έξοδο της Ελλάδας από την ουδετερότητα και πρότεινε τη συμμετοχή της στην επιχείρηση των δυνάμεων της Συνεννόησης στην Καλλίπολη. Ο Κωνσταντίνος δεν αποδέχτηκε την πρόταση του πρωθυπουργού και ο Βενιζέλος ήταν αναγκασμένος να παραιτηθεί.

Ιωάννης Κολιόπουλος, κ.ά., Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου Κόσμου (από το 1815 ως σήμερα) γ΄ λυκείου γενικής παιδείας, σ. 82

η παρακάτω είναι εκτενέστερη

Β1. Με βάση τις ιστορικές γνώσεις σας και το κείμενο που σας δίνεται να παρουσιάσετε τη σύγκρουση του Βενιζέλου με τον Κωνσταντίνο μετά από τη δεύτερη παραίτηση Βενιζέλου το 1915 ως την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο.

(σχολικό βιβλίο, σ. 94-95, “Στις εκλογές που προκηρύχθηκαν... κόμματα της αντιπολίτευσης”)

Οι εκλογές του Δεκεμβρίου του 1915, από τις οποίες απέσχε το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου, επιβεβαίωσαν το ρήγμα στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, το οποίο σύντομα έγινε χάσμα αγεφύρωτο. Ο Βενιζέλος κατήγγειλε τον Κωνσταντίνο για ωμή παραβίαση του Συντάγματος, ενώ την εθνική αντιπροσωπεία που προήλθε από τις εκλογές τη θεώρησε αντισυνταγματική. Στο εξής και έως την εκθρόνιση του Κωνσταντίνου, το 1917, την Ελλάδα ουσιαστικά κυβερνούσαν ο βασιλιάς και οι σύμβουλοι του, με τη συναίνεση μιας εθνικής αντιπροσωπείας που εκπροσωπούσε μέρος μόνο του λαού.

Ο Βενιζέλος, αντιμέτωπος με την κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος, οδηγήθηκε στην επανάσταση. Τη στάση του Βενιζέλου ενίσχυσαν αφενός οι εκπρόσωποι της Γαλλίας και της Αγγλίας, οι οποίες με τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης είχαν ήδη αποστείλει στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη, και αφετέρου συνεργάτες και υποστηρικτές του στη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι εύλογα ανησυχούσαν για την τύχη των Ελλήνων της Μακεδονίας, σε περίπτωση που εισέβαλλαν στην περιοχή βουλγαρικά στρατεύματα, και οι οποίοι συνέστησαν την Επιτροπή Εθνικής Άμυνας.

Ιωάννης Κολιόπουλος, κ.ά., Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου Κόσμου (από το 1815 ως σήμερα) γ΄ λυκείου γενικής παιδείας, σ. 82-83

ή

Πράγματι, η κατάληψη του οχυρού Ρούπελ από βουλγαρικές δυνάμεις τον Μάιο του 1916 έδωσε το δικαίωμα, από τη μία πλευρά, στον Βενιζέλο να καταγγείλει τον Κωνσταντίνο και την κυβέρνησή του ότι δεν ήταν σε θέση να προστατεύσουν τη χώρα και, από την άλλη, στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Αγγλίας να παραμερίσουν και τους τελευταίους δισταγμούς τους ως προς τον πειθαναγκασμό της ελληνικής κυβέρνησης να εγκαταλείψει την ουδετερότητα. Έτσι, οι στόλοι της Αγγλίας και της Γαλλίας επέβαλαν μερικό αποκλεισμό των ελληνικών παραλίων, ενώ οι εκπρόσωποι των δύο δυνάμεων απαίτησαν από την ελληνική κυβέρνηση την αποστράτευση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, την άμεση αντικατάσταση της φιλοβασιλικής κυβέρνησης, τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη νέων εκλογών.

Η ωμή επέμβαση της Γαλλίας και της Αγγλίας στα εσωτερικά της χώρας χρησιμοποιήθηκε από τους εκπροσώπους της Γερμανίας για την περαιτέρω υπονόμευση του κύρους του Βενιζέλου, ενώ η αποστράτευση οδήγησε στη συγκρότηση συνδέσμων επιστράτων με αντιβενιζελικό προσανατολισμό. Οι δύο παρατάξεις διέθεταν πλέον και τις δυνάμεις κρούσης τους, οι βασιλικοί (οι αντιβενιζελικοί, όπως καθιερώθηκε έκτοτε να ονομάζονται) τους «Επίστρατους»* και οι βενιζελικοί τους «Αμυνίτες» της Θεσσαλονίκης, σύντομα μάλιστα θα αποκτούσαν και την αποκλειστική επικράτειά τους, οι βασιλικοί την «Παλαιά Ελλάδα» και οι βενιζελικοί τις «Νέες Χώρες», με πρωτεύουσα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αντιστοίχως.

Ιωάννης Κολιόπουλος, κ.ά., Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου Κόσμου (από το 1815 ως σήμερα) γ΄ λυκείου γενικής παιδείας, σ. 83