|
|
|
|
| ||||||
|
Γ. Ράλλης, Ώρες Ευθύνης, Το Βήμα βιβλιοθήκη, 2010
6. [εκλογικά 1981] [προεκλογική ομιλία στο Ηράκλειο, Οκτώβριος 1981]
[προεκλογική ομιλία στο Ηράκλειο, Οκτώβριος 1981] Με την ομιλία στο Ηράκλειο τελείωσα χθες τις προεκλογικές συγκεντρώσεις στην επαρχία και τώρα απομένει μόνο το δεύτερο δωδεκάλεπτο της τηλεοράσεως την Τετάρτη, καθώς και η συγκέντρωση και ομιλία μου στην Αθήνα την Παρασκευή, με την οποία και θα κλείσει η προεκλογική εκστρατεία. Η συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στο Ηράκλειο απέδειξε πόσο λίγο δημοκρατικό είναι το ΠΑΣΟΚ και πόσα πολλά από τα στελέχη του πρόθυμα να καταπατήσουν τις δημοκρατικές ελευθερίες, για τις οποίες τόσο πολύ κόπτονται. Είναι βέβαια και οι Κρητικοί περισσότερο από όλους τους άλλους Έλληνες αψίκοροι στους κομματικούς ανταγωνισμούς, αλλά αυτό που έγινε στο Ηράκλειο ήταν πρωτοφανές, ακόμα και για τα προεκλογικά έθιμα της Κρήτης. Όπως διαπέστωσα από την αφήγηση αυτόπτων μαρτύρων, η προσπάθεια να ματαιωθεί η συγκέντρωση μου άρχισε λίγο πριν από το μεσημέρι, όταν προκλητικοί οπαδοί του ΠΑΣΟΚ προσπάθησαν να εμποδίσουν να αποβιβαστεί στο λιμάνι του Ηρακλείου μια μεγάλη ομάδα Κρητών που είχαν φτάσει με το οχηματαγωγό της γραμμής ειδικά για τη συγκέντρωση. Η παρεμπόδιση και οι προκλήσεις συνεχίστηκαν νωρίς το απόγευμα στο Ρέθυμνο και τα Χανιά, με επιθέσεις εναντίον οπαδών μας, που εκείνη την ώρα επιβιβάζονταν σε αυτοκίνητα και λεωφορεία για να έρθουν στη συγκέντρωση, και κορυφώθηκαν με τα ζωντανά οδοφράγματα που σχημάτισαν νέοι του ΠΑΣΟΚ , αποκλείοντας τους δρόμους του Ηρακλείου προς την πλατεία Ελευθερίας όπου θα μιλούσα. Αυτή η επιχείρηση δεν πιστεύω να ήταν σχεδιασμένη από την Αθήνα και είναι βέβαιο πως την αγνοούσε ο Αλευράς, που μου τηλεφώνησε σήμερα το πρωί για να με διαβεβαιώσει ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ξένο προς τα επεισόδια. Δεν ήταν όμως επεισόδια που προ κλήθηκαν τυχαία από μεμονωμένους έξαλλους οπαδούς, αλλά επιθέσεις που πρέπει να έγιναν σύμφωνα με κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο. Γιατί αλλιώς δεν δικαιολογείται πώς, με την ίδια μέθοδο, την ίδια περίπου ώρα, οι οργανωμένες ομάδες του ΠΑΣΟΚ στο Ρέθυμνο, στα Χανιά, στο λιμάνι του Ηρακλείου και σε τέσσερα άλλα σημεία σε απόσταση τριών-τεσσάρων χιλιομέτρων από την πόλη του Ηρακλείου, απέκλεισαν τις εισόδους της πόλεως. Και είναι αδύνατο να πιστέψω ότι αυτή η επιχείρηση τρομοκρατήσεως των οπαδών μας έγινε σε τρεις πόλεις και σε διαφορετικά σημεία τους, χωρίς καθοδήγηση ή της νομαρχιακής επιτροπής, ή της επιτροπής εκλογικού αγώνα Κρήτης του ΠΑΣΟΚ ή τουλάχιστο κάποιας άλλης κομματικής οργανώσεως του ΠΑΣΟΚ στο Ηράκλειο ή στα Χανιά ή στο Ρέθυμνο. Αλλά τα χθεσινά επεισόδια επιβεβαιώνουν όσα προχθές Σάββατο είπα μιλώντας σε μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση στην Καλαμάτα. Ότι δηλαδή ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζοντας συνεχώς το κόμμα μας ως Δεξιά και χρησιμοποιώντας τον όρο αυτό κατά τρόπο προσβλητικό και μειωτικό για μας και τους οπαδούς μας, ενώ ταυτόχρονα χαρακτηρίζει τα υπόλοιπα κόμματα -ακόμα και το Κομμουνιστικό- ως δημοκρατικά, είναι ενδεχόμενο να οδηγήσει τη χώρα σε νέο διχασμό, πολύ χειρότερο από εκείνον που γνώρισαν οι Έλληνες μεταξύ του 1915 και του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Και κατηγόρησα ακόμη σε μια περικοπή της ομιλίας μου τον Παπανδρέου, γιατί πολλές φορές έχει πει πως και το ΠΑΣΟΚ και το Κομμουνιστικό Κόμμα έχουν κοινό στόχο τους την πτώση της Δεξιάς. Είναι όμως δυνατό, ένα κόμμα που διακηρύσσει ότι πιστεύει στον πολυκομματισμό, να έχει κοινές επιδιώξεις με ένα άλλο, που επιδιώκει την επιβολή μονοκομματικού καθεστώτος, όπως το Κομμουνιστικό Κόμμα; Επιτρέπεται να συμμαχεί το ΠΑΣΟΚ με το ΚΚ εναντίον της Νέας Δημοκρατίας, που στα επτά χρόνια που κυβέρνησε τον τόπο απέδειξε πως είναι προσηλωμένη στην αληθινή κοινοβουλευτική δημοκρατία και τον πολυκομματισμό; Και δεν οδηγεί σε διχασμό και εθνική καταστροφή ο φανατισμός, που δηλητηριάζει, ιδιαίτερα την ψυχή των νέων. σ. 356-357 [πάνω]
Μετά την ομιλία μου την Τετάρτη στην Κέρκυρα και την Πέμπτη στην Αλεξανδρούπολη, είχα βραχνιάσει σε σημείο που μόνο να ψελλίσω μπορούσα. Πρωί πρωί, λοιπόν, την Παρασκευή κατέφυγα στον ωτορινολαρυγγολόγο Νικόλαο Νομικό, που μου συνέστησε πλήρη αφωνία. Τον ευχαρίστησα γελώντας και του έδειξα το πρόγραμμα των ομιλιών μου: Σάββατο Καλαμάτα, Κυριακή Ηράκλειο, ομιλία που θα μεταδοθεί από την τηλεόραση. 0 Νομικός κούνησε απελπισμένα το κεφάλι του και μου είπε ότι το μόνο που θα μπορούσε να βοηθήσει ήταν μια σειρά ενδοφλέβιων ενέσεων. Έκαμα, λοιπόν, δύο τέτοιες ενέσεις την Παρασκευή και μία το Σάββατο, λίγη ώρα πριν αρχίσω τον λόγο μου στην Καλαμάτα, και το ίδιο επανέλαβα την Κυριακή στο Ηράκλειο. Οι ενέσεις με βοήθησαν πολύ και έτσι, παρότι η φωνή μου διατηρούσε μια βραχνάδα, κατόρθωσα να μιλήσω και να τελειώσω τον λόγο μου, ενώ φοβόμουν ότι και αν άρχιζα, θα ήμουν υποχρεωμένος να τον διακόψω στη μέση. σ. 358
Στις 10.30' σήμερα το πρωί έγινα δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στον οποίο υπέβαλα την παραίτηση της κυβερνήσεως, αφού ο λαός με την προχθεσινή ετυμηγορία του έδωσε τη μεγάλη πλειοψηφία της Βουλής στο ΠΑΣΟΚ. Ο Πρόεδρος με ευχαρίστησε και με συγχάρηκε για τον άψογο τρόπο με τον οποίο έγιναν οι εκλογές και για τον ευπρεπή εκλογικό μου αγώνα. Είπε ότι διατηρεί πολύ καλή ανάμνηση από τη συνεργασία μας κατά το διάστημα των 17 μηνών που ασκούσα τα καθήκοντα του πρωθυπουργού και έχω την εντύπωση ότι όσα μου είπε τα πίστευε ειλικρινά. Είναι και αυτό κάποια ικανοποίηση τη στιγμή αυτή, που όλοι σχεδόν έχουν στραφεί εναντίον μου. Ας αρχίσω όμως την εξιστόρηση των τριών τελευταίων ημερών από την αρχή. Το πρωί της Κυριακής, αφού ψήφισα στο εκλογικό μου τμήμα στο Μαράσλειο, πήγε με τη γυναίκα μου και το ζεύγος Δοξιάδη στο Πόρτο Ράφτη, όπου με καλοκαιρινή λιακάδα κάμαμε μπάνιο στη θάλασσα και φάγαμε το μεσημέρι. Το απόγευμα κατά τις 6.00' πήγα στο πολιτικό γραφείο και έβαλα την ιδιαιτέρα γραμματέα μου Καίτη Παρασκευά να συσκευάσει όλα τα ατομικά μου έγγραφα και είδη, ώστε τη Δευτέρα, αν το αποτέλεσμα ήταν δυσμενές, να μη χρειάζεται πολύς χρόνος για τη μετακόμιση. Κατά τις εφτά παρά τέταρτο παρακάλεσα τον υφυπουργό Τύπου, Γιώργο Αναστασόπουλο, να έρθει στο γραφείο. Λίγο αργότερα άρχισαν να έρχονται τα πρώτα αποτελέσματα. Όπως συμβαίνει σ' αυτές τις περιπτώσεις, τα αποτελέσματα που έσπευσαν να μου αναγγείλουν ήταν τα καλύτερα, με την πείρα όμως που έχω, μόλις πληροφορήθηκα τα επτά πρώτα τμήματα από διάφορα σημεία της χώρας, αντελήφθηκα ότι παίρνουμε κάτω από 40% και ότι το ΠΑΣΟΚ θα έχει την πλειοψηφία στη Βουλή, γιατί συγκεντρώνει περισσότερο από το 45% των ψήφων. Του είπα ακόμη, ότι θα ανακοινώσω το αποτέλεσμα στον Παπανδρέου με τηλεφώνημα μου και στον ελληνικό λαό από την τηλεόραση. Λίγο πριν από τις 8.30' μ.μ. τηλεφώνησα στον Παπανδρέου, τον συγχάρηκα για τη νίκη του, ευχήθηκα κάθε επιτυχία για το καλό του τόπου και τον παρακάλεσα να συστήσει στους οπαδούς του αυτοσυγκράτηση και κοσμιότητα, γιατί -όπως του είπα- ως την παραίτηση μου αύριο Δευτέρα ή την Τρίτη, η κυβέρνηση μου εννοεί να υπάρξει ηρεμία και δεν θα ανεχτεί διατάραξη της τάξεως από οποιονδήποτε. Ο Παπανδρέου με ευχαρίστησε και υποσχέθηκε να κάμει συστάσεις στους οπαδούς του να αποφύγουν κάθε υπερβολή. Αμέσως μετά το τηλεφώνημα αυτό, πήγα πεζός στο ξενοδοχείο της «Μεγάλης Βρετανίας» και ανήγγειλα τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στους δημοσιογράφους που ήταν συγκεντρωμένοι εκεί, καθώς και στην ελληνική και στις ξένες τηλεοράσεις. Είπα ότι δεν νομίζω πως ήταν η σωστή επιλογή, αλλά ως αληθινοί δημοκράτες σεβόμαστε την απόφαση του λαού και ευχήθηκα στους Έλληνες να μη μετανιώσουν για τη σημερινή τους ψήφο. Στο Κέντρο Τύπου πολλοί ανταποκριτές τηλεοράσεων και δημοσιογράφοι ζητούσαν συνέντευξη μαζί μου, τους είπα όμως ότι δεν είχα τίποτε άλλο να προσθέσω και πήγα κατευθείαν στο σπίτι μου. Από εκεί επικοινώνησα με τον υπουργό Εσωτερικών, Δασκαλάκη, και τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως, Κατσαδήμα, και τους παρακάλεσα να έχουν τον νου τους, ώστε να εξελιχτούν όλα ομαλά. Στον Κατσαδήμα ανέφερα και τη σχετική συνομιλία μου με τον Παπανδρέου και τον παρακάλεσα να δώσει οδηγίες στα αστυνομικά όργανα, ώστε με ευγένεια, αλλά και με αυστηρότητα να διατηρηθεί η τάξη και η ηρεμία που επικράτησε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Και οι δύο υπουργοί με διαβεβαίωσαν ότι θα μείνουν ως αργά τα μεσάνυκτα στα υπουργεία τους και ότι μόλις συμβεί τίποτε θα με ειδοποιήσουν με το υπηρεσιακό τηλέφωνο στο σπίτι μου. Παρακάλεσα έπειτα τη γυναίκα μου να απαντά εκείνη στα τηλεφωνήματα, γιατί η Μαρία -η οικιακή βοηθός μας- είχε πάει στην Ευρυτανία να ψηφίσει, και σε όσους δημοσιογράφους θα με ζητούσαν να λέει ότι λείπω. Πήρα ύστερα ένα βιβλίο και κάθισα στην πολυθρόνα να διαβάσω. Γρήγορα όμως κατάλαβα ότι ο νους μου έτρεχε αλλού και κλείνοντας το βιβλίο έμεινα μόνος με τις σκέψεις μου. Όσο κι αν πρόβλεπα ότι το αποτέλεσμα των εκλογών δεν θα ήταν ευχάριστο, ποτέ δεν περίμενα ότι το ΠΑΣΟΚ θα ξεπερνούσε το 42% με 43% και είχα την ελπίδα πως εμείς θα ήμαστε στο 40% περίπου. Το αποτέλεσμα λοιπόν ήταν μια πολύ δυσάρεστη για μένα έκπληξη. Η επιθυμία του κοινού για αλλαγή ήταν πολύ εντονότερη από όσο είχα υποπτευθεί. Και το χειρότερο είναι ότι η επιθυμία της αλλαγής εκδηλώθηκε προπαντός στις τάξεις εκείνες που τα τελευταία χρόνια πήραν το μεγαλύτερο μερίδιο από την άνοδο του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα. Ζήτησαν έντονα την αλλαγή οι αγρότες, στους οποίους, χάρη στην ένταξη μας στην ΕΟΚ, κατορθώσαμε να εξασφαλίσουμε ένα εισόδημα πολύ μεγαλύτερο από άλλοτε, καθώς και οι ψηφοφόροι εκλογικών περιφερειών, όπως η Β' Αθηνών, όπου -όπως προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία-η κατανάλωση, χάρη στα μεγαλύτερα εισοδήματα, είναι πολύ αυξημένη σε σύγκριση με το κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά. Οφείλεται βέβαια το κακό αποτέλεσμα και στις φυσικές παραλείψεις ενός κόμματος, που είναι επτά χρόνια στην εξουσία· και στη διεθνή οικονομική ύφεση, που είχε τις επιπτώσεις της και στην Ελλάδα. Και τέλος, στο προσωπικό λάθος μου να δεχτώ στους συνδυασμούς μας υποψηφίους που μας έδωσαν ένα χρώμα περισσότερο δεξιό, από όσο θα ήταν ανεκτό από τους κεντρώους ψηφοφόρους. Θέλοντας να απορροφήσω την Εθνική Παράταξη και να μην επιτρέψω επανάληψη εκείνων που είχαν συμβεί το 1977, ξεπέρασα το όριο και το αποτέλεσμα ήταν ένα ποσοστό κεντρώων ψηφοφόρων -που ίσως να φτάνουν στο 3%- να μην ενταχτούν στη Νέα Δημοκρατία και να ενισχύσουν το ΠΑΣΟΚ. Σκεπτόμουν ακόμα ότι με την προχειρότητα και επιπολαιότητα που είναι ενδημική στο ΠΑΣΟΚ, όπως πολλές φορές τα τελευταία χρόνια έχω διαπιστώσει, ο τόπος μπαίνει σε μια περιπέτεια με άγνωστο το τέρμα της. Μόνη παρηγοριά και ελπίδα το γεγονός ότι Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο Καραμανλής. Και το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου σκέφτηκα ότι ήταν λάθος μου την Πρωτοχρονιά του 1980 να γράψω στον Καραμανλή και να προσπαθήσω να τον αποτρέψω από την απόφαση του να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ευτυχώς που δεν άκουσε την εισήγηση μου εκείνη, γιατί σήμερα μόνο ο Καραμανλής, με την απήχηση που έχει και μέσα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μπορεί να συγκρατήσει τον Παπανδρέου και ταυτόχρονα να βοηθήσει, ώστε η αλλαγή στη διακυβέρνηση να μη σημάνει ανατίναξη των πάντων και ανωμαλία, αλλά διόρθωση των σφαλμάτων του παρελθόντος μέσα σε κλίμα ομαλότητος και δημοκρατίας. Εύχομαι η επιρροή του Καραμανλή να είναι τέτοια, ώστε να διατηρηθεί η άψογη δημοκρατία που κατορθώσαμε εμείς να επιβάλουμε το 1974 και που, παρ’ όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια, μπορέσαμε να την διατηρήσουμε μέχρι σήμερα. Την ησυχία του σπιτιού μας διέκοπταν κάθε τόσο τα τηλεφωνήματα. Τα περισσότερα από αυτά ήταν ανώνυμα και, όταν η γυναίκα μου τους έλεγε πως δεν ήμουν στο σπίτι, οι ανώνυμοι την έβριζαν, γιατί είχα συγχαρεί τον Παπανδρέου ή γιατί είχαμε χάσει τις εκλογές και μερικοί, οπαδοί του ΠΑΣΟΚ υποθέτω, υπερήφανοι για τη νίκη του κόμματος τους, απειλούσαν, χωρίς βέβαια να λένε το όνομα τους, ότι «θα μας δείξουν». Το συμπέρασμα μου από αυτό το ανώνυμο υβρεολόγιο είναι ότι πολλοί συμπατριώτες μας δεν ξέρουν ούτε να κερδίζουν ούτε να χάνουν. Τη διαπίστωση αυτή έκαμα για άλλη μία φορά κατά τη διάρκεια του χθεσινού τελευταίου υπουργικού συμβουλίου. Στο υπουργικό συμβούλιο ευχαρίστησα τους υπουργούς, και ιδιαίτερα τους τέσσερις υπηρεσιακούς, για τη συνεργασία τους και ανακοίνωσα ότι την προσεχή εβδομάδα θα συγκαλέσω την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος για να συζητήσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα. σ. 365-368 [πάνω]
|
|
