|
|
τίτλος και σύνταξη δοκιμίου πειθούς στη γ΄ λυκείου (Δημοσιεύτηκε από το χρήστη Vasilis Simeonidis στις 6 Δεκέμβριος 2009 στις 18:48 στην ομάδα η νέα ελληνική γλώσσα ως αντικείμενο διδασκαλίας)
Δέχτηκα μέιλ που έθετε το ζήτημα της σύνταξης τίτλου, του επικοινωνιακού πλαισίου σε σχέση με το δοκίμιο πειθούς στην έκθεση. Το ερώτημα με οδήγησε στον παρακάτω προβληματισμό: Το δοκίμιο πειθούς είναι ένα κειμενικό είδος σχετικά ασαφές, προφανώς εννοούμε – με βάση το σχολικό βιβλίο της γ΄ λυκείου – το αποδεικτικό δοκίμιο (σελ. 120) με λογιότερη γλώσσα που λειτουργεί κυρίως αναφορικά (σελ. 131) και λογική οργάνωση του περιεχομένου και των ιδεών (σελ. 132). Αυτά είναι κειμενικά χαρακτηριστικά.
Το επικοινωνιακό
πλαίσιο είναι εξωκειμενικό. Βέβαια καθορίζει τη γλώσσα και το ύφος του κειμένου.
Όμως, νομίζω, δε μπορεί να δοθεί a-priori οδηγία σχετικά με τον τίτλο. Νομίζω ότι, σε κάθε περίπτωση, είναι φορμαλιστικό να εμμένουμε στην ύπαρξη ή όχι του τίτλου. Περισσότερη σημασία έχει η γλώσσα και το ύφος του κειμένου. Δυστυχώς όλα αυτά αντί να συζητούνται ανοιχτά, παραμένουν «μυστικές» συνταγές επιτυχίας(;) στις Πανελλαδικές.
Απαντήσεις σε αυτή τη συζήτηση
Απάντηση από τον/την Χριστίνα Παπαγγελή στις Αν κατάλαβα καλά, Βασίλη, λες ότι μπορούμε να ζητήσουμε "δοίμιο πειθούς" στην παραγωγή λόγου σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο. Συμφωνώ και το τραβώ στα άκρα επισημαίνοντας ότι, σε ΚΑΘΕ περίπτωση απαιτούμε από τους μαθητές "δοκίμιο πειθούς", "έκθεση ιδεών", δηλαδή τεκμηριωμένες απόψεις κατά κανόνα σε αναφορική γλώσσα, ακόμα κι όταν τους ζητάμε να γράψουν επιστολή σε φίλο τους (ασφαλώς δεν αρκούμαστε στα καθημερινά νέα). Επομένως, πράγματι, ο τίτλος είναι αναγκαίο στοιχείο στο άρθρο, όπου χρωματίζει και την οπτική γωνία.
Απάντηση από τον/την Γιάννης Μαργιούλας στις Η γνώμη μου είναι πως οι οδηγίες για υπαγωγή όλων των μαθητικών κειμένων (τουλάχιστον της Γ Λυκείου) στη φόρμα του "δοκιμίου πειθούς", μπορεί να είναι συμβατές με τα τυποποιημένα αιτούμενα των γενικών εξετάσεων, αλλά περιορίζουν ασφυκτικά και καταστρατηγούν την επίσημη διδακτική στοχοθεσία του μαθήματος. Εξηγούμαι : κριτικά - αποφαντικά κείμενα που καλούνται να παράγουν οι μαθητές στο λύκειο είναι - εκτός από το δοκίμιο - και η είδηση, το άρθρο, η παρουσίαση - κριτική κλπ. Παρόλο που η διάκρισή τους δεν είναι πάντα ευχερής και απόλυτη, πιστεύω πως η αδιαφορία για ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, οδηγεί τους μαθητές να συνεχίζουν να παράγουν καμουφλαρισμένες "εκθέσεις ιδεών" παλαιάς κοπής. Εξακολουθεί δηλαδή να ισχύει η κατάσταση την οποία τα βιβλία της Έκθεσης - Έκφρασης και το νέο (από το 1999) πλαίσιο σπουδών του μαθήματος επεδίωκαν να ανατρέψουν.
Απάντηση από τον/την Χρυσάνθη Κουτσιβίτη στις
Γιάννη, συμφωνώ
απόλυτα. Καταρχάς να πω ότι το αντικείμενο συζήτησης της συγκεκριμένης ομάδας με
χαροποίησε πολύ κ ευτυχώς με ενέγραψε το σύστημα. Πρέπει επιτέλους να αλλάξουν
τα πράγματα στην έκθεση. Τα κείμενα που φιλοξενούνται στα βιβλία είναι πλέον
εκτός εποχής. Τούτο όμως εύκολα αλλάζει ή κ ξεπερνιέται κ με τη δική μας
αυτενέργεια. Μπορούμε να φωτοτυπήσουμε άλλα δικά μας κείμενα. Όμως, τι ζητάμε
από τα παιδιά; Τις τυπικές εκθέσεις παλαιάς κοπής. Δυστυχώς κ στις Πανελλήνιες
εξετάζουμε την τυποποίηση κ τη βαθμολογούμε θετικά. Ιδέες κάπως διαφορετικές από
την «φροντιστηριακή» λογική που μας έχει ποτίσει κ στο σχολείο δεν παίρνουν
μονάδες. Κάτι είχε αναφέρει η Χριστίνα πριν από καιρό για τις απόψεις των
παιδιών για τη γλώσσα στο φέησμπουκ. Μετά από τόσα χρόνια στην εκπαίδευση αποφάσισα ότι εάν εκφράζεται έτσι ο μαθητής κ βοηθιέται στο να συνεχίσει το θέμα του, είναι θεμιτές οι ρητορικές ερωτήσεις κ άλλα πράγματα που δένουν το λόγο πολλές φορές. Άρα θα πρέπει να γίνουμε πιο ανοιχτόμυαλοι εμείς πρώτα κ να ξέρουμε τι θα ζητάμε κ τι βαθμολογούμε τελικά. Το κακό είναι ότι στη θεωρία τα δεχόμαστε αλλά στην πράξη δεν τα εφαρμόζουμε, εννοώ τις διαφορετικές από τις κοινά αποδεκτές απόψεις-απόψεις των μαθητών, όχι των φροντιστών ή δικές μας.
Απάντηση από τον/την Χριστίνα Παπαγγελή στις Γιάννη, συμφωνώ απόλυτα κι αυτό που λές ισχύει σε τέτοιο βαθμό, που τα περισσότερα παιδιά γράφουν σ' αυτόν τον "ξύλινο" λόγο ακόμα κι όταν πρόκειται για τη δική τους σχολική εφημερίδα, που κυκλοφοράει στο σχολείο τους. Είχαμε την ευκαιρία να το διαπιστώσουμε πέρσι τους τελευταίους μήνες και φέτος με την κυκλοφορία 2-3 φύλλων στο σχολείο μας. Έχουν συνδέει το γραπτό κι έντυπο λόγο με το "επίσημο", να μην πω "Παπανούτσιο" ύφος. Θέλει πολλή προσπάθεια και διδακτική "πράξη" για να ξεφύγουν από τα κλισέ των εξετάσεων.
Η γνώμη μου είναι πως οι οδηγίες για υπαγωγή όλων των μαθητικών κειμένων (τουλάχιστον της Γ Λυκείου) στη φόρμα του "δοκιμίου πειθούς", μπορεί να είναι συμβατές με τα τυποποιημένα αιτούμενα των γενικών εξετάσεων, αλλά περιορίζουν ασφυκτικά και καταστρατηγούν την επίσημη διδακτική στοχοθεσία του μαθήματος. Εξηγούμαι : κριτικά - αποφαντικά κείμενα που καλούνται να παράγουν οι μαθητές στο λύκειο είναι - εκτός από το δοκίμιο - και η είδηση, το άρθρο, η παρουσίαση - κριτική κλπ. Παρόλο που η διάκρισή τους δεν είναι πάντα ευχερής και απόλυτη, πιστεύω πως η αδιαφορία για ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, οδηγεί τους μαθητές να συνεχίζουν να παράγουν καμουφλαρισμένες "εκθέσεις ιδεών" παλαιάς κοπής. Εξακολουθεί δηλαδή να ισχύει η κατάσταση την οποία τα βιβλία της Έκθεσης - Έκφρασης και το νέο (από το 1999) πλαίσιο σπουδών του μαθήματος επεδίωκαν να ανατρέψουν.
Απάντηση από τον/την Χριστίνα Παπαγγελή στις
Χρυσάνθη, Άλλωστε, νομίζω ότι όταν είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο, δεν αποκλείουμε την πιθανότητα να πειστούμε εμείς! Να σε ρωτήσω και κάτι που δεν το γνωρίζω: υπάρχει κάποια διδακτική οδηγία για τη χρήση των ρητορικών ερωτήσεων;
Γιάννη, συμφωνώ
απόλυτα. Καταρχάς να πω ότι το αντικείμενο συζήτησης της συγκεκριμένης ομάδας με
χαροποίησε πολύ κ ευτυχώς με ενέγραψε το σύστημα. Πρέπει επιτέλους να αλλάξουν
τα πράγματα στην έκθεση. Τα κείμενα που φιλοξενούνται στα βιβλία είναι πλέον
εκτός εποχής. Τούτο όμως εύκολα αλλάζει ή κ ξεπερνιέται κ με τη δική μας
αυτενέργεια. Μπορούμε να φωτοτυπήσουμε άλλα δικά μας κείμενα. Όμως, τι ζητάμε
από τα παιδιά; Τις τυπικές εκθέσεις παλαιάς κοπής. Δυστυχώς κ στις Πανελλήνιες
εξετάζουμε την τυποποίηση κ τη βαθμολογούμε θετικά. Ιδέες κάπως διαφορετικές από
την «φροντιστηριακή» λογική που μας έχει ποτίσει κ στο σχολείο δεν παίρνουν
μονάδες. Κάτι είχε αναφέρει η Χριστίνα πριν από καιρό για τις απόψεις των
παιδιών για τη γλώσσα στο φέησμπουκ. Μετά από τόσα χρόνια στην εκπαίδευση αποφάσισα ότι εάν εκφράζεται έτσι ο μαθητής κ βοηθιέται στο να συνεχίσει το θέμα του, είναι θεμιτές οι ρητορικές ερωτήσεις κ άλλα πράγματα που δένουν το λόγο πολλές φορές. Άρα θα πρέπει να γίνουμε πιο ανοιχτόμυαλοι εμείς πρώτα κ να ξέρουμε τι θα ζητάμε κ τι βαθμολογούμε τελικά. Το κακό είναι ότι στη θεωρία τα δεχόμαστε αλλά στην πράξη δεν τα εφαρμόζουμε, εννοώ τις διαφορετικές από τις κοινά αποδεκτές απόψεις-απόψεις των μαθητών, όχι των φροντιστών ή δικές μας.
Απάντηση από τον/την Vasilis Simeonidis στις Το θέμα των εξετάσεων του 2001 ήταν το παρακάτω:
Σας δίνεται η ευκαιρία, με αφορμή μια πολιτιστική εκδήλωση του σχολείου σας, να συναντήσετε έναν διανοούμενο. Ποιες σκέψεις σας θα του εκθέτατε σχετικά με το πώς πρέπει να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν σήμερα τη νεολαία; (Να καταγράψετε τις σκέψεις σας αυτές σ' ένα δοκίμιο πειθούς 500-600 λέξεων, το οποίο θα του επιδώσετε κατά τη συνάντησή σας.)
Εδώ δημιουργείται ίσως σύγχυση ανάμεσα στο επικοινωνιακό πλαίσιο (έκθεση σκέψεων προς το διανοούμενο) και στο είδος του κειμένου που ορίζεται στην παρένθεση δοκίμιο πειθούς).
Αυτό υπήρξε και η αφετηρία του προβληματισμού και παραμένει το «ωφελιμιστικό» ερώτημα: η έλλειψη τίτλου στερεί μονάδες από το μαθητή σε τέτοια περίπτωση;
Απάντηση από τον/την Χρυσάνθη Κουτσιβίτη στις
Χριστίνα, καλημέρα.
Είμαι αρκετά χρονάκια στην εκπαιδευση κ μέχρι τώρα καμια διδακτική οδηγία δεν
αποκλείει τις ρητορικές ερωτήσεις. Είναι ανεπίσημος αποκλεισμός που εδώ κ χρόνια
αναπαράγεται από εμάς της δημόσιας εκπαίδευσης κ από τους συναδέλφους των
φροντιστηρίων.
Απάντηση από τον/την Σωτήρης Γκαρμπούνης στις Γεια στη Χρυσάνθη και στους υπόλοιπους. Χωρίς να έχω την εμπειρία σας στη βαθμολόγηση κειμένων στις Πανελλαδικές, τολμώ να πω ότι το πρόβλημα αφορά κυρίως την περίσταση των ίδιων των εξετάσεων. Εννοώ πως η παράμετρος "επιτυχία ή αποκλεισμός" που λειτουργεί καθοριστικά σ' αυτές τις εξετάσεις, οδηγεί νομοτελειακά να ποσοτικοποιούμε παραμέτρους που είναι μόνο ποιοτικές. Έτσι κατά τη γνώμη μου εξηγείται και η διολίσθηση σε πιο παραδοσιακές μορφές θεμάτων, σε επιλογή τετριμμένων κειμένων και η απαξίωση των σχολικών βιβλίων που πράγματι είχαν μια ανατρεπτική ματιά. Η κατάσταση αυτή σχηματοποιεί τελικά το μαθητικό κείμενο σε κάτι που μπορεί λιγότερο ή περισσότερο να μετρηθεί με μια μεζούρα, μειώνει τα ρίσκα στη βαθμολόγηση (γιατί αυτό είναι το ζητούμενο για όλους και όχι η αποτελεσματικότητα του κειμένου) και δικαιώνει το "φοβερό" και "τρομερό" γνώρισμα των πανελλαδικών, δηλαδή την αξιοπιστία τους. Έτσι η κοινωνία είναι ήσυχη για τα παιδιά της! Η δε διαδικασία εξέτασης του συγκεκριμένου μαθήματος ακόμα πιο ήσυχη και το αποτέλεσμα συχνά... βάλτος. (έστω και ψηλά βαθμολογημένος!)
Γιάννη, συμφωνώ
απόλυτα. Καταρχάς να πω ότι το αντικείμενο συζήτησης της συγκεκριμένης ομάδας με
χαροποίησε πολύ κ ευτυχώς με ενέγραψε το σύστημα. Πρέπει επιτέλους να αλλάξουν
τα πράγματα στην έκθεση. Τα κείμενα που φιλοξενούνται στα βιβλία είναι πλέον
εκτός εποχής. Τούτο όμως εύκολα αλλάζει ή κ ξεπερνιέται κ με τη δική μας
αυτενέργεια. Μπορούμε να φωτοτυπήσουμε άλλα δικά μας κείμενα. Όμως, τι ζητάμε
από τα παιδιά; Τις τυπικές εκθέσεις παλαιάς κοπής. Δυστυχώς κ στις Πανελλήνιες
εξετάζουμε την τυποποίηση κ τη βαθμολογούμε θετικά. Ιδέες κάπως διαφορετικές από
την «φροντιστηριακή» λογική που μας έχει ποτίσει κ στο σχολείο δεν παίρνουν
μονάδες. Κάτι είχε αναφέρει η Χριστίνα πριν από καιρό για τις απόψεις των
παιδιών για τη γλώσσα στο φέησμπουκ. Μετά από τόσα χρόνια στην εκπαίδευση αποφάσισα ότι εάν εκφράζεται έτσι ο μαθητής κ βοηθιέται στο να συνεχίσει το θέμα του, είναι θεμιτές οι ρητορικές ερωτήσεις κ άλλα πράγματα που δένουν το λόγο πολλές φορές. Άρα θα πρέπει να γίνουμε πιο ανοιχτόμυαλοι εμείς πρώτα κ να ξέρουμε τι θα ζητάμε κ τι βαθμολογούμε τελικά. Το κακό είναι ότι στη θεωρία τα δεχόμαστε αλλά στην πράξη δεν τα εφαρμόζουμε, εννοώ τις διαφορετικές από τις κοινά αποδεκτές απόψεις-απόψεις των μαθητών, όχι των φροντιστών ή δικές μας.
Απάντηση από τον/την Δημήτρης Σφακιανάκης στις Σωτήρης Γκαρμπούνης είπε: Γεια στη Χρυσάνθη και στους υπόλοιπους. Χωρίς να έχω την εμπειρία σας στη βαθμολόγηση κειμένων στις Πανελλαδικές, τολμώ να πω ότι το πρόβλημα αφορά κυρίως την περίσταση των ίδιων των εξετάσεων. Εννοώ πως η παράμετρος "επιτυχία ή αποκλεισμός" που λειτουργεί καθοριστικά σ' αυτές τις εξετάσεις, οδηγεί νομοτελειακά να ποσοτικοποιούμε παραμέτρους που είναι μόνο ποιοτικές. Έτσι κατά τη γνώμη μου εξηγείται και η διολίσθηση σε πιο παραδοσιακές μορφές θεμάτων, σε επιλογή τετριμμένων κειμένων και η απαξίωση των σχολικών βιβλίων που πράγματι είχαν μια ανατρεπτική ματιά. Η κατάσταση αυτή σχηματοποιεί τελικά το μαθητικό κείμενο σε κάτι που μπορεί λιγότερο ή περισσότερο να μετρηθεί με μια μεζούρα, μειώνει τα ρίσκα στη βαθμολόγηση (γιατί αυτό είναι το ζητούμενο για όλους και όχι η αποτελεσματικότητα του κειμένου) και δικαιώνει το "φοβερό" και "τρομερό" γνώρισμα των πανελλαδικών, δηλαδή την αξιοπιστία τους. Έτσι η κοινωνία είναι ήσυχη για τα παιδιά της! Η δε διαδικασία εξέτασης του συγκεκριμένου μαθήματος ακόμα πιο ήσυχη και το αποτέλεσμα συχνά... βάλτος. (έστω και ψηλά βαθμολογημένος!)
Γιάννη, συμφωνώ
απόλυτα. Καταρχάς να πω ότι το αντικείμενο συζήτησης της συγκεκριμένης ομάδας με
χαροποίησε πολύ κ ευτυχώς με ενέγραψε το σύστημα. Πρέπει επιτέλους να αλλάξουν
τα πράγματα στην έκθεση. Τα κείμενα που φιλοξενούνται στα βιβλία είναι πλέον
εκτός εποχής. Τούτο όμως εύκολα αλλάζει ή κ ξεπερνιέται κ με τη δική μας
αυτενέργεια. Μπορούμε να φωτοτυπήσουμε άλλα δικά μας κείμενα. Όμως, τι ζητάμε
από τα παιδιά; Τις τυπικές εκθέσεις παλαιάς κοπής. Δυστυχώς κ στις Πανελλήνιες
εξετάζουμε την τυποποίηση κ τη βαθμολογούμε θετικά. Ιδέες κάπως διαφορετικές από
την «φροντιστηριακή» λογική που μας έχει ποτίσει κ στο σχολείο δεν παίρνουν
μονάδες. Κάτι είχε αναφέρει η Χριστίνα πριν από καιρό για τις απόψεις των
παιδιών για τη γλώσσα στο φέησμπουκ. Μετά από τόσα χρόνια στην εκπαίδευση αποφάσισα ότι εάν εκφράζεται έτσι ο μαθητής κ βοηθιέται στο να συνεχίσει το θέμα του, είναι θεμιτές οι ρητορικές ερωτήσεις κ άλλα πράγματα που δένουν το λόγο πολλές φορές. Άρα θα πρέπει να γίνουμε πιο ανοιχτόμυαλοι εμείς πρώτα κ να ξέρουμε τι θα ζητάμε κ τι βαθμολογούμε τελικά. Το κακό είναι ότι στη θεωρία τα δεχόμαστε αλλά στην πράξη δεν τα εφαρμόζουμε, εννοώ τις διαφορετικές από τις κοινά αποδεκτές απόψεις-απόψεις των μαθητών, όχι των φροντιστών ή δικές μας.
Απάντηση από τον/την Παύλος Βελιτζέλος στις Μια και πρόκειται για το πρώτο μου κείμενο στην κοινότητα αυτή, να χαιρετίσω πρώτα όλους τους συναδέλφους και να πω ότι χάρηκα πολύ για την ύπαρξη αυτού του χώρου συζήτησης. Επί του προκειμένου τώρα: ενώ το θέμα αυτής της συζήτησης προσδιορίστηκε εξαρχής και συγκεκριμένα, η συζήτηση εμφανίζει τάσης "εκτροπής" προς το γενικότερο θέμα της τυποποίησης, του "κλισαρίσματος" στα γραπτά των μαθητών. Δεν είναι τυχαίο: οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό που απασχολεί κάθε ανήσυχο δάσκαλο του λόγου είναι το γενικότερο δίλημμα "πόση ελευθερία και γνησιότητα αντέχουν οι εξετάσεις στην Έκφραση-Έκθεση". Μήπως θα έπρεπε να ανοίξουμε ξεχωριστή συζήτηση γι αυτό το πολύ γενικότερο και πολύ βασικότερο θέμα; Προσωπικά, απευθύνθηκα στις συμβούλους της περιοχής μου, θέλουν και αυτές να ανοίξει μια συζήτηση γι αυτό, αλλά τέτοια που να αγγίξει (ει δυνατόν) τους βαθμολογητές. Μάλλον θα το επιχειρήσω λοιπόν, για να μην καταχραστώ άλλο το φιλόξενο "χώρο" που εγκαινίασε ο Βασίλης. Α! και για ν' τοποθετηθώ και στο συγκεκριμένο θέμα αυτής της συζήτησης, να πω ότι συμφωνώ κι εγώ: το θέμα που τέθηκε ήταν αντιφατικό ως προς το πλαίσιο και γι αυτό δεν πρέπει να τιμωρείται ο μαθητής.
Απάντηση από τον/την Vasilis Simeonidis στις Γεια σου Παύλε
Νομίζω ότι μπορείς
να βοηθήσεις, ώστε να δημιουργηθεί ένας χώρος ουσιαστικής συζήτησης.
Μια και
πρόκειται για το πρώτο μου κείμενο στην κοινότητα αυτή, να χαιρετίσω πρώτα όλους
τους συναδέλφους και να πω ότι χάρηκα πολύ για την ύπαρξη αυτού του χώρου
συζήτησης. Επί του προκειμένου τώρα: ενώ το θέμα αυτής της συζήτησης
προσδιορίστηκε εξαρχής και συγκεκριμένα, η συζήτηση εμφανίζει τάσης "εκτροπής"
προς το γενικότερο θέμα της τυποποίησης, του "κλισαρίσματος" στα γραπτά των
μαθητών. Δεν είναι τυχαίο: οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό που απασχολεί κάθε
ανήσυχο δάσκαλο του λόγου είναι το γενικότερο δίλημμα "πόση ελευθερία και
γνησιότητα αντέχουν οι εξετάσεις στην Έκφραση-Έκθεση". Μήπως θα έπρεπε να
ανοίξουμε ξεχωριστή συζήτηση γι αυτό το πολύ γενικότερο και πολύ βασικότερο
θέμα; Προσωπικά, απευθύνθηκα στις συμβούλους της περιοχής μου, θέλουν και αυτές
να ανοίξει μια συζήτηση γι αυτό, αλλά τέτοια που να αγγίξει (ει δυνατόν) τους
βαθμολογητές. Μάλλον θα το επιχειρήσω λοιπόν, για να μην καταχραστώ άλλο το
φιλόξενο "χώρο" που εγκαινίασε ο Βασίλης.
|
|