Οσμή Πετρελαίου

Είναι αδύνατο να παρακολουθήσει και να κατανοήσει κανείς το μικρασιάτικο δράμα, αν δεν έχει υπόψη του τις διαμάχες των Συμμάχων της Αντάντ για τα πετρέλαια της Εγγύς Ανατολής. Η ασυναρτησία της πολιτικής τους στην Ανατολή, ήταν αποτέλεσμα του μεταξύ τους ανταγωνισμού για το ξαναμοίρασμα του αποικιακού πλούτου και την παγκόσμια ηγεμονία και κυρίως ήταν μια φάση της μάχης των πετρελαίων. «Τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα των μονοπωλιακών συγκροτημάτων της Στάνταρτ Όϊλ και τής Ρόγιαλ Ντάτς Σέλλ καθοδηγώντας τις κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Αγγλίας, έδωσαν στα 1919-1922 την σκληρή και αιματηρή μάχη για τα πετρέλαια της Εγγύς Ανατολής» γράφει ο ιστορικός Ν. Ψυρούκης στο βιβλίο του «Το Μικρασιάτικο δράμα», πού συχνά θα προστρέξουμε στα φώτα του. «Κοντά στους Άγγλους και Άμερικανούς διεκδικούσε και το γαλλικό κεφάλαιο τη μερίδα του, πότε με την «Υνιόν Παριζιέν», που είχε γαλλο-αμερικανικά κεφάλαια, πότε με την «Μπάνκ ντέ Παρί ε ντέ Παιή Μπά» πού είχε αγγλογαλλικά».

Εύγλωττο είναι το μοίρασμα και ξαναμοίρασμα των μετοχών της «Τούρκις Πετρολέουμ». Ή Γαλλία έκανε απεγνωσμένες προσπάθειες να εξασφαλίσει το 20 με 25% προσφέροντας τις υπηρεσίες της στην Αγγλία που είχε ήδη 75%. Τελικά η Αμερική της άρπαξε τα 25% και τα κράτησε με το δίκιο του ισχυρότερου και έκτοτε τα μεγάλωνε συνεχώς για να φθάσει σήμερα να κατέχει πάνω από 50% των πετρελαίων της Μέσης Ανατολής.

«Ο λαβύρινθος των εσωϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων», συνεχίζει δ Ν. Ψυρούκης, «έπαιξε σοβαρό και αποφασιστικό ρόλο στις εξελίξεις της Εγγύς Ανατολής μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Κοινός σκοπός όλων των Ιμπεριαλιστικών Δυνάμεων υπήρξε τότε η συντριβή του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος στην Εγγύς Ανατολή, η εδραίωση του αποικιακού καθεστώτος, η μετατροπή της περιοχής σε ισχυρό αντισοβιετικό προγεφύρωμα. Όμως ο κοινός σκοπός στάθηκε ανήμπορος να διατηρήσει την ενότητα τους. Τα ιδιαίτερα συμφέροντα της μιας ιμπεριαλιστικής Δυνάμεως έθιγαν τις επιδιώξεις των υπολοίπων. Γι’ αυτό και αντί του αραγούς μετώπου εμφανίστηκε η βαθειά διάσπαση. Το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο μετατράπηκε σε στίβο σκληρής πάλης ανάμεσα στα μέλη του, πράγμα που βοήθησε πολύ στην νίκη της τουρκικής εθνικοαστικής επανάστασης».

Όποιος διαβάσει τα πρακτικά των συζητήσεων του Συμβουλίου της Ειρήνης καταλαβαίνει το χάσμα που χώριζε τις Μεγάλες Δυνάμεις πάνω στα θέματα της Ανατολής. Ο Κ. Σακελλαρόπουλος περιγράφοντας μια ζωηρή διαμάχη μεταξύ Κλεμανσώ και Λόϋδ Τζώρτζ καταλήγει:

«Παρασυρθέντες εις ματαίαν άλλως εξωτερίκευσιν των μυχιοτέρων των σκέψεων οι δύο πρωθυπουργοί οι όποιοι υπό την έξαψιν της λογομαχίας ανέμιξαν τους υψηλούς σκοπούς του πολέμου με τα εις την Μικράν Ασίαν οικονομικά συμφέροντα και τας θυσίας των χωρών των με την Μοσούλην και με τας πετρελαιοπηγάς και τους πετρελαιαγωγούς της Ανατολής...»

Τα γεγονότα που θα περιγράψουμε θα μας πείθουν όλο και περισσότερο πως μέσα σ' αυτόν τον κυκεώνα των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων των Μεγάλων το αίμα του ελληνικού στρατού και του μικρασιάτικου λαού ήταν γι' αυτούς ασήμαντο τίμημα προκειμένου να εξασφαλίσουν τα πετρέλαια της Εγγύς Ανατολής.

Διδώ Σωτηρίου, Η μικρασιατική καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, Αθήνα 1993, Κέδρος: 24-25