Καραμανλής και Ανδρέας Παπανδρέου

[1981 Καραμανλής και Ανδρέας]

Έχω περιγράψει παλαιότερα, από την πείρα μου ως συνοδού του Καραμανλή στα πρώτα μετά τη Μεταπολίτευση ταξίδια του -σ' όλες τις χώρες της Βαλκανικής, στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Βρετανία και τη Διάσκεψη του Ελσίνκι-, σε τι μαρτυρία υπέβαλλε τους συνεργάτες που τον ακολουθούσαν.

Το πρόγραμμα εργασίας κατά το τριήμερο ή τετραήμερο της επίσκεψης, στο οποίο είχαν συμπτυχθεί όλες οι υποχρεώσεις (από τις εθιμοτυπικές έως τις κρίσιμες συνομιλίες, τις επαφές με διάφορες προσωπικότητες ή τους ομογενείς, τις αγορεύσεις και τα επίσημα γεύματα) άρχιζε το αργότερο στις 7 το πρωί κι εκτεινόταν το νωρίτερο έως μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα. Όμως ούτε τότε τελείωνε. Ο πρωθυπουργός μάς καλούσε σε σύσκεψη, για να ξανασυζητήσουμε το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας, με βάση τα πορίσματα από αυτήν που διέρρευσε και για την οποία ουδέποτε ήταν ευχαριστημένος!

Είχα λοιπόν ζωηρή περιέργεια να παρακολουθήσω την πρώτη επίσημη έξοδο του Ανδρέα από τη χώρα, τον Δεκέμβριο του 1981 στο Λονδίνο. Ήταν έντονο το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, διότι ο πρωθυπουργός της Ελλάδος, ευθύς μετά τον εκλογικό του θρίαμβο (στον οποίο είχαν συμβάλει και τα γνωστά αντινατοΐκά-αντευρωπαϊκά συνθήματα), θα μετείχε με την ιδιότητα του υπουργού Αμύνης στην κορυφαία ετήσια Διάσκεψη του NATO!...

Ήμουν και πάλι τότε διευθυντής της Μεσημβρινής και πήρα, όπως όλοι οι συνάδελφοι μου, την πρόσκληση να συμμετάσχω στη δημοσιογραφική ακολουθία. Ομολογώ απερίφραστα ότι θαύμασα το κέφι και την άνεση με την οποία κυκλοφορούσε και μιλούσε ο Ανδρέας σ' ένα πεδίο το οποίο ο ίδιος είχε ναρκοθετήσει. Εκτίμησα την ευχέρεια του να «βγάζει τα κάστανα από τη φωτιά» βάζοντας ταυτοχρόνως καινούργια. Μ' εντυπωσίασε, όχι χωρίς κάποια ζήλεια, η αμεριμνησία του πλήθους των συνοδών, που απολάμβαναν την παραμονή τους στη βρετανική πρωτεύουσα απασχολημένοι κυρίως με εξορμήσεις στα μαγαζιά.

Έμεινα όμως κατάπληκτος, όταν ο πρωθυπουργός της Ελλάδος και υπουργός Εθνικής Αμύνης έδωσε νωρίς το απόγευμα στο Χίλτον μιαν ευφραδέστατη συνέντευξη Τύπου, με επιστέγασμα την ευφρόσυνη πρόσκληση προς την ελληνική παρέα, συμπεριλαμβανομένου και του πληρώματος του πρωθυπουργικού αεροσκάφους (και των ιπταμένων συνοδών, βεβαίως): «Να βρεθούμε όλοι μαζί το βράδυ. Θα πάμε να το γλεντήσουμε!..».

Τάκης Λαμπρίας, Καραμανλής, ο φίλος, Το Βήμα βιβλιοθήκη, 2010, σ. 118-119

[1985 για την προεδρία]

Έτσι, φθάσαμε στην 9η Μαρτίου 1985. Εκείνη την ημέρα, ο Ανδρέας παγίδευσε τις αθηναϊκές εφημερίδες, συμπολιτευόμενες και αντιπολιτευόμενες, στη μεγαλύτερη δημοσιογραφική γκάφα των τελευταίων ετών. Κυκλοφόρησαν όλες με την «είδηση» ότι ο Καραμανλής, με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ, παραμένει για μιαν ακόμη πενταετία αρχηγός του κράτους. Αγνοούσαν ότι το ίδιο εκείνο πρωινό ο Ανδρέας είχε φράξει για τον Καραμανλή την πόρτα του Προεδρικού Μεγάρου της Ηρώδου Αττικού και την άνοιγε για τον Χρήστο Σαρτζετάκη, του οποίου το όνομα ουδέποτε είχε αναφερθεί ως υποψηφίου για το ύπατο αξίωμα της πολιτείας. Ο αιφνιδιασμός ήταν απόλυτος. Πολύ μελάνι έχει χυθεί γύρω από τα παρασκήνια αυτής της υπόθεσης, αλλά οι εικασίες για τη «μεταστροφή» του Ανδρέα παραμένουν ανεπιβεβαίωτες. Ίσως, μάλιστα, να μην διαλευκανθούν ποτέ, διότι μάλλον στον ψυχισμό του εμπίπτουν και όχι στην πολιτική του τακτική.

Πλήθος τα ερωτήματα: Άλλαξε την τελευταία στιγμή -πότε ακριβώς- γνώμη; Ήσαν άλλοι -και ποιοι- ενήμεροι της μεταστροφής; Αν ναι, πώς και γιατί κρατήθηκε επτασφράγιστο το μυστικό όχι μόνον από τους δημοσιογράφους, αλλά κι από τους βουλευτές, που κατέπλεαν για να υποστηρίξουν και να εγκωμιάσουν (όπως π.χ. είχε ετοιμασθεί η Μελίνα) τη λύση Καραμανλή; Και το πιο δυσεξιχνίαστο: Για ποιο λόγο όλη αυτή η επιμελώς σχεδιασμένη παραπλάνηση του μεγάλου κοινού, της Κεντρικής Επιτροπής και της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος και προπαντός του ίδιου του Καραμανλή; Τι φοβόταν και ήθελε ν' αποτρέψει ή τι επεδίωκε να απολαύσει ο Ανδρέας απεργαζόμενος τον αιφνιδιασμό;

Τα ερωτήματα αυτά προβλημάτισαν και τον Καραμανλή, περισσότερο ασφαλώς από οποιονδήποτε άλλον. Κι αυτός όμως δεν μπόρεσε να δώσει μια κατασταλαγμένη απάντηση. Εξετάζοντας με τη δική του λογική την ανδρεική μεθόδευση, την έβρισκε τελείως παράλογη. Διότι όπως σημείωσε:

«… Ο κ. Παπανδρέου γνώριζε ότι δεν επεδίωκα ο ίδιος την επανεκλογή μου, όπως γνώριζε ότι ούτε την πρόθεση, αλλά ούτε και επιχειρήματα, λογικά ή νομικά, είχα να αντιδράσω στην περίπτωση που θα ηρνείτο -όπως είχε δικαίωμα- να υποστηρίξει την υποψηφιότητα μου».

Έτσι, ο Καραμανλής έτεινε να θεωρήσει ορθότερη την εξήγηση που του έδωσε κάποιος στενός φίλος και συνεργάτης του Ανδρέα -πιθανώς ο Γιάννης Αλευράς-, που απέδωσε τον όλο χειρισμό στο σύμπλεγμα πατροκτονίας που τον διακατείχε. Ότι δηλαδή δεν άντεχε να ζει υπό τη σκιά του Καραμανλή. Το ίδιο άλλωστε σύμπλεγμα δεν εξηγούσε και τη συμπεριφορά του γιου απέναντι στον αυθεντικό του πατέρα - τις νάρκες που είχε τοποθετήσει και τις πίκρες που έδωσε στον Γεώργιο Παπανδρέου;

Η πίκρα του Καραμανλή δεν οφειλόταν στο ότι ο Ανδρέας δεν ήθελε δεύτερη πενταετή «συγκατοίκηση» μαζί του. Ήταν απόλυτο δικαίωμα του και πρώτος ο Καραμανλής αναγνώριζε ότι δεν του έπεφτε λόγος ως προς αυτό. Η πίκρα του ανέβλυζε από το ότι από καιρό απεργαζόταν την εξαπάτηση του. 0 Ανδρέας ήταν εκείνος που έλεγε στους δημοσιογράφους: «Βλέπετε άλλον καλότερον από τον Καραμανλή;» Ήταν εκείνος που θεωρούσε τη λύση Καραμανλή «λύση εθνική». Τον είχε τρεις τουλάχιστον φορές διαβεβαιώσει σε συναντήσεις τους: στις 21 Ιουνίου 1984, στις 8 και στις 22 Φεβρουαρίου του 1985. Ήταν εκείνος που ως το τελευταίο βράδυ έστελνε τον Κουτσόγιωργα στον Μολυβιάτη για να διαβεβαιώσει τον κλινήρη από γρίπη Πρόεδρο ότι όλα ήσαν «εντάξει» (πλην ίσως ενός ασήμαντου ποσοστού), ενώ ο ίδιος ο απεσταλμένος του είχε εισηγηθεί και προφανώς προετοιμάσει τη «λύση Σαρτζετάκη». Ακόμα και τον πρόεδρο της Βουλής, τον Γιάννη Αλευρά, κρατούσε στο σκοτάδι, ενώ λέγεται ότι είχε βολιδοσκοπήσει τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Προς τι όλη αυτή η μυστικοπάθεια;

Τάκης Λαμπρίας, Καραμανλής, ο φίλος, Το Βήμα βιβλιοθήκη, 2010, σ. 192-193