Ποιος σκότωσε τον Βαν Γκογκ του Pierre Cabanne και
Βαν Γκογκ, ο αυτόχειρας της κοινωνίας του Αντονέν Αρτώ

Δυο βιβλία που καταλήγουν στο ίδιο σημείο από διαφορετικούς δρόμους.
Το πρώτο, μια μονογραφία του Pierre Cabanne αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας για το θάνατο του ζωγράφου. Τεκμηριώνει την άποψη ότι στο Ωβέρ ο Βαν Γκογκ δοκίμασε να αυτοακρωτηριαστεί εξαιτίας ερωτικού πάθους με την κόρη του γιατρού Γκασέ. Το ίδιο είχε κάνει και το 1888 στην Αρλ για μια πόρνη κόβοντας το αυτί του.
Ο θάνατος του ζωγράφου ήταν αποτέλεσμα πλημμελούς ιατρικής φροντίδας από το γιατρό Γκασέ, πατέρα της Μαργαρίτας, που επίτηδες άφησε την πληγή να μολυνθεί...
Η έρευνα ξεκινά από μια συζήτηση που είχε ο συγγραφέας – κριτικός τέχνης – με τον Πολ Γκασέ, γιο του γιατρού, ο οποίος είχε ξαφνιαστεί όταν ρωτήθηκε: γιατί αυτοκτόνησε ο Βαν Γκογκ; Το ξάφνιασμα υποψίασε το συγγραφέα ότι ο Βαν Γκογκ δεν αυτοκτόνησε κάτι που τεκμηριώνει σε μια εργασία εβδομήντα (70) σελίδων.
Οι εκδόσεις Άγρα συμπεριέλαβαν και οκτώ πίνακες του ζωγράφου στο μικρού σχήματος βιβλίο.
Το δεύτερο είναι κυρίως στοχασμός σχετικά με τις συνθήκες που έχει να αντιμετωπίσει μια μεγαλοφυΐα. Μάλλον ο Αρτώ ταυτίζει τη δική του μοίρα με αυτή του ζωγράφου. Σε μεγάλο βαθμό το κείμενό του γίνεται λίβελος κατά της ψυχιατρικής αστυνόμευσης της σκέψης που κινείται έξω από τον κοινό μέσο όρο σε βαθμό που ξεφεύγει και από το χαρακτηρισμό της παραδοξολογίας. Οι ψυχιατρικές εμμονές σε ορολογίες που κατηγοριοποιούν ανθρώπους αποδεικνύουν ότι οι σύγχρονες κοινωνίες χαρακτηρίζουν ως τρέλα συμπεριφορές και απόψεις που μπορεί να είναι το αποτέλεσμα, ο δείκτης μιας ευαίσθητης ευφυΐας που βλέπει πολύ πιο μακριά.
Ο Βαν Γκόγκ είναι λοιπόν αυτός που η κοινωνία δεν ανέχεται και διαρκώς τον σπρώχνει, τον οδηγεί, τον διώκει, τον απομονώνει, τον σκοτώνει.
Το βιβλίο που έχω στα χέρια μου είναι από τον Αιγόκερω 1986 και συνοδεύεται από πίνακες του ζωγράφου σε ασπρόμαυρη εκτύπωση.


 

Βασίλης Συμεωνίδης