ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ  ΣΟΛΩΜΟΣ: ΓΙΑ  ΤΟ  ΕΡΓΟ  ΤΟΥ  ΓΕΝΙΚΑ

Α.  ΚΕΙΜΕΝΟ

Δ.  ΣΟΛΩΜΟΣ:  ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ  ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ  Β΄,  αποσπάσματα  1, 2

1

Άκρα  του  τάφου  σιωπή  στον  κάμπο  βασιλεύει`

Λαλεί  πουλί,  παίρνει  σπυρί,  κι  η  μάνα  το  ζηλεύει.

Τα  μάτια  η  πείνα  εμαύρισε`  στα  μάτια  η  μάνα  μνέει`

Στέκει  ο  Σουλιώτης  ο  καλός  παράμερα  και  κλαίει:

"Έρμο  τουφέκι  σκοτεινό,  τι - σ'  έχω  ‘γω  στο  χέρι;

Οπού  συ  μου  'γινες  βαρύ  κι  ο  Αγαρηνός  το  ξέρει."

2

Ο  Απρίλης  με  τον  Έρωτα  χορεύουν  και  γελούνε,

Κι  όσ'  άνθια  βγαίνουν  και  καρποί  τόσ'  άρματα  Σα  κλειούνε.

Λευκό  βουνάκι  πρόβατα  κινούμενο  βελάζει,

Και  μες  στη  θάλασσα  βαθιά  ξαναπετιέται  πάλι,

Κι  ολόλευκο  εσύσμιξε  με  τ'  ουρανού  τα  κάλλη.

Και  μες  στης  λίμνης  τα  νερά,  οπ’  έφθασε  μ'  ασπούδα,

Έπαιξε  με  τον  ίσκιο  της  γαλάζια  πεταλούδα,

Που  ευώδιασε  τον  ύπνο  της  μέσα  στον  άγριο  κρίνο`

Το  σκουληκάκι  βρίσκεται  σ'  ώρα  γλυκιά  κι  εκείνο.

Μάγεμα  η  φύσις  κι  όνειρο  στην  ομορφιά  και  χάρη,

Η  μαύρη  πέτρα  ολόχρυση  και  το  ξερό  χορτάρι`

Με  χίλιες  βρύσες  χύνεται,  με  χίλιες  γλώσσες  κραίνει`

Όποιος  πεθαίνει  σήμερα  χίλιες  φορές  πεθαίνει.

Τρέμ'  η  ψυχή  και  ξαστοχά  γλυκά  τον  εαυτό  της.

Β.  ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.  Ποιους  εχθρούς  έχουν  να  αντιμετωπίσουν  οι  Ελεύθεροι  Πολιορκημένοι;  Τεκμηριώστε  τις  απαντήσεις  με  βάση  τα  αποσπάσματα.  Πώς  τα  θέματα  των  δύο  αποσπασμάτων  συνδέονται  με  το  ιστορικό  πλαίσιο  της  πολιορκίας  του  Μεσολογγίου;

μονάδες  15

2.  Γιατί  νομίζετε  ότι  συνδέει  ο  ποιητής  τον  έρωτα  με  το  μήνα  Απρίλιο;  (2^ο  απόσπασμα)

μονάδες  20

3.  Με  ποιους  τρόπους  εκφράζει  ο  ποιητής  την  ομορφιά  της  φύσης;  (2^ο  απόσπασμα)

μονάδες  20

4.  Γιατί  "όποιος  πεθαίνει  σήμερα  χίλιες  φορές  πεθαίνει";

μονάδες  25

5.  Να  συγκρίνετε  αυτές  τις  στροφές  του  Ύμνου  εις  την  Ελευθερία  με  το  Β΄ Σχεδίασμα / πρώτο  (1^ο)  απόσπασμα  από  πλευράς  περιεχομένου  και  ύφους.

μονάδες  20

Ακούω  κούφια  τα  τουφέκια,

Ακούω  σμίξιμο  σπαθιών,

Ακούω  ξύλα,  ακούω  πελέκια,

Ακούω  τρίξιμο  δοντιών.

Α!  τι  νύκτα  ήταν  εκείνη,

Που  την  τρέμει  ο  λογισμός

Άλλος  ύπνος  δεν  εγίνη

Πάρεξ  θάνατου  πικρός.

(στροφές  44  και  45)

Α.  ΚΕΙΜΕΝΟ

Δ.  ΣΟΛΩΜΟΣ:  ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ  ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ  Γ΄,  αποσπάσματα  6

Έστησ'  ο  Έρωτας  χορό  με  τον  ξανθόν  Απρίλη,

Κι  η  φύσις  ηύρε  την  καλή  και  τη  γλυκιά  της  ώρα,

Και  μες  στη  σκιά  που  φούντωσε  και  κλει  δροσιές  και  μόσχους

Ανάκουστος  κιλαϊδισμός  και  λιποθυμισμένος.

Νερά  καθάρια  και  γλυκά,  νερά  χαριτωμένα,

Χύνονται  μες  την  άβυσσο  τη  μοσχοβολισμένη,

Και  πέρνουνε  το  μόσχο  της,  κι  αφήνουν  τη  δροσιά  τους, 

Κι  ούλα  στον  ήλιο  δείχνοντας  τα  πλούτια  της  πηγής  τους,

Τρέχουν  εδώ,  τρέχουν  εκεί,  και  κάνουν  σαν  αηδόνια.

Εξ'  αναβρύζει  κι  η  ζωή  σ'  γη,  σ'  ουρανό  σε  κύμα.

Αλλά  στης  λίμνης  το  νερό,  π'  ακίνητό  'ναι  κι  άσπρο,

Ακίνητ'  όπου  κι  αν  ιδείς,  και  κάτασπρ'  ως  τον  πάτο,

Με  μικρόν  ίσκιον  άγνωρον  έπαιξ'  η  πεταλούδα,

Που  'χ'  ευωδίσει  τς  ύπνους  της  μέσα  στον  άγριο  κρίνο.

Αλαφροίσκιωτε  καλέ,  για  πες  απόψε  τι  'δες`

Νύχτα  γιομάτη  θαύματα,  νύχτα  σπαρμένη  μάγια!

Χωρίς  ποσώς  γης,  ουρανός  και  θάλασσα  να  πνένε,

Ούδ'  όσο  καν'  η  μέλισσα  κοντά  στο  λουλουδάκι,

Γύρου  σε  κάτι  ατάραχο   π'  ασπρίζει  μες  στη  λίμνη,

Μονάχο  ανακατώθηκε  το  στρογγυλό  φεγγάρι,

Κι  όμορφη  βγαίνει  κορασιά  ντυμένη  μες  το  φως  του. 

Β.  ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.  Εντοπίστε  και  εξηγήστε  τρία  στοιχεία  στη  μορφή  η  το  περιεχόμενο  του  ποιήματος  που  αποκαλύπτουν  την  αγάπη  που  έτρεφε  ο  ποιητής  για  το  δημοτικό  τραγούδι  ή  τη  λαϊκή  παράδοση  γενικότερα;

μονάδες  15

2.  "Έστησε  ο  Έρωτας  χορό  με  τον  ξανθόν  Απρίλη":  Γιατί  νομίζετε  ότι  ο  ποιητής  συνδέει  τον  Απρίλη  με  τον  Έρωτα;

μονάδες  20

3.  Ποιές  λέξεις  του  αποσπάσματος  δηλώνουν  κίνηση;  Ποια  είναι  η  σημασία  της  για  το  απόσπασμα;

μονάδες  20

4.  Ποια  φυσικά  στοιχεία  συνθέτουν  την  ανοιξιάτικη  εικόνα  που  μας  δίνει  ο  ποιητής;

μονάδες  25

5.  Ποια  κοινά  σημεία  του  Πειρασμού  και  του  αποσπάσματος,  που  ακολουθεί,  από  τον  Ερωτόκριτο  αναγνωρίζετε;

μονάδες  20

Ήρθε  η  ώρα  κι  ο  καιρός  κι  η  μέρα  ξημερώνει

να  φανερώσει  ο  Ρώκριτος  το  πρόσωπο  που  χώνει.

Εφάνη  ολόχαρη  η  αυγή  και  τη  δροσούλα  ρίχνει,

σημάδια  τση  ξεφάντωσης  κείνη  την  ώρα  δείχνει.

Χορτάρια  εβγήκαν  εις  τη  γή,  τα  δενδρουλάκια  ανθίσα

και  από  τς΄ αγγάλες  τ΄ ουρανού  γλυκύς  βοράς  εφύσα.

Τα  περιγιάλια  ελάμπασι  κι  η  θάλασσα  εκοιμάτο, 

γλυκύς  σκοπός  εις  τα  δενδρά  κι  εις  τα  νερά  εγρικάτο.

Ολόχαρη  και  λαμπυρή  η  μέρα  ξημερώνει,

εγέλαν  η  ανατολή  κι  η  δύση  καμαρώνει.