[ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ «ΨΗΦΙΣΜΑ Γ»]

[…]

Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κατάσταση στο στρατό και στην Εθνοφυλακή το 1946 προσέφερε στον ένοπλο αγώνα της Αριστεράς μεγάλες δυνατότητες, που δεν αξιοποιήθηκαν. Και ο Μάρκος Βαφειάδης στην παραπάνω αναφορά του σημειώνει:

Όλο το χρόνο του 1946 και στις αρχές του 1947 είχαμε πολύ γερές βάσεις μέσα στο μοναρχοφασιστικό στρατό. Πολλές μονάδες στην πλειοψηφία τους αποτελούνταν από επονίτες, εργάτες, μέλη του Κόμματος, αγρότες του ΑΚΕ κλπ. Δεν είχε προλάβει ακόμη η αντίδραση να δημιουργήσει τον αναγκαίο μηχανισμό για να ξεκαθαρίσει το στρατό που είχε βιαστικά δημιουργήσει. Αλλά το Κόμμα έβαλε τη θέση να μη θέσουμε ζήτημα να περάσουν οργανωμένα στρατιωτικά τμήματα στο αντάρτικο αλλά μεμονωμένοι και με εντολή.

Αυτή η πραγματικότητα ίσως ενισχύει την άποψη ότι ο Ν. Ζαχαριάδης και οι άλλοι ηγέτες του ΚΚΕ δεν απέβλεπαν σε αποφασιστικό, αλλά σε διαπραγματευτικό ένοπλο αγώνα, όταν άναβαν το πράσινο φως για το ξεκίνημα του.

ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ «ΨΗΦΙΣΜΑ Γ»

Πώς αντέδρασε πραγματικά το κράτος;

Είχε προηγηθεί από το επεισόδιο της Ποντοκερασιάς, στις 8 Ιουνίου 1946, η θέσπιση από τη Βουλή ενός δρακόντειου νομοθετήματος. Ήταν το Γ' Ψήφισμα «περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα του κράτους». Η κυριότερη διάταξη του ήταν:

Όστις θέλων να απόσπαση εν μέρος της Επικρατείας ή να ευκολύνει τα προς το τέλος τείνοντα σχέδια συνώμοσεν εντός του κράτους ή συνεννοήθη με ξένους ή διήγειρε στάσιν ή κατήρτισεν ενόπλους ομάδας, ή μετέσχεν είς αυτάς, τιμωρείται με θάνατον.

Το ψήφισμα αυτό υπήρξε η αφετηρία μιας σειράς από αδυσώπητα νομοθετήματα για την περιφρούρηση του καθεστώτος. Στις 25 Νοεμβρίου ψηφίστηκε νέος νόμος «περί των αδικημάτων του Τύπου» με αυστηρότατες διατάξεις, ενώ προηγουμένως άλλος «περί εξυγιάνσεως των δημοσίων υπηρεσιών», που επέβαλε ευρύτατη εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού και της πνευματικής ηγεσίας. Με βάση αυτό τον τελευταίο νόμο, στις 11 Οκτωβρίου 1946 απολύθηκαν δεκαέξι καθηγητές ανώτατων ιδρυμάτων, ανάμεσα στους οττοίους υπήρχαν διάσημα ονόματα, όπως των Αλ. Σβώλου, Αγ. Αγγελόπουλου, Ν. Βέη, Γ, Γεωργαλά, Ι. Ιμβριώτη, Γ. Τενεκίδη, Κ. Δεσποτόπουλου. Επίσης απολύθηκαν πέντε μέλη του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Ευάγγελος Παπανούτσος.

Αργότερα, με άλλο ψήφισμα, απαγορεύονταν οι απεργίες, με ποινές που κλιμακώνονταν μέχρι το θάνατο. Ο Θάνατος ήταν το τίμημα κάθε πράξης που μπορούσε να χαρακτηριστεί από τις αρχές σαν στρεφόμενη κατά του καθεστώτος, τα άγρια εκείνα χρόνια της ένοπλης αναμέτρησης. Και κυριότερος φορέας του θανάτου ήταν το τρομερό Γ' Ψήφισμα.

Αυτό το ψήφισμα όριζε τη σύσταση έκτακτων στρατοδικείων που οι αποφάσεις τους θα ήταν τελεσίδικες. Κανένα ένδικο μέσο δεν υπήρχε και σε περίπτωση θανατικής καταδίκης η εκτέλεση της έπρεπε να γίνει μέσα σε τρεις μέρες. Μόνο βασιλική χάρη μπορούσε να αποσπάσει το μελλοθάνατο από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Και τα έκτακτα στρατοδικεία, συγκροτούμενα από αμείλικτους στρατοδίκες, λειτουργούσαν με πρωτοφανή δραστηριότητα.

ΜΕ ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΣΙΔΕΡΟ

Τρεις μόλις μέρες μετά την ψήφιση του φοβερού νομοθετήματος είχαν συγκροτηθεί τα πρώτα έντεκα στρατοδικεία στις εξής πόλεις: Θεσσαλονίκη Γιαννιτσά, Κιλκίς, Σέρρες, Δράμα, Ιάνθη, Αλεξανδρούπολη, Ιωάννινα, Κοζάνη, Λάρισα, Φλώρινα. Και στις 16 Ιουλίου έγιναν στο Επταπύργιο της Θεσσαλονίκης οι δύο πρώτες εκτελέσεις καταδίκων. Στις 26 Ιουλίου τουφεκίστηκε στα Γιαννιτσά ολόκληρη ομάδα έξι καταδίκων, ανάμεσα στους οποίους μια νεαρή δασκάλα, η Ειρήνη Γκίνη. Ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε, όχι μόνο στον Εμφύλιο Πόλεμο, αλλά γενικότερα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, εκτός από την περίοδο της Κατοχής 1941 -1944. Και θα φτάσουν τις πολλές δεκάδες οι γυναίκες που θα πέσουν από τα εκτελεστικά αποσπάσματα το 1946-1949.

Σόλων Ν. Γρηγοριάδης, ΤΑ ΦΟΒΕΡΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ, Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ 1946-1949, ΤΟΜΟΣ Α', ΤΟ ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη, 95- 96