|
|
|
|
| ||||||
|
Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013
[Η μέθοδος του Σέρλοκ Χολμς 1, 2, 3] [η χαρά στον Σέρλοκ Χολμς] [διακειμενικότητα στον Σέρλοκ Χολμς]
[Η μέθοδος του Σέρλοκ Χολμς 1] Η άγνοια του ήταν εξίσου αξιοσημείωτη με τη γνώση του. Δεν ήξερε σχεδόν τίποτα για τη σύγχρονη λογοτεχνία, φιλοσοφία και πολιτική. Όταν σε μία περίπτωση ανέφερα ένα ρητό του Τόμας Καρλάιλ με ρώτησε με τον πιο αφελή τρόπο ποιος είναι αυτός και τι έχει κάνει. Η έκπληξη μου έφτασε στο αποκορύφωμα της, όμως, όταν ανακάλυψα τυχαία ότι αγνοούσε την Κοπερνίκεια Θεωρία για τη συγκρότηση του Ηλιακού Συστήματος. Το γεγονός ότι ένας πολιτισμένος άνθρωπος του δέκατου ένατου αιώνα δεν γνώριζε ότι η γη κινείται γύρω από τον ήλιο μού φάνηκε τόσο απίστευτο, ώστε δεν το χωρούσε το μυαλό μου. «Φαίνεσαι κατάπληκτος», είπε ο Χολμς, χαμογελώντας με την έκφραση μου. «Και τώρα που έμαθα τι είναι, θα κάνω ό,τι μπορώ για να το ξεχάσω». «Να το ξεχάσεις!» «Βλέπεις», μου εξήγησε, «πιστεύω ότι ο εγκέφαλος του ανθρώπου αρχικά είναι σαν μια μικρή άδεια σοφίτα, στην οποία βάζεις όποια έπιπλα επιλέξεις. Ένας ανόητος βάζει κάθε άχρηστο αντικείμενο που συναντά, και έτσι η γνώση που θα μπορούσε να του είναι χρήσιμη αποβάλλεται, ή τουλάχιστον μπερδεύεται με ένα σωρό άλλα πράγματα με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να τη θυμηθεί. Ο επιδέξιος άνθρωπος, από την άλλη μεριά, είναι πολύ προσεκτικός για το τι θα βάλει στη σοφίτα του εγκεφάλου του. Θα έχει μόνο τα εργαλεία που τον βοηθούν στη δουλειά του, αυτά όμως θα είναι πολλά, και θα είναι τοποθετημένα με την πιο τέλεια σειρά. Είναι λάθος να νομίζουμε ότι το μικρό δωμάτιο έχει ελαστικούς τοίχους και μπορεί να διευρυνθεί όσο θέλουμε. Να είσαι σίγουρος ότι έρχεται μια στιγμή που με κάθε προσθήκη γνώσης ξεχνάς κάτι που ήξερες πριν. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, λοιπόν, να μην έχεις άχρηστες πληροφορίες που να διαγκωνίζονται και να εκβάλλουν τις χρήσιμες». «Μα το Ηλιακό Σύστημα!» διαμαρτυρήθηκα. «Τι στην ευχή με νοιάζει εμένα;» με διέκοψε ανυπόμονα. «Λες ότι κινούμαστε γύρω από τον ήλιο. Ακόμη και αν κινούασταν γύρω από τη σελήνη, δεν θα είχε την παραμικρή σημασία για μένα και τη δουλειά μου». Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 22-24 [πάνω]
[Η μέθοδος του Σέρλοκ Χολμς 2] Θυμάμαι ότι ήταν στις 4 Μαρτίου όταν σηκώθηκα κάπως νωρίτερα από το συνηθισμένο και είδα ότι ο Σέρλοκ Χολμς δεν είχε τελειώσει ακόμη το πρωινό του. Η σπιτονοικοκυρά ήξερε ότι συνήθως κοιμάμαι μέχρι αργά, και δεν είχε ετοιμάσει το τραπέζι για μένα ούτε τον καφέ μου. Με εκείνη την παράλογη οξυθυμία που διακρίνει τον άνθρωπο, χτύπησα το κουδούνι και της είπα κοφτά ότι είμαι έτοιμος να φάω. Μετά πήρα ένα περιοδικό από το τραπέζι και προσπάθησα να περάσω την ώρα μου, ενώ ο συγκάτοικος μου μασούσε σιωπηλός το φρυγανισμένο ψωμί του. Ένα από τα άρθρα είχε ένα σημάδι με μολύβι στον τίτλο, και όπως ήταν φυσικό άρχισα να το διαβάζω στα πεταχτά. Είχε τον κάπως φιλόδοξο τίτλο «Το Βιβλίο της Ζωής», και προσπαθούσε να δείξει ότι ένας παρατηρητικός άνθρωπος μπορεί να μάθει πολλά με μια ακριβή και συστηματική εξέταση όσων συμβαίνουν μπροστά του. Μου φάνηκε ένα παράξενο μείγμα ευφυΐας και παραλογισμού. Το σκεπτικό ήταν προσεκτικό και λεπτομερές, αλλά τα συμπεράσματα μου φάνηκαν παρατραβηγμένα. Ο συγγραφέας ισχυριζόταν ότι από μια στιγμιαία έκφραση, από τη σύσπαση ενός μουστακιού ή ένα βλέμμα, μπορούσε να διακρίνει τις βαθύτερες σκέψεις ενός ανθρώπου. Η εξαπάτηση, κατ' αυτόν, ήταν αδύνατη αν κάποιος έχει εκπαιδευτεί στην παρατήρηση και την ανάλυση. Τότε τα συμπεράσματα του θα ήταν αλάθητα όπως τα θεωρήματα του Ευκλείδη. Και αυτά φαίνονται τόσο ακατανόητα στους αμύητους, ώστε αν δεν τους εξηγήσει τη λογική διαδικασία με την οποία κατέληξε σε αυτά, μπορεί να τον θεωρήσουν μάντη. «Από μια σταγόνα νερό», έγραφε ο συγγραφέας, «μπορεί με τη λογική να συμπεράνει το ενδεχόμενο της ύπαρξης ενός Ατλαντικού ή ενός Νιαγάρα χωρίς να έχει δει ή ακούσει είτε τον ένα είτε τον άλλο». Έτσι όλη η ζωή είναι μια μεγάλη αλυσίδα, η φύση της οποίας μας είναι γνωστή από τη στιγμή που θα μας δείξουν έστω και έναν μόνο κρίκο της. Όπως και όλες οι άλλες τέχνες, η Επιστήμη της Λογικής και της Ανάλυσης μπορεί να αποκτηθεί μόνο με μακροχρόνια και υπομονετική μελέτη, ενώ η ζωή δεν είναι αρκετά μεγάλη, ώστε να επιτρέπει σε οποιονδήποτε θνητό να αποκτήσει τη μεγαλύτερη δυνατή τελειότητα σε αυτό τον τομέα. Πριν ο ερευνητής στραφεί σε εκείνες τις ηθικές και νοητικές πλευρές του θέματος που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες, ας αρχίσει μαθαίνοντας πιο στοιχειώδη προβλήματα. Θα πρέπει, όταν συναντά έναν συνάνθρωπο του, να μπορεί με μια ματιά να διακρίνει το ιστορικό του και το επάγγελμα στο οποίο ανήκει. Όσο παιδαριώδης και να φαίνεται αυτή η άσκηση, οξύνει την παρατηρητικότητα και μας διδάσκει πού πρέπει να κοιτάζουμε και τι πρέπει να αναζητάμε. Από τα νύχια ενός ανθρώπου, από το μανίκι του, από την μπότα του, από τα γόνατα του παντελονιού του, από τους κάλους στον δείκτη και τον αντίχειρα του, από την έκφραση του, από τα μανικέτια του - από το καθένα από αυτά τα πράγματα αποκαλύπτεται καθαρά το επάγγελμα του. Και είναι σχεδόν αδιανόητο όλα αυτά συνδυασμένα να μην μπορέσουν να διαφωτίσουν τον ικανό ερευνητή». «Τι απίστευτες ανοησίες!» φώναξα, χτυπώντας το περιοδικό στο τραπέζι. «Δεν έχω διαβάσει άλλη φορά τέτοιες μπούρδες στη ζωή μου». «Τι είναι;» ρώτησε ο Σέρλοκ Χολμς. «Αυτό το άρθρο», είπα, δείχνοντας το με το κουτάλι του αυγού καθώς καθόμουν για να φάω πρωινό. «Βλέπω ότι το | διάβασες, αφού το έχεις σημειώσει. Δεν αρνούμαι ότι είναι έξυπνα γραμμένο. Με εκνευρίζει όμως. Προφανώς είναι η θεωρία κάποιου αργόσχολου της πολυθρόνας που αναπτύσσει όλα αυτά τα μικρά παράδοξα μέσα στην απομόνωση του γραφείου του. Δεν είναι πρακτικό. Θα ήθελα να τον βάλουν σε ένα βαγόνι τρίτης θέσης του τρένου, και να του ζητήσουν να βρει το επάγγελμα όλων των συνταξιδιωτών του. Θα έβαζα στοίχημα χίλια προς ένα ότι δεν θα τα καταφέρει». «Θα έχανες τα λεφτά σου», είπε ήρεμα ο Σέρλοκ Χολμς. «Όσο για το άρθρο, είναι δικό μου». «Δικό σου!» «Ναι. Έχω μια κλίση προς την παρατήρηση και τα λογικά συμπεράσματα. Οι θεωρίες που διατυπώνω εκεί, και που σου φαίνονται τόσο αβάσιμες, είναι στην πραγματικότητα πολύ πρακτικές-τόσο πρακτικές, ώστε στηρίζομαι σ’ αυτές για να βγάζω το ψωμί μου». «Πώς;» ρώτησα άθελα μου. «Έχω δημιουργήσει μια δική μου δουλειά. Φαντάζομαι ότι είμαι ο μοναδικός στον κόσμο. Είμαι αστυνομικός σύμβουλος, αν μπορείς να καταλάβεις τι είναι αυτό. Εδώ στο Λονδίνο έχουμε πολλούς αστυνομικούς, και κρατικούς και ιδιωτικούς. Όταν αυτοί οι κύριοι δεν ξέρουν τι να κάνουν έρχονται σε μένα, και καταφέρνω να τους βάλω στον σωστό δρόμο. Μου παρουσιάζουν όλα τα στοιχεία της υπόθεσης, και συνήθως, χάρη στις γνώσεις μου πάνω στην ιστορία του εγκλήματος, μπορώ να τους βοηθήσω. Υπάρχει μια μεγάλη οικογενειακή ομοιότητα ανάμεσα στα εγκλήματα, και αν έχεις όλες τις λεπτομέρειες χιλίων υποθέσεων στον νου σου, θα είναι παράξενο να μην μπορείς να διαλευκάνεις το χιλιοστό πρώτο. Ο Λεστράντ είναι ένας γνωστός αστυνομικός. Πρόσφατα δεν ήξερε πώς να προχωρήσει σε μια υπόθεση πλαστογραφίας, και αυτό τον έφερε εδώ». «Και οι άλλοι που πέρασαν;» «Τους περισσότερους τους στέλνουν γραφεία ιδιωτικών ερευνών. Είναι όλοι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα και χρειάζονται λίγη διαφώτιση. Ακούω την ιστορία τους, ακούνε τα σχόλια μου, και μετά τσεπώνω την αμοιβή μου». «Μα, θέλεις να πεις», είπα, «ότι χωρίς να βγεις από το δωμάτιο σου μπορείς να διαλευκάνεις μια υπόθεση που άλλοι δεν την καταλαβαίνουν παρόλο που είδαν όλες τις λεπτομέρειες μόνοι τους;» «Ακριβώς. Έχω κάτι σαν διαίσθηση σε αυτό τον τομέα. Πότε πότε εμφανίζεται κάποια υπόθεση που είναι πιο πολύπλοκη. Τότε πρέπει να βγω έξω και να δω τα πράγματα με τα ίδια μου τα μάτια. Βλέπεις έχω πολλές εξειδικευμένες γνώσεις τις οποίες εφαρμόζω στο πρόβλημα, και που διευκολύνουν εξαιρετικά τα πράγματα. Αυτοί οι κανόνες της λογικής που περιγράφονται στο άρθρο που προκάλεσε τη χλεύη σου είναι ανεκτίμητοι για μένα στην πρακτική της δουλειάς μου. Οι παρατήρηση μου είναι δεύτερη φύση. Φάνηκες να ξαφνιάζεσαι όταν, στην πρώτη μας συνάντηση, σου είπα ότι ήσουν στο Αφγανιστάν». «Κάποιος σου το είχε πει, αναμφίβολα». «Τίποτα τέτοιο. Το κατάλαβα. Λόγω μακροχρόνιας συνήθειας, ο ειρμός των σκέψεων διατρέχει τόσο γρήγορα τον νου μου, ώστε κατέληξα στο συμπέρασμα χωρίς να αντιληφθώ καν συνειδητά τα ενδιάμεσα βήματα. Υπήρχαν όμως. Η : σειρά των συλλογισμών ήταν "Να ένας άνθρωπος με εμφάνιση γιατρού, αλλά και τον αέρα στρατιωτικού. Προφανώς στρατιωτικός γιατρός, λοιπόν. Μόλις ήλθε από τους τροπικούς γιατί το πρόσωπο του είναι μελαψό χωρίς να είναι αυτή η φυσική απόχρωση του δέρματος του, αφού οι καρποί του είναι ανοιχτόχρωμοι. Έχει περάσει κακουχίες και αρρώστιες, όπως φαίνεται καθαρά από το καταβεβλημένο πρόσωπό του. Έχει τραυματιστεί στο αριστερό του χέρι γιατί το κρατά με σφιγμένο και αφύσικο τρόπο. Σε ποιο μέρος των τροπικών θα μπορούσε ένας Άγγλος στρατιωτικός γιατρός να υποστεί τέτοιες κακουχίες και να τραυματιστεί; Προφανώς στο Αφγανιστάν". Ο όλος ειρμός της σκέψης δεν κράτησε ούτε ένα δευτερόλεπτο. Μετά σου είπα ότι ήσουν στο Αφγανιστάν, κι εσύ έμεινες κατάπληκτος». (σ.31) «Είναι μάλλον απλό έτσι όπως το εξηγείς», είπα χαμογελώντας. «Μου θυμίζεις τον Ντιπέν του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Δεν είχα ιδέα ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι και στην πραγματικότητα». Ο Σέρλοκ Χολμς σηκώθηκε και άναψε την πίπα του. «Σίγουρα νομίζεις ότι η σύγκριση με τον Ντιπέν είναι φιλοφρόνηση», είπε. «Κατά τη γνώμη μου, όμως, ο Ντιπέν είναι χαμηλού επιπέδου. Αυτή η συνήθεια του να διακόπτει τις σκέψεις των φίλων του με ένα περιστασιακό σχόλιο, αφού έχει μείνει αμίλητος ένα τέταρτο της ώρας, είναι στην πραγματικότητα I πολύ επιδεικτική και επιφανειακή. Είχε κάποια αναλυτική ικανότητα, αναμφίβολα. Αλλά δεν ήταν με κανέναν τρόπο το φαινόμενο που φανταζόταν ο Πόε». «Έχεις διαβάσει τα βιβλία του Γκαμποριό;» ρώτησα. «Ικανοποιεί ο Λεκόκ τα κριτήρια σου για έναν ντετέκτιβ;» Ο Σέρλοκ Χολμς ξεφύσηξε σαρκαστικά. «Ο Λεκόκ ήταν ένα ς άθλιος ανίκανος», είπε θυμωμένος. «Είχε μόνο ένα προσόν, και αυτό ήταν η ενεργητικότητα του. Αυτό το βιβλίο πραγματικά με αρρώστησε. Το ερώτημα ήταν πώς να αναγνωριστεί ένας άγνωστος κρατούμενος. Θα μπορούσα να το κάνω σε είκοσι τέσσερις ώρες. Ο Λεκόκ χρειάστηκε έξι μήνες πάνω κάτω. Θα μπορούσε να είναι ένα εγχειρίδιο για ντετέκτιβ, για να μαθαίνουν τι να αποφεύγουν». Αισθάνθηκα κάποια αγανάκτηση ακούγοντας τον να μιλά έτσι για δύο χαρακτήρες τους οποίους θαύμαζα. Πήγα στο παράθυρο και στάθηκα εκεί, κοιτάζοντας τον κόσμο στον δρόμο. «Αυτός ο άνθρωπος μπορεί να είναι πολύ έξυπνος», σκέφτηκα, «αλλά σίγουρα είναι και πολύ υπερφίαλος». «Δεν υπάρχουν εγκλήματα ούτε εγκληματίες αυτές τις μέρες», είπε ο Χολμς με εριστικό τόνο. «Τι ωφελεί να έχεις μυαλό στο επάγγελμα μας. Ξέρω πολύ καλά ότι έχω τις ικανότητες για να γίνω διάσημος. Δεν υπάρχει κανείς, ούτε έχει υπάρξει ποτέ, που να μελέτησε τόσο πολύ τη διαλεύκανση των εγκλημάτων, ή που να έχει τόσο μεγάλο φυσικό ταλέντο σε αυτό τον τομέα. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; Δεν υπάρχει έγκλημα για διαλεύκανση, ή στην καλύτερη περίπτωση υπάρχει κάποια ανίκανη απόπειρα με τόσο διαφανή κίνητρα, ώστε να μπορεί να τα διακρίνει ακόμη και ένας άνθρωπος της Σκότλαντ Γιαρντ». Ήμουν ακόμη ενοχλημένος από τον υπεροπτικό τόνο του, και σκέφτηκα ότι ήταν προτιμότερο να αλλάξω θέμα. «Αναρωτιέμαι τι ψάχνει αυτός ο άνθρωπος;» είπα, δείχνοντας έναν γεροδεμένο άντρα με απλά ρούχα που περπατούσε αργά από την άλλη πλευρά του δρόμου, κοιτάζοντας ανήσυχος τους αριθμούς. Κρατούσε έναν μεγάλο μπλε φάκελο και ήταν φανερό ότι μετέφερε ένα μήνυμα κάπου. «Εννοείς τον απόστρατο λοχία των Πεζοναυτών», είπε ο Σέρλοκ Χολμς. «Να πάρει!» σκέφτηκα. «Ξέρει ότι δεν μπορώ να επαληθεύσω τον ισχυρισμό του». Δεν είχα προλάβει να κάνω αυτή τη σκέψη, όταν ο άνθρωπος που παρακολουθούσαμε είδε τον αριθμό στην πόρτα μας και πλησίασε τρέχοντας. Ακούσαμε ένα δυνατό χτύπημα, μια βαθιά φωνή από κάτω, και μετά βαριά βήματα να ανεβαίνουν τη σκάλα. «Για τον κύριο Σέρλοκ Χολμς», είπε μπαίνοντας στο δωμάτιο και δίνοντας στον φίλο μου το γράμμα. Ήταν μια ευκαιρία να ψαλιδίσω την έπαρση του. Δεν το είχε φανταστεί αυτό όταν πέταξε μια τυχαία εικασία. «Μπορώ να σε ρωτήσω, φίλε μου», είπα με ήρεμο τόνο, «ποια είναι η δουλειά σου;» «Θυρωρός, κύριε», είπε αυτός με τραχιά φωνή. «Έχω δώσει τη στολή για επιδιόρθωση». «Και ήσουν;» ρώτησα ρίχνοντας ένα κακεντρεχές βλέμμα στον φίλο μου. «Λοχίας, κύριε, Ελαφρύ Πεζικό των Βασιλικών Πεζοναυτών. Καμιά απάντηση για το μήνυμα; Εντάξει, κύριε». Χτύπησε τις φτέρνες του, χαιρέτησε κι έφυγε. Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 27-34
[πάνω]
[Η μέθοδος του Σέρλοκ Χολμς 3] «Το τι κάνεις σε αυτό τον κόσμο δεν έχει σημασία», απάντησε ο φίλος μου με πικρία. «Το ερώτημα είναι τι μπορείς να πείσεις τους άλλους ότι έκανες. Δεν έχει σημασία όμως», συνέχισε πιο ευδιάθετος ύστερα από μια παύση. «Δεν θα ήθελα να χάσω αυτή την έρευνα για τίποτα. Δεν θυμάμαι να υπάρχει καμία καλύτερη υπόθεση. Όσο απλή κι αν ήταν, είχε αρκετά πολύ διδακτικά σημεία». «Απλή!» αναφώνησα. «Μα, πραγματικά, δύσκολα θα μπορούσες να τη χαρακτηρίσεις οτιδήποτε άλλο», είπε ο Σέρλοκ Χολμς, χαμογελώντας με την έκπληξη μου. «Η απόδειξη της απλότητας της είναι ότι χωρίς καμία βοήθεια πέρα από μερικά πολύ συνηθισμένα συμπεράσματα μπόρεσα να πιάσω τον δράστη μέσα σε τρεις μέρες». «Αυτό είναι αλήθεια», είπα. «Σου έχω εξηγήσει ήδη πως ό,τι ξεφεύγει από το συνηθισμένο συνήθως είναι μάλλον ένας οδηγός παρά ένα εμπόδιο. Λύνοντας ένα πρόβλημα αυτού του είδους, το σημαντικό είναι να μπορείς να κάνεις αντίστροφους συλλογισμούς. Αυτό είναι πολύ χρήσιμη ικανότητα, και πολύ εύκολη, αλλά οι περισσότεροι δεν τη χρησιμοποιούν πολύ. Στις καθημερινές υποθέσεις της ζωής είναι πιο χρήσιμοι οι ευθείς συλλογισμοί, και έτσι οι άλλοι παραμελούνται. Υπάρχουν πενήντα άτομα που μπορούν να σκεφτούν με συνθετικούς συλλογισμούς για κάθε έναν που μπορεί να σκεφτεί με αναλυτικούς». «Ομολογώ», είπα, «ότι δεν σε παρακολουθώ». «Το περίμενα. Για να δω αν μπορώ να το εξηγήσω καλύτερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι, αν τους περιγράψεις μια σειρά γεγονότα, θα σου πουν ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Μπορούν να συνδυάσουν αυτά τα γεγονότα στον νου τους, και να συμπεράνουν από αυτά ότι θα συμβεί κάτι. Υπάρχουν και μερικοί όμως που, αν τους πεις ένα αποτέλεσμα, μπορούν να προσδιορίσουν μέσα από τη δική τους εσωτερική σκέψη ποια ήταν τα βήματα που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Αυτή την ικανότητα εννοώ όταν μιλώ για αντίστροφους ή αναλυτικούς συλλογισμούς». «Κατάλαβα», είπα. «Αυτή ήταν μια υπόθεση στην οποία μας δόθηκε το αποτέλεσμα και έπρεπε να βρούμε όλα τα άλλα μόνοι μας. Επίτρεψέ μου να προσπαθήσω να σου δείξω τα διαφορετικά βήματα της συλλογιστικής μου. Για να αρχίσω από την αρχή, πλησίασα το σπίτι, όπως ξέρεις, πεζός, και με τον νου μου εντελώς ελεύθερο από κάθε εντύπωση. Φυσικά άρχισα εξετάζοντας τον δρόμο, και εκεί, όπως σου έχω εξηγήσει ήδη, είδα καθαρά τα σημάδια μιας άμαξας, η οποία, όπως εξακρίβωσα με τις ερωτήσεις μου, πρέπει να είχε περάσει από κει τη νύχτα. Βεβαιώθηκα ότι ήταν άμαξα δημόσιας χρήσης και όχι ιδιωτική από τη στενή απόσταση των τροχών. Οι συνηθισμένες άμαξες δημόσιας χρήσης στο Λονδίνο είναι πολύ πιο στενές από την ιδιωτική άμαξα ενός τζέντλεμαν. Αυτό ήταν το πρώτο συμπέρασμα που έβγαλα. Μετά προχώρησα αργά στο μονοπάτι του κήπου, στο οποίο έτυχε το έδαφος να είναι από πηλό, όπου μένουν πολύ καθαρά αποτυπώματα. Σίγουρα εσένα σου φάνηκε απλώς μια ποδοπατημένη έκταση λάσπης, αλλά για τα δικά μου εκπαιδευμένα μάτια κάθε σημάδι πάνω στην επιφάνεια του είχε κάποιο νόημα. Δεν υπάρχει κλάδος της αστυνομικής επιστήμης που να είναι τόσο σημαντικός και τόσο παραμελημένος όσο η τέχνη ανάγνωσης των πατημασιών. Ευτυχώς, της έδινα πάντα μεγάλο βάρος, και με τη συστηματική εξάσκηση μού έχει γίνει δεύτερη φύση. Είδα τις βαριές πατημασιές των αστυνομικών, αλλά είδα επίσης τα ίχνη των δύο αντρών που είχαν περάσει πρώτοι μέσα από τον κήπο. Ήταν εύκολο να καταλάβεις ότι αυτά τα ίχνη προηγούνταν των άλλων, γιατί σε μερικά σημεία οι πατημασιές τους είχαν σβήσει εντελώς από τις άλλες. Με αυτό τον τρόπο σχηματίστηκε ο δεύτερος κρίκος, που μου έλεγε ότι οι νυχτερινοί επισκέπτες ήταν δύο στον αριθμό, ένας πολύ ψηλός (όπως υπολόγισα από το μήκος του διασκελισμού), και ο άλλος καλοντυμένος, αν έκρινα από το μικρό και κομψό αποτύπωμα που άφηναν οι μπότες του. Μπαίνοντας στο σπίτι, αυτό το τελευταίο συμπέρασμα επιβεβαιώθηκε. Είδα μπροστά μου τον άντρα με τις καλές μπότες. Ο ψηλός, επομένως, είχε κάνει τον φόνο, αν είχαμε όντως να κάνουμε με φόνο. Δεν υπήρχε κανένα τραύμα στο σώμα του θύματος, αλλά η ταραγμένη έκφραση στο πρόσωπο του μου έδειχνε ότι ήξερε τη μοίρα που τον περίμενε. Οι άνθρωποι που πεθαίνουν από καρδιακή προσβολή ή από οποιοδήποτε ξαφνικό φυσικό αίτιο, δεν έχουν ποτέ ταραγμένα χαρακτηριστικά. Όταν μύρισα τα χείλη του νεκρού διέκρινα μια κάπως ξινή οσμή, και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι τον είχαν αναγκάσει να πάρει δηλητήριο. Και πάλι θεώρησα ότι τον είχαν αναγκάσει από το μίσος και τον φόβο που έβλεπα στο πρόσωπο του. Με τη μέθοδο του αποκλεισμού, είχα φθάσει σε αυτό το αποτέλεσμα, γιατί καμία άλλη θεωρία δεν συμφωνούσε με τα γεγονότα. Μην φανταστείς ότι είναι αδιανόητη αυτή η ιδέα. Η διά της βίας χορήγηση δηλητηρίου δεν είναι με κανέναν τρόπο κάτι καινούριο στα εγκληματικά χρονικά. Ένας τοξικολόγος θα σκεφτεί αμέσως τις υποθέσεις του Ντόλσκι στην Οδησσό και του Λετουριέ στο Μονπελιέ. Και τώρα ακολουθούσε το μεγάλο ερώτημα, το γιατί. 0 σκοπός του φόνου δεν ήταν η ληστεία, γιατί δεν είχαν πάρει τίποτα. Μήπως το αίτιο ήταν πολιτικό, λοιπόν, ή ίσως κάποια γυναίκα; Αυτό ήταν το ερώτημα που αντιμετώπιζα. Έκλινα από την αρχή προς τη δεύτερη εξήγηση. Οι πολιτικοί δολοφόνοι κάνουν τη δουλειά τους και το σκάνε. Αυτός ο φόνος, αντίθετα, είχε γίνει προμελετημένα, και ο δράστης είχε αφήσει τα ίχνη του σε όλο το δωμάτιο, πράγμα που έδειχνε ότι ήταν εκεί πολλή ώρα. Η αντιδικία που είχε οδηγήσει σε μια τόσο μεθοδική εκδίκηση πρέπει να ήταν ιδιωτική και όχι πολιτική. Όταν ανακαλύφθηκε η λέξη που ήταν γραμμένη στον τοίχο, έκλινα ακόμη περισσότερο προς αυτή τη γνώμη. Προφανώς ήταν ένα τέχνασμα. Όταν βρέθηκε η βέρα, όμως, βεβαιώθηκα. Προφανώς ο δολοφόνος την είχε χρησιμοποιήσει για να υπενθυμίσει στο θύμα του κάποια νεκρή ή απούσα γυναίκα. Σε αυτό το σημείο ρώτησα τον Γκρέγκσον αν στο τηλεγράφημα προς το Κλίβελαντ είχε ρωτήσει αν υπήρχε κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο στο προηγούμενο ιστορικό του Ντρέμπερ. Θα θυμάσαι ότι μου απάντησε αρνητικά. Μετά εξέτασα προσεκτικά το δωμάτιο, και έτσι επιβεβαίωσα τη γνώμη μου για το ύψος του δολοφόνου, και βρήκα επίσης πρόσθετες λεπτομέρειες για το πούρο Τριχινόπολης και το μήκος των νυχιών του. Είχα ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, αφού δεν υπήρχαν ενδείξεις πάλης, το αίμα στο πάτωμα προερχόταν από τη μύτη του δολοφόνου λόγω της έξαψης. Έβλεπα ότι η διαδρομή του αίματος συνέπιπτε με τις πατημασιές του στο πάτωμα. Είναι σπάνιο να πάθει κανείς τέτοια αιμορραγία μόνο από συναισθηματική ένταση, εκτός αν έχει υπεραιμία, και έτσι διακινδύνευσα την πρόβλεψη ότι ο εγκληματίας ήταν σφριγηλός και κοκκινοπρόσωπος. Τα γεγονότα απέδειξαν ότι είχα κρίνει σωστά. Φεύγοντας από το σπίτι, έκανα αυτό που είχε αμελήσει ο Γκρέγκσον. Τηλεγράφησα στον επικεφαλής της αστυνομίας στο Κλίβελαντ, και περιόρισα τις ερωτήσεις μου στις περιστάσεις που συνδέονται με τον γάμο του Ίνοκ Ντρέμπερ. Η απάντηση ήταν καθοριστική. Μου απάντησε ότι ο Ντρέμπερ είχε ζητήσει την προστασία του νόμου για έναν παλιό ερωτικό αντίζηλο ονόματι Τζέφερσον Χόουπ, και ότι αυτός ο Χόουπ ήταν στην Ευρώπη. Ήξερα τώρα ότι είχα τη λύση του μυστηρίου στα χέρια μου, και το μόνο που απέμενε ήταν να πιάσω τον δολοφόνο. Είχα συμπεράνει ήδη ότι ο άνθρωπος που είχε μπει στο σπίτι με τον Ντρέμπερ δεν ήταν παρά εκείνος που οδηγούσε την άμαξα. Τα σημάδια στον δρόμο μού έδειχναν ότι το άλογο είχε απομακρυνθεί από το σημείο όπου το είχαν αφήσει με έναν τρόπο που θα ήταν αδύνατος αν υπήρχε κάποιος εκεί. Επομένως, πού αλλού μπορεί να ήταν ο αμαξάς αν όχι μέσα στο σπίτι; Επιπλέον, ήταν παράλογο να θεωρήσει κανείς ότι ένας λογικός άνθρωπος θα διέπραττε ένα προμελετημένο έγκλημα μπροστά στα μάτια ενός τρίτου, που ήταν σίγουρο ότι θα τον πρόδινε. Τέλος, αν υποθέσουμε ότι κάποιος ήθελε να παρακολουθήσει έναν άλλο μέσα στο Λονδίνο, ποιος καλύτερος τρόπος υπήρχε από το να γίνει αμαξάς; Όλα αυτά τα στοιχεία με οδήγησαν στο αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα ότι ο Τζέφερσον Χόουπ συγκαταλεγόταν ανάμεσα στους αμαξάδες της πόλης. Αν ήταν αμαξάς, δεν υπήρχε λόγος να πιστέψω ότι είχε πάψει να είναι. Αντίθετα, από τη δική του άποψη, κάθε ξαφνική αλλαγή ήταν πιθανό να τραβήξει την προσοχή. Κατά πάσα πιθανότητα, θα συνέχιζε να δουλεύει, για ένα διάστημα τουλάχιστον. Ούτε υπήρχε λόγος να θεωρήσω ότι χρησιμοποιούσε ψεύτικο όνομα. Γιατί να αλλάξει το όνομα του σε μια χώρα όπου κανείς δεν ήξερε το πραγματικό του; Έτσι οργάνωσα τους αστυνομικούς μου, τα παιδιά που ζητιανεύουν στον δρόμο, μέχρι που βρήκαν τον άνθρωπο που ήθελα. Το πόσο καλά τα κατάφεραν, και πόσο γρήγορα εκμεταλλεύτηκα την ανακάλυψη τους, το θυμάσαι καλά. Ο φόνος του Στάνγκερσον ήταν ένα περιστατικό εντελώς απρόσμενο, αλλά που δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να αποτραπεί. Μέσα από αυτόν, όπως ξέρεις, έπεσαν στα χέρια μου τα χάπια, την ύπαρξη των οποίων είχα ήδη συμπεράνει. Βλέπεις ότι όλη η υπόθεση είναι μια σειρά από λογικά συμπεράσματα χωρίς κανένα κενό ή σφάλμα». Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 190-196 [πάνω]
Μόλις άκουσε τα βήματα μας γύρισε και πετάχτηκε όρθιος φωνάζοντας χαρούμενος. «Το βρήκα! Το βρήκα», είπε στον Στάμφορντ, τρέχοντας προς το μέρος του με έναν δοκιμαστικό σωλήνα στο χέρι. «Βρήκα ένα αντιδραστήριο που κατακρημνίζεται μόνο από την αιμοσφαιρίνη και τίποτε άλλο». Δεν θα έδειχνε πιο χαρούμενος ακόμη και αν είχε ανακαλύψει χρυσωρυχείο. Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 14
Καθώς μιλούσε, έριξε μέσα στο δοχείο μερικούς λευκούς κρυστάλλους, και μετά πρόσθεσε μερικές σταγόνες από ένα διαφανές υγρό. Αμέσως το περιεχόμενο πήρε ένα μουντό χρώμα σαν του μαονιού, και ένα καστανωπό ίζημα κατακρημνίστηκε στον πυθμένα του γυάλινου δοχείου. «Χα!» φώναξε χτυπώντας τα χέρια. Ήταν χαρούμενος σαν παιδί με καινούριο παιχνίδι. Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 15
Με έναν αέρα αδιαφορίας που, υπό άλλες συνθήκες, θα πίστευα ότι αγγίζει τα όρια της επιτήδευσης, άρχισε να περπατά πάνω - κάτω στο πεζοδρόμιο και να κοιτάζει αφηρημένα το έδαφος, τον ουρανό, τα απέναντι σπίτια και τα κάγκελα. Αφού τελείωσε αυτή την εξέταση, προχώρησε προσεκτικά στο μονοπάτι, ή μάλλον στα χόρτα δίπλα στο μονοπάτι, κρατώντας το βλέμμα του καρφωμένο στο έδαφος. Δυο φορές σταμάτησε και τη μία τον είδα να χαμογελά, και τον άκουσα να βγάζει ένα ικανοποιημένο επιφώνημα. Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 41 [πάνω]
[διακειμενικότητα στον Σέρλοκ Χολμς] Τέλος, εξέτασε με τον φακό τη λέξη στον τοίχο, μελετώντας κάθε γράμμα της με την πιο εξονυχιστική προσοχή. Μετά φάνηκε να μένει ικανοποιημένος, γιατί έβαλε πάλι τη μεζούρα και τον φακό στην τσέπη του. «Λένε ότι ιδιοφυΐα είναι η ικανότητα να καταβάλεις άπειρο κόπο», είπε χαμογελώντας. «Είναι πολύ κακός ορισμός, αλλά σίγουρα ισχύει για τη δουλειά του αστυνομικού». Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 49
«Α, αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Αν ο ένοχος πιαστεί, θα είναι χάρη στις προσπάθειες τους. Αν ξεφύγει, θα είναι παρά τις προσπάθειες τους. Είναι κορώνα κερδίζω και γράμματα χάνεις. Ό,τι κι αν κάνουν θα έχουν οπαδούς. "Un sot trouve toujours un plus sot qui l’admire (ο ανόητος βρίσκει πάντα έναν ακόμα πιο ανόητο που τον θαυμάζει). Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 79
«Δεν σου το είχα πει όταν αρχίσαμε;» φώναξε ο Σέρλοκ Χολμς γελώντας. «Αυτό είναι το αποτέλεσμα όλης μας της Σπουδής στο Κόκκινο: να πάρουν εύφημη μνεία». «Δεν πειράζει», απάντησα. «Έχω όλα τα γεγονότα στο ημερολόγιο μου, και το κοινό θα τα μάθει. Στο μεταξύ, πρέπει να αρκεστείς στην επίγνωση της επιτυχίας, σαν τον Ρωμαίο φιλάργυρο: "Populus me sibilat, at mihi plaudo Ipse domi simul ac nummos contemplor in arca. (Το κοινό με γιουχάρει, αλλά εγώ χειροκροτώ τον εαυτό μου στο σπίτι μου όταν κοιτάζω τα νομίσματα στο σεντούκι μου) Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Σπουδή στο κόκκινο, (μτφρ Γιώργος Μπαρουξής) Το Ποντίκι 2013(;), σ. 197 [πάνω]
|
|
