Τσέζαρε Παβέζε, Ο θάνατος θα ‘ρθει

Ο θάνατος θά 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου —

αυτός ο θάνατος που μας συντροφεύει

απ' το πρωί ως το βράδυ, άγρυπνος,

κρυφός, σαν μια παλιά τύψη

ή μια παράλογη συνήθεια. Τα μάτια σου

θα ναι μια άδεια λέξη,

κραυγή που έσβησε, σιωπή.

Έτσι τα βλέπεις κάθε πρωινό

όταν μονάχη σκύβεις

στον καθρέφτη. Ω αγαπημένη ελπίδα,

αυτή τη μέρα θα μάθουμε κι εμείς

πως είσαι η ζωή κι είσαι το τίποτα.

Για όλους ο θάνατος έχει ένα βλέμμα.

Ο θάνατος θά 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου.

Θα 'ναι σαν ν' αφήνεις μια συνήθεια,

σαν ν' αντικρίζεις μέσα στον καθρέφτη

να αναδύεται ένα πρόσωπο νεκρό,

σαν ν' ακούς ένα κλεισμένο στόμα.

Θα κατεβούμε στην άβυσσο βουβοί.

μτφρ. Σωτήρης Τριβιζάς (γενν. 1960)

ΣΧΟΛΙΟ       

Παρότι τα πρώτα ποιήματα του Παβέζε διακρίνονται από μιαν αντικειμενικότητα που τα φέρνει πολύ κοντά στη διηγηματική αφήγηση (ο Παβέζε γρήγορα εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους Ιταλούς πεζογράφους), περιέχουν εν σπέρματι τη δραματική αίσθηση της σιωπής και της μοναξιάς, που θα εκδηλωθεί στην ώριμη ποιητική του παραγωγή. Η αίσθηση αυτή θα διατυπωθεί με τη μορφή μιας λυρικότερης έκφρασης, την οποία υπαγορεύουν όχι πλέον οι άμεσες αντιδράσεις στα εξωτερικά γεγονότα της πραγματικότητας αλλά οι βαθύτερες ψυχολογικές μεταπτώσεις τις οποίες προκαλεί η σύγκρουση του ποιητή με αυτήν.

Το «Ο θάνατος θα έρθει» -ένα από τα τελευταία ποιήματα του Παβέζε- είναι σχεδόν προαναγγελτικό του εθελούσιου πρόωρου θανάτου του. Η γυναίκα (ονειρεμένη, επιθυμητή, κατακτημένη) θα παραμείνει για τον Παβέζε κάτι το ανεξιχνίαστο. Πηγή λύτρωσης και ταυτόχρονα φορέας της καταστροφής, φαίνεται ν' απεικονίζεται στο ποίημα αυτό περισσότερο ως αντικείμενο ενός φυσικού βασάνου, από τον οποίο ο ποιητής δεν μπορεί ν' απαλλαγεί παρά μόνο με την καταβύθιση στο απόλυτο σκοτάδι. Το θέμα έρωτας-θάνατος εμφανίζεται εδώ με την πλέον άμεση διατύπωση, απογυμνωμένο από μυθικές ή ιστορικές επιστρωματώσεις.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ  

Ποια μορφή έχει ο θάνατος στο ποίημα;

Ποια είναι τα αισθήματα του ποιητή απέναντι στον θάνατο;

CESARE PAVESΕ (Σαν Στέφανο Μπέλμπο 1908 - Τορίνο 1950). Ιταλός πεζογράφος και ποιητής. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο και στη συνέχεια εργάστηκε ως καθηγητής της αγγλικής γλώσσας σε διάφορα σχολεία. Το 1935 συνελήφθη, λόγω των αντιφασιστικών του αντιλήψεων, και εκτοπίστηκε για ένα χρόνο στην Καλαβρία. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, προσχώρησε στο κομμουνιστικό κόμμα. Παρά τη δημόσια προσφορά του, ο Παβέζε ζούσε μοναχικό βίο, με έντονες υπαρξιακές αγωνίες και προβλήματα στην επικοινωνία με τον κοινωνικό του περίγυρο. Αυτοκτόνησε, ενώ βρισκόταν στο αποκορύφωμα της λογοτεχνικής του φήμης.

Αντιπροσωπευτικά ποιητικά του έργα: Η δουλειά κουράζει (1936), Ο θάνατος θά 'ρθει (1951). Η καλύτερη ωστόσο λογοτεχνική του παραγωγή εντοπίζεται κυρίως στα μυθιστορήματα του: Στην παραλία (1941), Ο σύντροφος (1947), Ο διάβολος στους λόφους (1948), Κοπέλες μόνες (1949). Το φεγγάρι και η πυρά (1950), κ.ά