ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ)

ΟΜΑΔΑ Α΄

Α1. Να αντιγράψετε στην κόλλα σας τα στοιχεία της ερώτησης και να χαρακτηρίσετε κάθε πρόταση με την ένδειξη «σωστό» ή «λάθος».

1.      Η επανάσταση στις Ηγεμονίες έγινε νωρίτερα από την επανάσταση στην Πελοπόννησο, αλλά απέτυχε. (17)

2.      Η Επανάσταση της 3^ης Σεπτέμβρη 1843 είχε ως αίτημα να έρθει βασιλιάς στην Ελλάδα. (35-36)

3.      Οι Ρώσοι ενδιαφέρονταν για τα Στενά, επειδή έτσι είχε έξοδο στη Μεσόγειο και μπορούσε να ελέγχει όλη την Ανατολική Μεσόγειο. (38)

4.      Ο Χαρίλαος Τρικούπης ακολούθησε εκσυγχρονιστική πολιτική. (61)

5.      Στα τέλη του 19^ου αι. και στις αρχές του 20^ου μόνο η Ελλάδα διεκδικούσε εδάφη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. (63-64)

6.      Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο συμμάχησαν όλα τα βαλκανικά κράτη εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. (68)

7.      Στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο η Ελλάδα πολέμησε μόνη της εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. (73)

8.      Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου η Ελλάδα οδηγήθηκε σε εμφύλιο πόλεμο που έμεινε γνωστός με τον όρο «εθνικός διχασμός». (83)

9.      Η Ελλάδα μπήκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πολέμο με την επέμβαση των συμμάχων που εκθρόνισαν τον Βασιλιά Κωνσταντίνο. (84)

10.  Με τη συνθήκη των Σεβρών (1920) ανατέθηκε στην Ελλάδα η διοίκηση της περιοχής Σμύρνης, αλλά προσωρινά.

μονάδες 20

Α2. Διευκρινίστε τους όρους:

1.      Αλυτρωτισμός-Μεγάλη Ιδέα (34),

2.      Ανατολικό Ζήτημα (38),

3.      Μακεδονικός Αγώνας (65),

μονάδες 30

ΟΜΑΔΑ Β΄

Β1. Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και το κείμενο που σας δίνεται να εξηγήσετε το χαρακτήρα της ελληνικής επανάστασης του 1821 ως εθνικού και πολιτικού κινήματος. Επίσης να ορίσετε τα τέσσερα κυριότερα συστατικά στοιχεία της. (σελ. 16)

μονάδες 25

Με αυτό το πρίσμα, η οικοδόμηση του έθνους υπήρξε μια δυναμική διαδικασία όχι «εθνικής αφύπνισης» αλλά σφυρηλάτησης συλλογικής ταυτότητας στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός αισθήματος κοινότητας που ήταν απαραίτητο για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής στα νέα εθνικά κράτη του 19ου αιώνα. Αυτό, φυσικά, δεν αποτελεί κάποια βαλκανική ιδιομορφία. Συνέβη σε ολόκληρη την Ευρώπη την ίδια περίοδο, ακόμη και μέσα στα παλαιότερα ανεξάρτητα εθνικά κράτη όπως ή Γαλλία. Αυτό ακριβώς ήταν το πρότυπο οικοδόμησης του έθνους το όποιο ο Fichte προέτρεψε τους Γερμανούς συμπατριώτες του να ακολουθήσουν όταν τόνιζε τους δεσμούς γλώσσας και εθνικής παιδείας ως τα συστατικά μέρη για τη συγκρότηση της εθνικής κοινότητας.

Κιτρομηλίδης Πασχάλης, «Το εθνικό ζήτημα στα Βαλκάνια», στο Βερέμης Θάνος (επιμ.) Εθνική ταυτότητα και εθνικισμός στη νεότερη Ελλάδα, Αθήνα, 2003, ΜΙΕΤ, σελ. 73

Β1. Αξιοποιώντας το κείμενο που σας δίνεται να περιγράψετε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δόθηκε το πρώτο δάνειο στην Ελλάδα. Για ποιο λόγο οι Άγγλοι θέλουν να δώσουν δάνειο στην επαναστατημένη Ελλάδα; Κατά πόσο νομίζετε ότι είναι σημαντικό γεγονός; Πώς κρίνετε τη διαπίστωση ότι το σχολικό βιβλίο αναφέρει μόλις δύο σειρές; («Παράλληλα, η αγγλική κυβέρνηση ενθάρρυνε τραπεζικούς κύκλους, ώστε να χορηγήσουν δάνεια στις ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις», σελ. 31).

μονάδες 25

Τον Σεπτέμβριο ο Μπλάκιερ επέστρεψε στο Λονδίνο φέρνοντας μια γελοία παραφουσκωμένη αναφορά για την εμπορική ανθηρότητα της Ελλάδος η οποία, όπως έλεγε, μπορούσε, όταν θα απελευθερωνόταν, να γίνει «μια από τις πιο πλούσιες χώρες της Ευρώπης». Το σκηνικό είχε πια στηθεί για την εκκίνηση του πρώτου αγγλικού δανείου.

 Το Λονδίνο ήταν το καλύτερο και ίσως το μόνο πιθανό μέρος για τη σύναψη ενός δανείου του μεγέθους που χρειάζονταν οι Έλληνες. Ο λόγος ήταν ότι, χάρη στο γεγονός ότι η Βρετανία είχε βρεθεί νωρίς επικεφαλής της βιομηχανικής επανάστασης, είχε δημιουργηθεί περισσότερο κεφάλαιο απ' όσο μπορούσε να απορροφήσει η ντόπια γεωργία και βιομηχανία, έτσι ώστε στο Λονδίνο να συσσωρεύεται χρήμα που έψαχνε άλλες αγορές. Έτσι το Λονδίνο είχε δημιουργήσει μια ομάδα δραστήριων εμπόρων, συχνά εντελώς ανυπόληπτων, για την προώθηση τέτοιων αγορών: «Με τεράστια πορτοφόλια που περιείχαν άχρηστα προσωρινά χρηματόγραφα- με πανούργο ύφος και πονηρό μάτι- με φανταχτερά κοσμήματα και τριμμένα παλτά- με καλολαδωμένες μπούκλες και αγυάλιστες μπότες• με κατεργαριά σε κάθε σούφρωμα των χειλιών και παλιανθρωπιά σε κάθε σκέψη της καρδιάς, ο σπεκουλαδόρος, όπως ονομάστηκε αργότερα, δέσποζε στο προσκήνιο». Άλλοι παράγοντες έκαναν τα δάνεια σε ξένες κυβερνήσεις, όπως στην πρόσφατα ανεξαρτητοποιημένη Νότια Αμερική, ιδιαίτερα ελκυστικά. Το 1822 το επιτόκιο σε χρεόγραφα της βρετανικής κυβέρνησης είχε μειωθεί από 5% σε 4% και το 1824 έπεσε ακόμη 1/2% την ημέρα μετά την έκδοση του ελληνικού δανείου, μια συγκυρία τόσο ευνοϊκή για το δάνειο που το να υποψιάζεται κανείς συμπαιγνία δεν είναι καν κυνικό. Οι πληρωμές επιτοκίων είχαν διασφαλισθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από μια καινοτομία του Νέιθαν Ρόθτσιλντ με βάση την οποία ο τόκος για ξένα χρεόγραφα πληρωνόταν σε στερλίνες και όχι στο τοπικό νόμισμα. Οι δανειστές είχαν προστατευθεί ακόμη περισσότερο από το νέο κοινοπρακτικό σύστημα, με βάση το οποίο η ευθύνη για το δάνειο καταμεριζόταν ανάμεσα σε διάφορους οίκους που το εξέδιδαν αντί να περιορίζεται σε έναν.

David Brewer,  Η φλόγα της ελευθερίας ο αγώνας των Ελλήνων για την ανεξαρτησία 1821-1833, Ενάλιος, 2004, σελ. 262-263