Διαπολιτισμική εκπαίδευση και ανοιχτή κοινωνία

Ενδεικτικές Απαντήσεις (δείτε το κείμενο και τα θέματα)

επιμέλεια: Δρ. Πολύβιος Ν. Πρόδρομος
 

Α. Η συγγραφέας αναφέρεται στο ρόλο που οφείλει να διαδραματίσει το σχολείο στην πολυπολιτισμική κοινωνία. Αρχικά, καταγράφει ως αιτίες των πολυπολιτισμικών κοινωνιών τις μεγάλες παγκόσμιες εξελίξεις και το άνοιγμα των συνόρων. Στις κοινωνίες αυτές εντάσσει και την Ελλάδα, η οποία φαίνεται σταδιακά να συνειδητοποιεί την πολυπολιτισμικότητά της (1^η §). Η ανάγκη, λοιπόν, διαμόρφωσης μιας μη φοβικής, ανοιχτής κοινωνίας, επιβάλλει την παροχή δημοκρατικών παιδαγωγικών αρχών από το σχολείο. (2^η§ – 3^η §). Επισημαίνει την αξία της πολιτισμικής διαπαιδαγώγησης των νέων και την, από μικρή ηλικία, καλλιέργεια του σεβασμού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε οι πολίτες αποκτώντας συνείδηση Ευρωπαίου να αποφύγουν φαινόμενα πολιτισμικής αδιαφορίας, ρατσισμού και ξενοφοβίας που οδηγούν σε βίαιες ενέργειες (4^η – 5^η §). Και αυτό θα επιτευχθεί με την εναντίωση στην εθνοκεντρική προσέγγιση των μαθημάτων και στη στερεότυπη παρουσίαση άλλων πολιτισμών, ενθαρρύνοντας τα παιδιά να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τους άλλους πολιτισμούς ως θετικό στοιχείο της ζωής τους (6^η § - 7^η §). Καταλήγοντας, αξιολογεί το διαπολιτισμικό σχολείο ως εγγυητή της αρμονικής συνύπαρξης των πολιτισμών (8^η §)

Β₁. Ο συνειδητοποιημένος πολίτης αποτελεί εχέγγυο για την διαμόρφωση μιας ανοιχτής κοινωνίας. Ο υπεύθυνος πολίτης που είναι ενημερωμένος, γνωρίζει τα δικαιώματά του και τις υποχρεώσεις του, κατανοεί και λαμβάνει ηθική στάση στην πολιτισμική διαφορετικότητα σεβόμενος αυτήν ως αξία. Παράλληλα, αξιοποιεί τα δημοκρατικά εργαλεία όπως τον διάλογο και την ελευθερία έκφρασης, για να αφοπλίσει «μαγικές δυνάμεις», δογματισμό και ολοκληρωτισμό, στοιχεία που αντιστρατεύονται την ανοιχτή κοινωνία. Εμφορούμενος από υψηλές ηθικές αξίες και ιδανικά, δεν πολεμά για ιδεολογικούς, οικονομικούς ή θρησκευτικούς λόγους, ούτε καταπιέζει κοινωνικές ομάδες ανάλογα με το γένος, τη φυλή, το χρώμα, ή την εθνικότητα. Αντίθετα, σέβεται την ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων μεταξύ ομάδων, κοινοτήτων, εθνών, γιατί πιστεύει ότι εμπλουτίζει όλες τις πλευρές, αποδεχόμενος ως πραγματικότητα αιώνων ότι κανένας πολιτισμός δεν δημιουργήθηκε με παρθενογένεση. Συνεπώς, γαλουχημένος με τις ιδέες αυτές ο πολίτης, συνειδητά υπερασπίζεται την ανοιχτή κοινωνία, μια κοινωνία που απελευθερώνει  την κριτική ικανότητα των ανθρώπων, που αποβλέπει στην ανθρωπιά και τη λογικότητα, στην ισότητα και την ελευθερία.  

Β₂.  Η συλλογιστική πορεία με την οποία η συγγραφέας αναπτύσσει τη σκέψη της στην πρώτη παράγραφο είναι παραγωγική. Συγκεκριμένα ξεκινά από μια γενική διαπίστωση : «Οι κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται στην εποχή μας… κοινωνιών» (γενικό) και στη συνέχεια επεξηγεί τη θέση της με επιμέρους στοιχεία εξειδικεύοντας την κατάσταση στην Ελλάδα (ειδικό).

Β₃. Η συγγραφέας αξιοποιεί ως κύριο τρόπο πειθούς την επίκληση στη λογική. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιεί ως αποδεικτικά μέσα τα  τεκμήρια (ενδεικτικά) :

      α) Αλήθειες ή κοινά παραδεκτές αλήθειες: «Τα θεμέλια …. πλουραλισμού» (8^η παράγραφος).

      β) Γεγονότα: «Οι κοσμογονικές…. κοινωνιών» (1^η παράγραφος).

      γ) Παραδείγματα: «Πρώτα-πρώτα …. κ.λπ.» (4^η παράγραφος).           

Β₄. α) Πραγματοποιούνται, ενότητας, κατευθύνουν, καταλαβαίνουν, βάσεις.

      β) Παρωχημένη, ύφεση, να αποδυναμωθεί, μονοπολιτισμικό, ζημιώνονται.

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

1. Επικοινωνιακό πλαίσιο: Άρθρο σε σχολικό διαδικτυακό ιστότοπο.

2. Τίτλος: Νοηματικά ενεργός, κυριολεκτική χρήση της γλώσσας.

3. Πρόσωπο γραφής: γ΄ εν.-πληθ., α΄ πληθ/κό.

4. Κυρίαρχος τρόπος πειθούς: Επίκληση στη Λογική.

ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ     

ΠΡΟΛΟΓΟΣ :

Η πολυπολιτισμική κοινωνία περιγράφεται ως «ορχήστρα της ανθρώπινης φυλής», μέσα στην οποία κάθε εθνική ομάδα αποτελεί ένα εξίσου πολύτιμο εργαλείο που διατηρεί τη διαφορετικότητά της, αλλά παράλληλα είναι έτοιμη να παίξει σε μια ορχήστρα, δηλαδή να λειτουργήσει στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κοινότητας ή κοινωνίας. Στη σημερινή εποχή η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα μεγάλο στοίχημα: να μετασχηματίσει τη σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία που δημιουργήθηκε από την όσμωση διαφορετικών πολιτισμικών στοιχείων, σε διαπολιτισμική δημοκρατική κοινωνία, τις θεμελιώδεις αξίες της οποίας όλοι οι πολίτες θα μπορούν να συμμερίζονται και να ταυτίζονται μαζί τους. Το διαπολιτισμικό μοντέλο εμφανίζεται ως το πλέον δημοκρατικό, διότι αποδέχεται και ενισχύει την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων, ευνοεί την συνεργασία τους και σχεδιάζει εκπαιδευτικά προγράμματα που λαμβάνουν υπόψη τους τις ιδιαιτερότητές τους.

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Ο κάθε πολιτισμός έχει το χώρο του, αλλά ο χώρος αυτός είναι ανοιχτός προς τον άλλον. Αυτό είναι προϋπόθεση για την επιβίωση του κάθε πολιτισμού. Η αποδοχή του καινούριου είναι πρόοδος. Η Ελληνική κοινωνία, αν και ποτέ δεν υπήρξε μονοπολιτισμική, αφού πάντα ζούσαν και συνυπήρχαν πληθυσμιακές ομάδες που έχουν διαφορετικές παραδόσεις, θρησκευτικές πεποιθήσεις και αξίες, μετεξελίχθηκε σε πολυπολιτισμική, ως δημιούργημα προσωπικών, πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων.

Α΄ ΕΡΩΤΗΜΑ : ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

α) Η όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων σε διάφορες χώρες, ωθεί τους πληθυσμούς σε μετακίνηση. Είναι γνωστή ότι η άνιση κατανομή του παγκόσμιου πλούτου δημιουργεί περιοχές υποβαθμισμένες και παραμελημένες, οι οποίες δεν μπορούν να ακολουθήσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης και το βιοτικό επίπεδο των λεγόμενων ανεπτυγμένων χωρών. Η κατάσταση αυτή και η συνακόλουθη ασυμμετρία σε ευκαιρίες απασχόλησης και προσδοκίες για καλύτερο βιοτικό επίπεδο, το χαμηλό επίπεδο εκπ/σης και η ένδεια ευκαιριών για την διασφάλιση μιας ποιοτικής ζωής που δεν είναι συνυφασμένη μόνο με την επιβίωση, ώθησαν αρκετούς πολίτες να μετακινηθούν και να αναζητήσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης σε νέους τόπους εγκατάστασης, ελπίζοντας να γνωρίσουν την ευημερία. Έτσι η οικονομική και πολιτισμική πρόοδος μιας χώρας λειτουργεί ως πόλος έλξης για τους μετανάστες, καθώς διαβλέπουν σε αυτή κίνητρα δημιουργίας και κοινωνικής ανέλιξης.

β) Αυταρχικά πολιτικά καθεστώτα που εφάρμοσαν την τακτική των πολιτικών διώξεων για να απαλλαγούν από τους ιδεολογικούς αντιπάλους τους, ενισχύουν την τάση πληθυσμών για αναζήτηση μιας «άλλης» ζωής. Οι πληθυσμοί αυτοί αγωνιζόμενοι να διαφύγουν από τυραννικά και ανελεύθερα καθεστώτα που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, κατευθύνονται κυρίως σε Ευρωπαϊκές Χώρες με δημοκρατική παράδοση και πρακτικές. Επιπρόσθετα, η κατάχρηση της πολιτικής εξουσίας, η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση και η ύπαρξη διακρίσεων, καλλιεργούν το αίσθημα ματαιοπονίας στον πολίτη ή και αδυναμίας, ενίοτε, να επηρεάσει ουσιαστικά τη λήψη αποφάσεων καθοριστικών για τη ζωή του, οδηγώντας τον έτσι σε άλλες πολιτισμικές κοινωνίες.

γ) Οι ραγδαίες κλιματικές αλλαγές και οι από αυτές προκαλούμενες περιβαλλοντικές καταστροφές, η σταδιακή υποβάθμιση του περιβάλλοντος και οι ανθρώπινες ενέργειες στο περιβάλλον που στοχεύουν στην έξωση πληθυσμών, εντείνουν το πρόβλημα των μετακινήσεων των πληθυσμών. Πολίτες που πλήττονται από την πραγματικότητα αυτή, αναγκάζονται ή επιλέγουν, να εγκαταλείψουν τον τόπο διαμονής τους, αφού οι αλλαγές στο περιβάλλον επηρεάζουν τη ζωή τους και τις συνθήκες διαβίωσής τους αρνητικά.

δ) Πόλεμοι και εμφύλιες συρράξεις δημιουργούν μια ζοφερή πραγματικότητα και ένα αβέβαιο μέλλον για την επιβίωση των πολιτών, οι οποίοι αναζητούν τη σωτηρία τους μετακινούμενοι σε άλλες πολιτισμικές κοινωνίες.

ε) Το άνοιγμα των συνόρων, κατά τα τέλη του 20^ου αιώνα, συνέπεσε με τις ριζικές αλλαγές τις οποίες επέφεραν η αποαποικειοποίηση, η πτώση τυραννικών καθεστώτων, οι αλλαγές συνόρων, οι αγώνες των λαών για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, οι αλλαγές στα πολιτικά συστήματα και ανέδειξαν όχι μόνο την οικονομική και πολιτική καταπίεση, αλλά και την ταπείνωση και τον εξευτελισμό που υφίσταται η ταυτότητα των ανθρώπων σε συνθήκες πολιτισμικής καταπίεσης. Οι διακρατικές συμφωνίες για ανοιχτά σύνορα, επέτρεψαν την εύκολη και μαζική μετακίνηση πληθυσμών, αν όχι σε τελείως διάφορες προς αυτούς πολιτισμικά κοινωνίες, τουλάχιστον – στην αρχή – σε συγγενείς (θρησκευτικά ή πολιτισμικά) κοινωνίες.

στ) Το φαινόμενο της πολυπολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας, δεν εγγράφεται μόνο στη μετανάστευση, αλλά και σε κάθε είδους μετακίνηση ατομική ή ομαδική, εθελοντική ή μη, πρόσκαιρη ή μόνιμη, που πραγματοποιείται για λόγους επαγγελματικούς, πολιτικούς, εκπαιδευτικούς, τουριστικούς, περιβαλλοντικούς, προσωπικούς (διαπολιτισμικός γάμος, επανένωση οικογενειών). Η μετακίνηση πληθυσμών, είτε οικειοθελής είτε αναγκαστική, αποτελεί ένα υπαρκτό φαινόμενο το οποίο δημιουργεί αλυσιδωτές ανακατατάξεις στον κόσμο. Το «σύνδρομο του Οδυσσέα» ή το «ταξιδιάρικο» της ανθρώπινης ψυχής δεν αιτιολογείται ως παθολογικό αίτιο, αλλά ως αποτέλεσμα εξωτερικών ανυπέρβλητων καταστάσεων.

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ      

Ζούμε σε μια εποχή που η κοινωνία μεταβάλλεται ραγδαία με την κατάργηση των συνόρων, την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας. Η πολυπολιτισμική αναδιάρθρωση των σύγχρονων κοινωνιών, ως αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης και της μετακίνησης πληθυσμών, έχει δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα και νέες προκλήσεις στην εκπαίδευση τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και σε εθνικό. Η εκπαίδευση, ως βασικός κοινωνικός θεσμός, που βρίσκεται διαρκώς αντιμέτωπη με την ανάγκη προσαρμογής στις κοινωνικές αλλαγές, οφείλει να αφουγκραστεί τον παλμό της καινούριας πραγματικότητας και να μετεξελιχθεί σε διαπολιτισμική.    

Β΄ ΕΡΩΤΗΜΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ   

1. Η διαπολιτισμική εκπαίδευση, συνδέεται άμεσα με την κατάργηση των διακρίσεων, την ισονομία, την αλληλοκατανόηση, την αλληλοαποδοχή και την αλληλοϋποστήριξη και απευθύνεται τόσο στις κοινωνικές ομάδες με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες όσο και στον πληθυσμό της κυρίαρχης πολιτισμικής ταυτότητας, στοχεύοντας στο άνοιγμα του σχολείου στον κοινωνικό περίγυρο, όπως αυτός παρουσιάζεται με τις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις του. Για να ανταποκριθεί το σχολείο στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές συνθήκες χρειάζονται ουσιαστικές αλλαγές στη δομή και στο περιεχόμενό του με στόχο τη θετική αντιμετώπιση και την αξιοποίηση της ανομοιογένειας του μαθητικού πληθυσμού. Χρέος του είναι να εμποδίσει τον σχηματισμό στερεότυπων και προκαταλήψεων απέναντι σε πρόσωπα και πολιτισμούς και να δίνει έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα, προωθώντας την κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των λαών, με βασικές αρχές την εκπαίδευση για ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη και διαπολιτισμικό σεβασμό. Οι διαπολιτισμικές δράσεις στο χώρο του Σχολείου αναπτύσσουν την αυτοεκτίμηση των «διαφορετικών» παιδιών, βοηθούν στην καλλιέργεια ισότιμων σχέσεων ανάμεσά τους, στην αναγνώριση και στον σεβασμό των δικαιωμάτων τους, ενώ παράλληλα καταπολεμώνται προκαταλήψεις και φαινόμενα επιθετικότητας και παραβατικών συμπεριφορών στο σχολικό πλαίσιο. Με τον τρόπο αυτό θα διαμορφώσει ένα νέο πολίτη, ικανό να λειτουργεί και να επικοινωνεί στη νέα πολυπολιτισμική πραγματικότητα και να διαπραγματεύεται αποτελεσματικά και ειρηνικά τις νέες πολυσύνθετες σχέσεις του. Γι’ αυτό και η διαπολιτισμική εκπαίδευση δεν είναι μάθημα^. διαπερνά όλα τα μαθήματα. Οι αξίες της διδάσκονται μόνο στην πράξη μέσα από τη συναναστροφή των παιδιών με παιδιά μειονοτήτων και οδηγεί στο άνοιγμα του πνεύματος των παιδιών, που βασίζεται στην αξιοποίηση του διαφορετικού ως πηγή γνώσης. Πρόκειται για πολυπολιτισμική παιδεία στην ουσία και αφορά και τις δύο πλευρές.

2. Το διαπολιτισμικό σχολείο δεν πρέπει να περιορίζεται στα δεσμευτικά όρια της μετάδοσης στείρων τεχνοκρατικών γνώσεων αλλά να καλλιεργεί κλίμα διαλόγου και ελεύθερης διατύπωσης απόψεων, ώστε οι μαθητές να αναπτύσσουν ανοχή και σεβασμό για τις απόψεις των άλλων που διαφέρουν από τις δικές τους και να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν την όποια διαφορετικότητα με καλή πρόθεση και την όποια γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία ως θετικό στοιχείο της καθημερινής τους ζωής. Μέσω αυτής της διαδικασίας, τα παιδιά θα «χτίσουν γέφυρες» που οι μεγάλοι με την «αμυαλιά» τους γκρεμίζουν. Έτσι οι μαθητές των πολιτισμικών ομάδων θα ενθαρρύνονται, ώστε να μην επιμένουν να μένουν απομονωμένοι μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, αλλά να συμμετέχουν στο κοινό εθνικό πολιτισμό, σεβόμενοι το δικαίωμά τους να διατηρούν σημαντικά γι’ αυτούς στοιχεία του πολιτισμού τους και αυτό το δικαίωμα θα αναγνωρίζεται από όλους.

3. Οι εκπαιδευτικοί, ξεπερνώντας τον πρώτο αιφνιδιασμό, επωμίζονται το χρέος και την ευθύνη να διαμορφώσουν πολίτες που δεν θα είναι δέσμιοι ξεπερασμένων αντιλήψεων και προσεγγίσεων. Και αυτό θα το πετύχουν εάν έχουν ξεκάθαρες και σαφείς δημοκρατικές στάσεις και αξίες, ικανότητες θέασης και διαχείρισης των πραγμάτων από διάφορες πλευρές, χειριζόμενοι με ευχέρεια τα θέματα που αφορούν στη διαφορετικότητα, όπως επίσης και τα όποια προβλήματα που προκύπτουν από τη συνύπαρξη και αλληλεπίδραση μεταξύ των εθνοπολιτισμικών ομάδων. Με τη στάση τους αυτή και εφαρμόζοντας ανανεωμένο πρόγραμμα σπουδών και νέες διδακτικές μεθόδους θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας δημοκρατικής και δίκαιης κοινωνίας, παραμερίζοντας στερεοτυπικές αντιλήψεις και εθνοκεντρικές και θρησκευτοκεντρικές τάσεις που μεταδίδονται στα παιδιά άμεσα ή έμμεσα. Θα σταματήσουν έτσι να «θυματοποιούν τα θύματά τους», επιρρίπτοντας στα ίδια τα παιδιά και τις οικογένειές τους την ευθύνη της σχολικής αποτυχίας και να αντιμετωπίζουν τους αλλόγλωσσους μαθητές τους, ως «άγλωσσους», μη δίνοντας αξία στις εμπειρίες και τη γλώσσα τους.Άλλωστε, οι αλλόγλωσσοι μαθητές φοιτούν στο σχολείο όχι μόνο για να μάθουν τη γλώσσα,αλλά για τους ίδιους λόγους που φοιτούν και όλοι οι υπόλοιποι μαθητές: για να μορφωθούν.

4. Ο εκπαιδευτικός είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πλησιέστερα σ’ αυτούς τους μαθητές, αλλά χρειάζεται άμεσα επιμόρφωση, υλική και ηθική υποστήριξη, για να ανταπεξέλθει στο νέο περιβάλλον, σε νέα καθήκοντα που σχετίζονται με την ανάπτυξη πολυπολιτισμικών δεξιοτήτων. Υποστηρικτής στο έργο του θα πρέπει να είναι και το νομικό πλαίσιο της Πολιτείας, αφού πρώτα καθαρθεί από τον θεσμικό ρατσισμό. Και αυτά μπορούν να συμβούν μόνο αν το διαπολιτισμικό σχολείο αποκτήσει διευρυμένο ρόλο και αποτελέσει συνεκτικό κρίκο ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές, «ανοιχτό» στη γειτονιά και στην τοπική κοινωνία. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να βοηθήσει στο μετασχηματισμό της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας σε διαπολιτισμική δημοκρατική κοινωνία, τις θεμελιώδεις αξίες της οποίας όλοι οι πολίτες θα μπορούν να αποδέχονται, να συμμερίζονται και να ταυτίζονται μαζί τους, ώστε η αξία της πολυπολιτισμικότητας να μην παραμείνει στη σφαίρα της ρηχής πολιτισμικής πολυχρωμίας. Συνεπώς, ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο νέο διαπολιτισμικό σχολείο και τις νέες εκπαιδευτικές συνθήκες, είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν η ποικιλομορφία και όχι η ομοιομορφία, η διαφωνία και όχι η ομοφωνία, η αλλαγή και όχι η ακινησία θεωρούνται τα «καλά πράγματα» σημαίνει πως επικρατεί η πεποίθηση της ανεκτικότητας. Σημαίνει πως η παιδεία λειτούργησε ως μοχλός αφύπνισης, ως πηγή διαφωτισμού και ως μόνιμη ασφαλιστική δικλίδα για την αποφυγή στο μέλλον στερεοτυπικών αντιλήψεων και εθνικών ομφαλοσκοπικών τάσεων. Σημαίνει πως η διαπολιτισμική εκπαίδευση στην πολυπολιτισμική κοινωνία διαμόρφωσε τα παιδιά σε πολίτες που έχουν χέρια για να ζωγραφίζουν όνειρα και πόδια για να στηρίξουν το μέλλον. Απόηχος στ’ αυτιά μας η ζεστή φωνή του Hanley να μας θυμίζει: «Η διαπολιτισμική εκπαίδευση απαιτεί βαθιά και κριτική σκέψη, φαντασία και δέσμευση για τη δημιουργία ενός αύριο που θα συμπεριλαμβάνει τον πλούτο όλων των ιστοριών και όλων των λαών. Είναι μια άλλη πλευρά του διαρκούς ανθρώπινου ταξιδιού προς τη δικαιοσύνη και ωθεί τους ανθρώπους προς την εκπλήρωση των υποσχέσεων της Δημοκρατίας».-